Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT KINH BẢO VŨ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Đạt Ma Lưu Chi, Đời Đường
 

PHẦN BẢY
 

Thế nào là Bồ Tát dùng phương tiện thiện xảo giúp sự sinh sống cho các hữu tình?

Là các Bồ Tát quán thấy những hữu tình không thể gắng nhận giáo pháp, chỉ cần y thực tự cho là đủ, không thể hiểu biết sự điều phục của Thánh Giáo, thì Bồ Tát chỉ dạy cho những hữu tình này toán số, kỹ thuật, văn học, ký chú, những việc như vậy để trở thành pháp thiện không còn pháp ác. Đó gọi là Bồ Tát dùng phương tiện thiện xảo giúp sự sinh sống cho các hữu tình.

Thế nào là Bồ Tát được nhận lấy phương tiện thiện xảo?

Là Bồ Tát này được khối châu báu như núi Diệu Cao mà chẳng nhận lấy, lại hay nhận những tạp vật đồ thấp kém để sống.

Vì sao?

Vì Bồ Tát này suy nghĩ như vậy: Các hữu tình này keo kiệt, ganh tỵ, ham thích, luyến tiếc, cất giấu vật của mình, của người không dám đem ra để mình và cho người khác thọ dụng. Do nhân duyên này nên thường chìm đắm trong biển sinh tử.

Muốn làm cho các hữu tình mãi mãi được lợi ích an lạc, Bồ Tát liền vì đó mà thọ nhận, tuy nhận vật ấy nhưng chẳng khởi tâm tham ái, không nghĩ thuộc về mình mà chỉ nghĩ cúng dường Chư Phật, Pháp, Tăng để cho các hữu tình cùng được lợi ích thù thắng và làm lợi ích cho nhiều người bần cùng. Do đó, thí chủ hoan hỷ phát khởi. Đó gọi là Bồ Tát được thọ nhận phương tiện thiện xảo.

Thế nào là Bồ Tát dùng phương tiện thiện xảo xa lìa phi xứ, trụ vào thị xứ?

Là Chư Bồ Tát quán thấy các hữu tình có thể thọ nhận giáo pháp Vô Thượng, Chánh Đẳng, Chánh Giác để chứng Đẳng Giác. Nhưng hữu tình kia chỉ vì được Thanh Văn, Bích Chi Phật thừa mà phát khởi siêng năng tinh cầu tu tập, thì Bồ Tát thuyết pháp cho hữu tình ấy lìa bỏ nhị thừa, dẫn dắt hướng đến pháp đại thừa. Đó là Bồ Tát dùng phương tiện thiện xảo xa lìa phi xứ, trụ vào thị xứ.

Thế nào là Bồ Tát dùng phương tiện thiện xảo thị hiện, giáo hóa, dẫn dắt, khuyến dụ làm cho chúng sinh được vui mừng?

Nghĩa là Bồ Tát hay làm cho các hữu tình chưa phát tâm bồ đề thì phát tâm bồ đề, người đã phát tâm bồ đề, tuy trì giới nhưng tâm dễ tri túc. Nếu ít tinh tấn nhiều biếng nhác, thì Bồ Tát giáo hóa làm cho họ luôn tinh tấn tu tập.

Nếu các hữu tình ít giữ giới mà lại hủy phạm nhiều, là do lòng tin không thanh tịnh, không được hỷ lạc, vì phá giới nên bị cấu uế che lấp tâm trí. Bồ Tát vì hữu tình ấy diễn thuyết những pháp vi diệu làm cho tâm sinh kính tín hoan hỷ phát khởi. Đó gọi là Bồ Tát dùng phương tiện thiện xảo thị hiện, giáo hóa, dẫn dắt, khuyến dụ làm cho chúng sinh được vui mừng.

Thế nào là Bồ Tát được phương tiện thiện xảo thừa sự cúng dường?

Là Chư Bồ Tát đã được xuất gia, đối với lợi dưỡng biết lượng biết đủ, nhận đồ lợi dưỡng không trái với pháp.

Lại nữa, các Bồ Tát ở nơi thanh vắng nhập vào thiền định, tùy thuận Chư Phật và hạnh Bồ Tát và tư duy thế này: Ta muốn hầu hạ cung kính cúng dường Như Lai.

Nghĩa là Bồ Tát này tùy thuận tư duy rồi liền làm tất cả những việc hầu hạ cung kính cúng dường các Đức Như Lai, được sáu pháp Ba la mật đa thù thắng, tu hành viên mãn.

Thế nào là tu sáu pháp Ba la mật đa các hành viên mãn?

Nghĩa là ở trong sự hầu hạ cung kính cúng dường đầy đủ những đồ cần dùng, đó là Bồ Tát bố thí Ba la mật.

Trong những sự hầu hạ cung kính cúng dường mà phát tâm làm lợi ích cho tất cả hữu tình, đó là Bồ Tát trì giới Ba la mật.

Trong những sự hầu hạ cung kính cúng dường, tâm thường an trú vui mừng phát khởi, đó là Bồ Tát nhẫn nhục Ba la mật đa.

Trong những sự hầu hạ cung kính cúng dường, tâm không mỏi mệt, đó là Bồ Tát tinh tấn Ba la mật đa.

Trong những sự hầu hạ cung kính cúng dường luôn một lòng tư duy, đó là Bồ Tát tĩnh lự Ba la mật đa.

Trong những sự hầu hạ cung kính cúng dường, tâm thường quan sát các thứ sai biệt, đó là Bồ Tát bát nhã Ba la mật đa.

Đó gọi là Bồ Tát dùng phương tiện thiện xảo thừa sự cúng dường.

Này thiện nam! Đại Bồ Tát thành tựu mười pháp này nên được phương tiện thiện xảo.

Lại nữa, này thiện nam! Bồ Tát nào thành tựu mười pháp sau đây thì được nguyện viên mãn.

1. Nguyện không thấp kém.

2. Nguyện không khiếp nhược.

3. Nguyện tu hành chuyên cần, vì muốn lợi ích cho tất cả hữu tình.

4. Phát nguyện được Chư Phật Như Lai khen ngợi.

5. Nguyện khéo có thể điều phục tất cả chúng ma.

6. Phát nguyện thành tựu chẳng do người khác.

7. Được nguyện vô biên.

8. Nguyện không sợ sệt.

9. Nguyện không mỏi mệt nhàm chán.

10. Được nguyện viên mãn.

Thế nào là Bồ Tát nguyện không thấp kém?

Là Bồ Tát không ưa thích các hữu mà phát nguyện. Đó là Bồ Tát phát nguyện không thấp kém.

Thế nào là Bồ Tát nguyện không khiếp nhược?

Nghĩa là Bồ Tát này chẳng nhàm chán ba cõi, chẳng cầu lìa trước sau, chẳng trụ vào tịch diệt mà phát nguyện. Đó gọi là Bồ Tát nguyện không khiếp nhược.

Thế nào là Bồ Tát nguyện tu hành chuyên cần, vì muốn tạo lợi ích cho tất cả hữu tình?

Là Chư Bồ Tát phát nguyện như vậy: Nguyện cho tất cả hữu tình đều chứng Niết Bàn Vô dư, sau đó ta mới chứng đại viên tịch. Đó là Bồ Tát vì muốn tạo lợi ích cho tất cả hữu tình mà nguyện tu hành chuyên cần.

Thế nào là Bồ Tát phát nguyện được các Đức Phật Như Lai khen ngợi?

Là Bồ Tát này phát nguyện như vậy: Nguyện cho các hữu tình, ai chưa phát tâm bồ đề nguyện đều phát tâm. Ai đã phát tâm rồi, nguyện cho tất cả tu hành hạnh bồ đề phần, lần lượt tu hành xong ngồi nơi cây bồ đề.

Vị ấy chứng ngộ ngồi nơi Đạo Tràng, tôi sẽ hầu hạ cung kính cúng dường, thỉnh chuyển pháp luân. Nếu vị ấy muốn vào Niết Bàn, tôi sẽ khuyến thỉnh trụ lâu ở đời, vì muốn tạo lợi ích cho hữu tình. Đó là Bồ Tát phát nguyện được các Đức Phật Như Lai khen ngợi.

Thế nào là Bồ Tát nguyện khéo điều phục tất cả chúng ma?

Là Bồ Tát phát nguyện thế này: Nếu đời vị lai khi ta chứng Đẳng Giác, ở trong Cõi Phật ấy hoàn toàn không có chúng của các thiên ma, cũng chẳng nghe tên của chúng. Đó gọi là Bồ Tát nguyện khéo điều phục các chúng ma.

Thế nào là Bồ Tát nguyện thành tựu chẳng do người khác?

Là Bồ Tát chẳng vì người khác mới phát nguyện Vô Thượng, Chánh Đẳng, Chánh Giác mà vì trí tuệ của Bồ Tát quán thấy các hữu tình chịu các khổ não. Quán thấy như vậy, vì muốn cứu giúp nên phát tâm Vô Thượng, Chánh Đẳng, Chánh Giác. Đó gọi là Bồ Tát nguyện thành tựu chẳng do người khác.

Thế nào là Bồ Tát được nguyện vô biên?

Là Bồ Tát này chẳng vì một phần nhỏ tư lương bồ đề mà phát nguyện.

Bồ Tát này bày áo vai phải, gối phải quỳ sát đất, đem lòng thanh tịnh mà phát nguyện lớn, là vì quán thấy các cõi trong mười phương, hiện tại Chư Phật và tất cả Bồ Tát: Có Bồ Tát đang khổ hạnh, hoặc ngồi Đạo Tràng…

Hoặc thấy Chư Phật: Có vị chứng Đẳng Giác, hoặc chuyển pháp luân… quán thấy như vậy rồi phát ý vui thanh tịnh. Những Đức Phật, các Bồ Tát ở trong mười phương ấy, hoặc đang khổ hạnh, hoặc chứng Đẳng Giác, hoặc Chuyển Pháp Luân, Bồ Tát đối với những vị ấy đều hết lòng tin vui mừng hồi hướng về Vô Thượng, Chánh Đẳng, Chánh Giác. Đó là Bồ Tát được nguyện vô biên.

Thế nào là Bồ Tát được nguyện không sợ sệt?

Là có các Bồ Tát mới phát tâm, nghe Pháp Sâu xa, nghe oai đức rộng lớn của Chư Phật, nghe thần thông diệu dụng của các Bồ Tát, nghe phương tiện thiện xảo uyên thâm.

Bồ Tát nghe rồi không khiếp không sợ, suy nghĩ thế này: Các Đức Như Lai đã chứng bồ đề, ở các cảnh giới kia, đã giáo hóa các hữu tình thành thục vô lượng, vô biên, đối với pháp ấy con không thể biết mà các Đức Như Lai đã chứng biết, con nguyện sẽ biết. Đó là Bồ Tát được nguyện không sợ sệt.

Thế nào là Bồ Tát nguyện không nhàm chán mỏi mệt?

Là Chư Bồ Tát tuy thấy các hữu tình tâm tánh ngu độn, lại khó điều phục, đối với những các hữu tình này, Bồ Tát trọn chẳng nhàm chán, lìa bỏ.

Nếu có Bồ Tát thấy các hữu tình tâm tánh ngu độn, khó điều phục mà sinh tâm nhàm chán mỏi mệt, do nhàm chán mỏi mệt mà từ bỏ các hữu tình, phát nguyện thế này: Tôi cầu sinh về Thế Giới thanh tịnh để không còn nghe tên của những hữu tình ác như vậy. Bồ Tát ấy tuy nguyện như vậy nhưng không bao giờ được, vì từ bỏ hữu tình nên không được thành tựu.

Trong sự việc này, đối với Bồ Tát thông tuệ thì phát tâm thế này: Tất cả những hữu tình ở trong các Thế Giới ít tinh tấn thấp kém, lười biếng, ngu độn ngoan cố, đui điếc như dê câm.

Những hữu tình như vậy không có duyên với tất cả Chư Phật, Chư Bồ Tát quan sát bỏ qua và các hữu tình không có pháp Niết Bàn đều bị từ bỏ thì tôi làm cho những hữu tình đó đều được tụ hội về Cõi Phật của tôi và khiến cho họ ngồi nơi Đạo Tràng thành tựu Vô Thượng, Chánh Đẳng, Chánh Giác. Bồ Tát lúc tư duy phát tâm như thế.

Trong từng niệm, từng niệm làm cho các cung điện chúng ma thảy đều chấn động, lại được tất cả Chư Phật khen ngợi. Bồ Tát như vậy chắc chắn được sinh về Cõi Phật thanh tịnh, hướng đến Vô Thượng, Chánh Đẳng, Chánh Giác rồi chứng Đẳng Giác. Đó gọi là Bồ Tát được nguyện không mỏi mệt, nhàm chán.

Thế nào là Bồ Tát được nguyện viên mãn?

Là Bồ Tát ngồi nơi Đạo Tràng hàng phục quân ma, hướng đến Vô Thượng, Chánh Đẳng, Chánh Giác rồi chứng Đẳng Giác. Bồ Tát đã phát nguyện viên mãn, không còn nguyện nào để phát.

Này thiện nam! Ví như dầu, đựng trong tô đầy ắp, dù một lượng rất nhỏ, chỉ một giọt dầu, cũng không thể dung chứa được nữa, cho nên nói là được nguyện viên mãn. Bồ Tát cũng như bát, dầu đầy ắp kia, có thể hướng đến bồ đề chứng Đẳng Giác. Tất cả nguyện, Bồ Tát đã nguyện đầy đủ không còn nguyện nào để phát. Đó gọi là Bồ Tát được nguyện viên mãn.

Này thiện nam! đại bồ Tát thành tựu mười pháp này thì được nguyện viên mãn.

Lại nữa, này thiện nam! Bồ Tát nào thành tựu mười pháp sau đây thì được sức tu viên mãn.

Những gì là mười?

1. Sức tu viên mãn không ai có thể ngăn che.

2. Thần lực viên mãn không bị bẻ gãy.

3. Sức phước đức tu tập viên mãn.

4. Sức Bát Nhã tu hành viên mãn.

5. Sức quyến thuộc cùng được viên mãn.

6. Sức thần thông tu tập được viên mãn.

7. Sức tự tại tu tập được viên mãn.

8. Sức tổng trì được viên mãn.

9. Sức thần biến viên mãn không thể thay đổi.

10. Sức giáo hóa viên mãn không ai trái nghịch.

Này thiện nam! Thế nào là sức tu tập viên mãn không ai có thể ngăn che?

Là tất cả ngoại đạo và các dị luận không thể che khuất ánh sáng của Bồ Tát này. Đó gọi là sức tu viên mãn không ai có thể ngăn che.

Thế nào là Bồ Tát được thần lực viên mãn không bị bẻ gãy?

Là Bồ Tát này ở trong các loài hữu tình mà không ai có thể bẻ gãy sức của Bồ Tát. Đó gọi là thần lực viên mãn không thể bẻ gãy.

Thế nào là Bồ Tát đối với sức phước đức tu tập viên mãn?

Là Bồ Tát này tu tập tất cả phước đức có trong thế gian và xuất thế gian. Tư lương bồ đề, tất cả đều chứa nhóm dù một phần nhỏ cũng được viên mãn. Đó gọi là Bồ Tát đối với sức phước đức tu tập viên mãn.

Thế nào là Bồ Tát đối với sức Bát Nhã tu hành viên mãn?

Là Bồ Tát này đối với pháp của Chư Phật, dùng Bát Nhã chân chánh quán thấy tất cả pháp ấy, không có pháp nào mà không hiểu biết rõ ràng, chỉ trừ nhất thiết chủng trí của Như Lai. Đó gọi là Bồ Tát đối với sức Bát Nhã tu hành viên mãn.

Thế nào là Bồ Tát đối với sức quyến thuộc cùng được viên mãn?

Là Bồ Tát này có những quyến thuộc đối với giới, kiến, oai nghi, tịnh mạng đều được viên mãn. Quyến thuộc của Bồ Tát đều cùng sở hành của Bồ Tát. Đó gọi là Bồ Tát đối với sức quyến thuộc cùng được viên mãn.

Thế nào là Bồ Tát đối với sức thần thông tu tập được viên mãn?

Là sức thần thông của Bồ Tát này thù thắng, vượt hơn cảnh giới thần thông của nhị thừa và các thế gian. Bồ Tát muốn dùng một đầu sợi lông đặt cả Cõi Thiệm Bộ cho đến bốn châu hoặc một ngàn Thế Giới, hai ngàn, tam thiên đại thiên Thế Giới đặt ở trên đó.

Lại nữa, Bồ Tát muốn ở trong một hạt bụi an trí vô lượng, vô biên cõi, Thế Giới như vậy hoặc hai, hoặc ba, hoặc bốn, hoặc năm, hoặc mười, hai mươi, ba mươi, bốn mươi, năm mươi cho đến không thể thuyết, không thể thuyết căng già sa cõi an trí trong một vi trần cực nhỏ mà thể tích vi trần ấy không tăng không giảm.

Các Thế Giới kia an trí trong một vi trần mà không bị chướng ngại nhau, các hữu tình trong đó cũng chẳng quấy nhiễu, bức bách với nhau. Đó là Bồ Tát đối với sức thần thông tu tập được viên mãn.

Thế nào là Bồ Tát đối với sức tự tại tu tập được viên mãn?

Nghĩa là ý ước muốn của Bồ Tát này có được bảy báu đầy cả đại thiên Thế Giới làm nhiều lợi ích cho các hữu tình, thậm chí ước muốn có những thứ báu nhiều không thể thuyết, không thể thuyết cõi đều được đầy đủ. Đó gọi là Bồ Tát đối với sức tự tại tu tập được viên mãn.

Thế nào là Bồ Tát đối với sức tổng trì tu tập được viên mãn?

Là Bồ Tát này thậm chí nghe những lời dạy không thể thuyết, không thể thuyết trong vô số Cõi Phật của tất cả Đức Như Lai diễn thuyết chánh pháp, câu, nghĩa, tên, lý chẳng đồng. Bồ Tát có thể trong một sát na, một lạp phược, một mâu hô lật đa đối với câu, nghĩa, tên, lý đều lãnh thọ, rõ biết và có thể tu tập. Đó gọi là Bồ Tát đối với sức tổng trì được viên mãn.

***