Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT

KINH BÁT NHÃ BA LA MẬT

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần
 

PHẨM BỐN MƯƠI NĂM

PHẨM KINH NHĨ VĂN TRÌ
 

Lúc đó Thiên Đế Thích Đề Hoàn Nhân nghĩ rằng: Nếu thiện nam, thiện nữ nơi tai được nghe bát nhã Ba la mật, thời người này đã ở chỗ Phật đời trước tu tạo các công đức, đã gần gũi thiện tri thức. Huống là người thọ trì, thân cận, đọc tụng, chánh ức niệm, đúng như lời mà tu hành bát nhã Ba la mật này. Phải biết thiện nam, thiện nữ đây đã thân cận nhiều Đức Phật.

Người có thể được nghe thọ, đọc tụng, chánh ức niệm, tu hành như lời và có thể hỏi, có thể đáp bát nhã Ba la mật này. Phải biết người đây đời trước đã nhiều lần cúng dường thân cận Chư Phật.

Người nghe bát nhã Ba la mật này mà chẳng kinh sợ. Phải biết người đây đã từ vô lượng ức kiếp thật hành Đàn Ba la mật, Thi Ba la mật, Nhẫn Ba la mật, Tấn Ba la mật, Thiền Ba la mật, bát nhã Ba la mật.

Ngài Xá Lợi Phất bạch Phật: Bạch Đức Thế Tôn! Có thiện nam, thiện nữ nghe bát nhã Ba la mật thậm thâm này mà chẳng kinh sợ. Nghe rồi thọ trì, thân cận, đúng như lời mà tu tập. Phải biết người đây như bậc Đại Bồ Tát bất thối chuyển.

Tại sao vậy?

Bạch Đức Thế Tôn! Vì bát nhã Ba la mật này rất sâu. Nếu là người đời trước thật hành sáu Ba la mật chưa được lâu, thời không thể tin được.

Bạch Đức Thế Tôn! Nếu có thiện nam, thiện nữ nào khinh chê thâm bát nhã Ba la mật. Phải biết người đây đời trước cũng đã từng khinh chê thâm bát nhã Ba la mật.

Tại sao vậy?

Lúc nghe nói thâm bát nhã Ba la mật, người đây không tin ưa, lòng không thanh tịnh. Người đây đời trước chẳng thưa hỏi Chư Phật và đệ tử Phật phải thật hành sáu Ba la mật thế nào, phải tu tập nội không đến vô pháp hữu pháp không thế nào, phải tu tứ niệm xứ đến bát Thánh đạo thế nào, phải tu thập lực đến mười tám pháp bất cộng thế nào.

Thiên Đế nói với Ngài Xá Lợi Phất: Nếu có thiện nam, thiện nữ đời trước chẳng lâu ngày tu tập sáu Ba la mật nhẫn đến mười tám pháp bất cộng. Những người này nghe nói bát nhã Ba la mật đây không có lòng tin hiểu, thời có gì đáng lấy làm lạ.

Thưa Ngài Xá Lợi Phất! Tôi kính lễ bát nhã Ba la mật. Kính lễ bát nhã Ba la mật tức là kính lễ nhất thiết trí.

Đức Phật nói: Đúng như vậy. Kính lễ bát nhã Ba la mật tức là kính lễ nhất thiết trí.

Tại sao vậy?

Vì nhất thiết trí của Chư Phật đều phát sanh từ bát nhã Ba la mật. nhất thiết trí tức là bát nhã Ba la mật. Thế nên, này Kiều Thi Ca, thiện nam, thiện nữ muốn trụ nhất thiết trí, thời phải trụ bát nhã Ba la mật.

Muốn sanh Đạo chủng trí thời phải tập hành bát nhã Ba la mật. Muốn dứt tất cả kiết sử và tập khí thời phải tập hành bát nhã Ba la mật. Muốn chuyển pháp luân thời phải tập hành bát nhã Ba la mật.

Thiện nam, thiện nữ muốn được quả Tu Đà Hoàn, quả Tư Đà Hàm, quả A Na Hàm, quả A La Hán, quả Bích Chi Phật, thời phải tập hành bát nhã Ba la mật.

Thiện nam, thiện nữ muốn giáo chúng sanh cho được quả Tu Đà Hoàn nhẫn đến quả Bích Chi Phật thời phải tập hành bát nhã Ba la mật.

Thiện nam, thiện nữ muốn giáo hóa chúng sanh cho được vô thượng bồ đề, muốn tổng nhiếp Tỳ Kheo Tăng, thời phải tập hành bát nhã Ba la mật.

Thiên Đế thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Lúc muốn thật hành bát nhã Ba la mật, Đại Bồ Tát thế nào gọi là trụ bát nhã Ba la mật, Thiền Na Ba la mật, Tinh Tấn Ba la mật, Nhẫn Nhục Ba la mật, Trì Giới Ba la mật, bố thí Ba la mật?

Thế nào trụ nơi nội không đến vô pháp hữu pháp không?

Thế nào trụ Tứ Thiền, tứ vô lượng tâm, Tứ vô sắc định, ngũ thần thông?

Thế nào trụ tứ niệm xứ đến Bát Thánh Đạo?

Thế nào trụ thập lực đến pháp bất cộng?

Bạch Đức Thế Tôn! Đại Bồ Tát thế nào tập hành bát nhã Ba la mật đến Đàn Na Ba la mật, thế nào tập hành nội không đến mười tám pháp bất cộng?

Đức Phật nói: Lành thay, lành thay, Này Kiều Thi Ca! Ông có thể hỏi được những điều như vậy. Đó là do thần lực của Phật cả.

Này Kiều Thi Ca! Lúc thật hành bát nhã Ba la mật, Đại Bồ Tát nếu không an trụ trong sắc, trong an trụ trong thọ, tưởng, hành, thức, không an trụ trong nhãn, nhĩ, nhẫn đến không an trụ trong ý thức giới, thời là tập hành bát nhã Ba la mật.

Đại Bồ Tát nếu không an trụ trong bát nhã Ba la mật thời là tập hành bát nhã Ba la mật.

Không an trụ trong Thiền Na Ba la mật thời là tập hành Thiền Na Ba la mật.

Không an trụ trong Tỳ Lê Gia Ba la mật thời tập hành Tỳ Lê Gia Ba la mật.

Không an trụ trong Sằn Đề Ba la mật thời là tập hành Sằn Đề Ba la mật.

Chẳng an trụ trong Thi La Ba la mật thời là tập hành Thi La Ba la mật.

Không an trụ trong địa ngục Ba la mật thời là tập hành địa ngục Ba la mật.

Đây gọi là Đại Bồ Tát không an trụ trong bát nhã Ba la mật thời là tập hành bát nhã Ba la mật.

Này Kiều Thi Ca!

Chẳng an trụ trong nội không thời là tập hành nội không. Nhẫn đến không an trụ trong vô pháp hữu pháp không thời là tập hành vô pháp hữu pháp không.

Chẳng an trụ trong Tứ Thiền thời là tập hành Tứ Thiền.

Chẳng an trụ trong tứ vô lượng tâm thời là tập tứ vô lượng tâm.

Chẳng an trụ Tứ vô sắc định thời là tập hành Tứ vô sắc định.

Chẳng an trụ trong ngũ thần Thông thời là tập hành ngũ thần thông.

Chẳng an trụ trong tứ niệm xứ thời là tập hành tứ niệm xứ. Nhẫn đến chẳng an trụ trong bát Thánh đạo thời là tập hành Bát Thánh Đạo.

Chẳng an trụ trong thập lực thời là tập hành thập lực. Nhẫn đến chẳng an trụ trong mười tám pháp bất cộng thời là tập hành mười tám pháp bất cộng.

Tại sao vậy?

Này Kiều Thi Ca! Đại Bồ Tát này, nơi sắc, chẳng được chỗ an trụ được, chẳng được chỗ tập hành được. Nhẫn đến nơi mười tám pháp bất cộng, chẳng được chỗ trụ được, chẳng được chỗ tập được.

Lại Này Kiều Thi Ca! Đại Bồ Tát chẳng tập hành sắc nhẫn đến tập hành pháp bất cộng, đây gọi là tập hành sắc nhẫn đến gọi là tập hành mười tám pháp bất cộng.

Tại sao vậy?

Đại Bồ Tát này, nơi sắc, tiền tế bất khả đắc, trung tế bất khả đắc, hậu tế bất khả đắc. Nhẫn đến pháp bất cộng cũng như vậy.

Ngài Xá Lợi Phất thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật này rất sâu.

Đức Phật nói: Vì sắc như rất sâu, nhẫn đến vì bất cộng pháp như rất sâu nên bát nhã Ba la mật.

Ngài Xá Lợi Phất thưa: Bát nhã Ba la mật này khó đo lường được.

Đức Phật nói: Vì sắc khó đo lường được, nhẫn đến pháp bất cộng khó đo lường được nên bát nhã Ba la mật khó đo lường được.

Ngài Xá Lợi Phất thưa: Bát nhã Ba la mật này vô lượng.

Đức Phật nói: Vì sắc vô lượng, nhẫn đến pháp bất cộng vô lượng nên bát nhã Ba la mật vô lượng.

Này Xá Lợi Phất! Lúc thật hành bát nhã Ba la mật, nếu Đại Bồ Tát chẳng thật hành sắc thậm thâm thời là hành bát nhã Ba la mật, chẳng hành sắc khó đo lường thời là hành bát nhã Ba la mật, chẳng hành sắc vô lượng thời là hành bát nhã Ba la mật.

Tại sao vậy?

Vì tướng thậm thâm của sắc là chẳng phải sắc, nhẫn đến tướng thậm thâm của pháp bất cộng là chẳng phải pháp bất cộng.

Vì tướng khó đo lường của sắc là chẳng phải sắc, nhẫn đến tướng khó đo lường của pháp bất cộng là chẳng phải pháp bất cộng.

Vì tướng vô lượng của sắc là chẳng phải sắc, nhẫn đến vô lượng của pháp bất cộng là chẳng phải pháp bất cộng.

Chẳng hành như vậy là hành bát nhã Ba la mật.

Ngài Xá Lợi Phất thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật này rất sâu. Tướng rất sâu, khó thấy, khó hiểu, chẳng nghĩ lường được. Chẳng nên đem nói với hàng Bồ Tát mới phát tâm.

Tại sao vậy?

Hàng Bồ Tát mới phát tâm nghe bát nhã Ba la mật rất sâu, hoặc sẽ kinh sợ rồi sinh lòng nghi hối mà chẳng tin, chẳng tu hành.

Bát Nhã Ba la mật rất sâu này nên nói với bậc Bồ Tát bất thối chuyển. Nghe bát nhã Ba la mật rất sâu, bậc Đại Bồ Tát này chẳng kinh sợ, chẳng sanh lòng nghi hối, tất có thể tin và hành.

Thiên Đế hỏi Ngài Xá Lợi Phất: Nếu đối với hàng Bồ Tát mới phát tâm mà nói bát nhã Ba la mật rất sâu, thời sẽ có lỗi thế nào?

Ngài Xá Lợi Phất nói: Này Kiều Thi Ca! Nghe bát nhã Ba la mật rất sâu này, hàng Bồ Tát mới phát tâm hoặc có thể sẽ kinh sợ hủy báng chẳng tin. Hủy báng chẳng tin bát nhã Ba la mật rất sâu này thời là gieo nghiệp nhân ba ác đạo. Do nghiệp nhân này nên khó được vô thượng bồ đề.

Thiên Đế hỏi: Có Bồ Tát chưa được thọ ký nào nghe bát nhã Ba la mật rất sâu này mà chẳng kinh sợ chăng?

Ngài Xá Lợi Phất nói: Thật vậy, Này Kiều Thi Ca! Nếu có Bồ Tát nào nghe bát nhã Ba la mật rất sâu đây mà chẳng kinh sợ, thời nên biết đó là bậc Bồ Tát chẳng bao lâu sẽ được thọ ký vô thượng bồ đề, chẳng quá một hai Đức Phật.

Đức Phật nói: Đúng như vậy!

Này Xá Lợi Phất! Bậc Bồ Tát đó từ lâu đã phát tâm thật hành sáu Ba la mật, đã cúng dường nhiều Đức Phật, nghe bát nhã Ba la mật rất sâu này, chẳng kinh sợ, nghe rồi thọ trì, tu hành đúng như lời nói trong bát nhã Ba la mật.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Tôi muốn nói tỷ dụ. Như thiện nam, thiện nữ cầu Bồ Tát Đạo, trong chiêm bao thấy mình tu hành bát nhã Ba la mật, nhập thiền định, siêng tinh tấn, đầy đủ nhẫn nhục, giữ gìn cấm giới, thật hành bố thí, tu tập nội không, ngoại không nhẫn đến ngồi Đạo Tràng.

Phải biết thiện nam, thiện nữ này gần đạo vô thượng bồ đề, lúc thức, chân thật tu hành bát nhã Ba la mật, nhập thiền định, siêng tinh tấn, đầy đủ nhẫn nhục, giữ gìn cấm giới, thật hành bố thí mà lại chẳng mau thành vô thượng bồ đề ngồi Đạo Tràng.

Bạch Đức Thế Tôn! Thiện nam, thiện nữ thành tựu thiện căn nên được nghe bát nhã Ba la mật liền thọ trì và tu hành đúng như lời. Phải biết người này là bậc Đại Bồ Tát, đã phát tâm từ lâu, gieo trồng căn lành, đã cúng dường nhiều Đức Phật, gần gũi thiện tri thức.

Người này có thể thọ trì đến chánh ức niệm bát nhã Ba la mật. Phải biết đó là bậc gần được thọ ký đạo vô thượng bồ đề. Phải biết người này như bậc Đại Bồ Tát bất thối chuyển.

Người này chẳng thối chuyển đạo vô thượng bồ đề, có thể được bát nhã Ba la mật rất sâu. Được rồi có thể thọ trì, đọc tụng nhẫn đến chánh ức niệm.

Bạch Đức Thế Tôn! Ví như có người đi qua trăm do tuần, hoặc hai trăm, ba trăm, bốn trăm do tuần đường hiểm trở hoang vắng. Người này trước tiên thấy người chăn súc vật, hoặc thấy ranh giới, hoặc thấy vườn tược, thời đã biết là đã gần thành ấp, xóm làng. Lòng người này an ổn, chẳng còn sợ ác thú, độc trùng, giặc cướp, đói khát.

Bạch Đức Thế Tôn! Cũng vậy, Đại Bồ Tát nếu được bát nhã Ba la mật sâu xa này mà thọ trì, đọc tụng nhẫn đến chánh ức niệm, thì biết là gần được thọ ký Vô Thượng Chánh Giác, thì biết Đại Bồ Tát này chẳng còn sợ sa vào bậc Thanh Văn hay Bích Chi Phật.

Vì đã phát hiện những tướng tiên khởi, đó là được nghe thấy, được thọ trì nhẫn đến chánh ức niệm bát nhã Ba la mật sâu xa này vậy.

Đức Phật bảo Ngài Xá Lợi Phất: Đúng như vậy. Nếu người thích nói thí dụ nữa thì nên nói.

Ngài Xá Lợi Phất thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Như người muốn lấy biển cả mà đi về hướng biển cả. Đến lúc chẳng còn thấy cây, chẳng còn thấy núi thì biết là đã gần đến biển cả mặc dầu chưa thấy biển cả, vì mặt biển cả bằng phẳng, không cây, không núi.

Cũng vậy, Đại Bồ Tát được nghe bát nhã Ba la mật sâu xa này rồi thọ trì, đọc tụng nhẫn đến chánh ức niệm, thì biết là gần được thọ ký Vô Thượng Chánh Giác.

Như đầu xuân, trên các cây lá cũ đã rụng hết thì biết những cây ấy sẽ nẩy lộc, trổ lá, đơm bông, kết trái. Mọi người thấy tướng lá cũ rụng hết đều sanh lòng vui mừng.

Cũng vậy, Đại Bồ Tát được nghe bát nhã Ba la mật sâu xa này rồi thọ trì, đọc tụng nhẫn đến chánh ức niệm và thực hành đúng như lời.

Phải biết Đại Bồ Tát này đã thành tựu thiện căn, cúng dường nhiều Đức Phật. Đại Bồ Tát này nên nghĩ rằng mình nhờ thiện căn hướng về Vô Thượng Chánh Giác đời trước theo dõi nên nay được nghe bát nhã Ba la mật sâu xa này rồi thọ trì, đọc tụng nhẫn đến chánh ức niệm, thật hành đúng như lời.

Chư Thiên Tử đã từng thấy Chư Phật đều vui mừng mà nghĩ rằng các vị Bồ Tát trước cũng có tướng tiên khởi được thọ ký như vậy. Hiện nay Đại Bồ Tát này chắc sẽ gần được thọ ký Vô Thượng Chánh Giác.

Bạch Đức Thế Tôn! Như người mẹ mang thai, thân thể nặng nhọc, đi đứng bất tiện, ngồi nằm chẳng an, ăn ngủ càng kém, chẳng ưa nói cười, chán việc quen trước. Có những người mẹ khác thấy biết bà này sắp sanh sản.

Cũng vậy, Đại Bồ Tát gieo thiện căn cúng dường Chư Phật nhiều, thật hành Lục Độ, gần gũi thiện tri thức, nay thiện căn thành tựu, được nghe bát nhã Ba la mật sâu xa, thọ trì, đọc tụng nhẫn đến chánh ức niệm, thật hành đúng như lời. Mọi người cũng biết Đại Bồ Tát này sắp được thọ ký Vô Thượng Chánh Giác.

Đức Phật phán: Lành thay, lành thay! Lời của Xá Lợi Phất vừa nói đều là Phật lực cả.

Bấy giờ Ngài Tu Bồ Đề bạch rằng: Đức hi hữu Thế Tôn Vô Thượng Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác rất khéo phó thác sự việc của Chư Đại Bồ Tát.

Đức Phật phán: Này Tu Bồ Đề! Chư Đại Bồ Tát phát tâm Vô Thượng Chánh Giác, an ổn đa số chúng sanh, làm cho vô lượng chúng sanh được lợi lạc vì Đại Bồ Tát thương xót hàng Trời, người vậy.

Lúc thật hành Bồ Tát Đạo, Chư Bồ Tát này dùng bốn sự kiện để nhiếp độ vô lượng chúng sanh. Đó là bố thí, ái ngữ, lợi ích và đồng sự.

Chư Bồ Tát này cũng đem pháp Thập Thiện để thành tựu chúng sanh. Tự mình tu Sơ Thiền nhẫn đến Phi phi tưởng định. Cũng dạy mọi người tu Sơ Thiền nhẫn đến Phi phi tưởng định.

Tự mình thật hành bố thí Ba la mật nhẫn đến bát nhã Ba la mật, cũng dạy mọi người thật hành bố thí Ba la mật nhẫn đến bát nhã Ba la mật.

Chư Bồ Tát này được bát nhã Ba la mật, dùng sức phương tiện dạy cho chúng sanh được quả Tu Đà Hoàn, Tư Đà Hàm, A Na Hàm, A La Hán mà tự mình chẳng chứng lấy quả ấy. Cũng dạy cho chúng sanh được quả Bích Chi Phật mà tự mình chẳng chứng lấy quả ấy.

Chư Bồ Tát này tự tu sáu Ba la mật, cũng dạy vô lượng Bồ Tát khác tu sáu Ba la mật, tự trụ bậc bất thối, cũng dạy người khác trụ bức bất thối, tự tịnh Phật Độ, cũng dạy người khác tịnh Phật Độ, tự thành tựu chúng sanh, cũng dạy người khác thành tựu chúng sanh, tự được thần thông.

Tự được môn Đà La Ni, cũng dạy người khác được Đà Là Ni, tự đầy đủ biện tài vô ngại, cũng dạy người khác đủ biện tài vô ngại, tự thọ sắc thân trọn vẹn ba mươi hai tướng, cũng dạy người khác thành tựu sắc thân ba mươi hai tướng, tự thành tựu bậc đồng chân, cũng dạy người khác thành tựu bậc đồng chân.

Tự thành tựu thập trí lực, cũng dạy người khác thành tựu thập trí lực, tự thành tựu tứ vô úy, mười tám pháp bất cộng, đại từ đại bi, cũng dạy người khác thật hành tứ vô úy, mười tám pháp bất cộng, đại từ đại bi, tự được nhất thiết chủng trí.

Cũng dạy người khác được nhất thiết chủng trí, tự rời lìa tất cả kiết sử và tập khí, cũng dạy người khác rời lìa tất cả kiết sử và tập khí, tự chuyển pháp luân, cũng dạy người khác chuyển pháp luân.

Ngài Tu Bồ Đề bạch rằng: Đức Thế Tôn hi hữu! Chư Đại Bồ Tát thành tựu đại công đức, vì tất cả chúng sanh mà thật hành bát nhã Ba la mật để được vô thượng bồ đề.

Bạch Đức Thế Tôn! Thế nào là Chư Đại Bồ Tát tu hành bát nhã Ba la mật đầy đủ?

Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: Nếu lúc tu hành bát nhã Ba la mật, Bồ Tát chẳng thấy tướng tăng cũng chẳng thấy tướng giảm của sắc, của thọ, tưởng, hành, thức nhẫn đến của nhất thiết chủng trí, đó là lúc Bồ Tát đầy đủ bát nhã Ba la mật.

Lại Này Tu Bồ Đề! Lúc thật hành bát nhã Ba la mật, Bồ Tát chẳng thấy là pháp, là phi pháp, cũng chẳng thấy pháp quá khứ, pháp vị lai, pháp hiện tại, pháp thiện, pháp ác, pháp vô ký, pháp hữu vi, pháp vô vi, cũng chẳng thấy Cõi Dục, Cõi Sắc, Cõi Vô Sắc, cùng chẳng thấy bố thí Ba la mật, trì giới Ba la mật, nhẫn nhục Ba la mật, tinh tấn Ba la mật, thiền na Ba la mật, bát nhã Ba la mật, nhẫn đến chẳng thấy nhất thiết chủng trí. Đó là Bồ Tát tu hành đầy đủ bát nhã Ba la mật.

Tại sao vậy?

Vì các pháp đều không có tướng, các pháp là không, là hư giả, là chẳng bền chắc, không có giác tri, không có thọ mạng.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Lời phán dạy của Đức Thế Tôn quả thật chẳng thể nghĩ bàn.

Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: Vì sắc chẳng thể nghĩ bàn nên lời Phật nói chẳng thể nghĩ bàn. Vì thọ, tưởng, hành, thức nhẫn đến nhất thiếtchủng trí chẳng thể nghĩ bàn nên lời Phật nói chẳng thể nghĩ bàn.

Này Tu Bồ Đề! Lúc thật hành bát nhã Ba la mật, nếu Đại Bồ Tát biết sắc là chẳng thể nghĩ bàn, biết thọ, tưởng, hành, thức nhẫn đến nhất thiết chủng trí là chẳng thể nghĩ bàn thì Bồ Tát này chẳng đầy đủ được bát nhã Ba la mật.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Bát Nhã Ba la mật sâu xa này ai là người sẽ tìm hiểu?

Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: Nếu có Đại Bồ Tát nào từ lâu đã thật hành sáu Ba la mật, gieo căn lành, cúng dường Chư Phật nhiều, gần gũi thiện tri thức luôn, Bồ Tát này tin hiểu được bát nhã Ba la mật sâu xa.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Thế nào là Đại Bồ Tát tu hành sáu Ba la mật lâu, gieo căn lành, cúng dường Chư Phật nhiều, gần gũi thiện tri thức luôn?

Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: Nếu Đại Bồ Tát chẳng phân biệt sắc, chẳng phân biệt sắc tướng, chẳng phân biệt sắc tánh, nhẫn đến chẳng phân biệt nhất thiết chủng trí, chẳng phân biệt nhất chủng tướng, chẳng phân biệt nhất thiết chủng tánh.

Tại sao vậy?

Này Tu Bồ Đề! Vì sắc chẳng thể nghĩ bàn nhẫn đến vì nhất thiết chủng trí chẳng thể nghĩ bàn. Thế nên Đại Bồ Tát trên đây được gọi là tu hành lục Ba la mật lâu, gieo căn lành, cúng dường Chư Phật nhiều, gần gũi thiện tri thức luôn.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Vì sắc rất sâu nên bát nhã Ba la mật rất sâu. Vì thọ, tưởng, hành, thức nhẫn đến nhất thiết chủng trí rất sâu nên bát nhã Ba la mật rất sâu.

Bạch Đức Thế Tôn! Bát Nhã Ba la mật này là kho trân bảo, vì nơi đó báu Tu Đà Hoàn, Tư Đà Hàm, A Na Hàm, Bích Chi Phật, Vô Thượng Chánh Giác.

Vì nơi đó có báu Tứ Thiền, tứ vô lượng tâm, tứ vô sắc định, ngũ thần thông, tứ niệm xứ nhẫn đến bát chánh đạo, thập trí lực, tứ vô ý, tứ vô ngại trí, đại từ đại bi, thập bát bất cộng và nhất thiết chủng trí vậy.

Bạch Đức Thế Tôn! Bát Nhã Ba la mật này là kho thanh tịnh. Vì sắc thanh tịnh nên bát nhã Ba la mật là kho thanh tịnh. Vì thọ, tưởng, hành, thức nhẫn đến nhất thiết chủng trí thanh tịnh nên bát nhã Ba la mật là kho thanh tịnh.

Bạch Đức Thế Tôn! Rất quái lạ, lúc nói bát nhã Ba la mật này lại có nhiều sự lưu nạn.

Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: Đúng như vậy.

Này Tu Bồ Đề! Bát nhã Ba la mật rất sâu này có nhiều sự lưu nạn. Vì lẽ ấy nên lúc thiện nam, thiện nữ nào muốn biên chép bát nhã Ba la mật này thì nên biên chép mau đi. Lúc muốn đọc tụng, tư duy, giảng nói, chánh ức niệm, tu hành thì nên tu hành mau đi.

Tại sao vậy?

Vì lúc biên chép, đọc tụng nhẫn đến tu hành bát nhã Ba la mật rất sâu này chẳng muốn có các lưu nạn phát khởi vậy.

Thiện nam, thiện nữ nào nếu có thể một tháng, hai tháng, ba tháng hoặc nhẫn đến một năm biên chép xong thì nên siêng cần chép cho xong.

Nếu đọc tụng nhẫn đến tu hành trong một tháng hoặc một năm được thành tựu thì nên siêng cần cho thành tựu. Vì kho trân bảo này có nhiều lưu nạn phát khởi vậy.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Trong bát nhã Ba la mật rất sâu này ác ma ưa làm lưu nạn, chẳng cho biên chép, đọc tụng, tư duy, giảng nói, chánh ức niệm, tu hành.

Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: Dầu ác ma muốn làm lưu nạn bát nhã Ba la mật rất sâu này, chẳng cho biên chép nhẫn đến tu hành, nhưng ác ma cũng chẳng phá hoại được sự biên chép nhẫn đến tu hành bát nhã Ba la mật của Chư Đại Bồ Tát này.

Bấy giờ Ngài Xá Lợi Phất thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Do sức lực nào làm cho ác ma chẳng lưu nạn được Chư Đại Bồ Tát biên chép nhẫn đến tu hành bát nhã Ba la mật rất sâu này?

Đức Phật bảo Ngài Xá Lợi Phất: Đó là do Phật lực làm cho ác ma chẳng lưu nạn được Chư Đại Bồ Tát biên chéo nhẫn đến tu hành bát nhã Ba la mật rất sâu này.

Này Xá Lợi Phất! Cũng do thần lực của Chư Phật hiện tại ở mười phương Quốc Độ hộ niệm cho Đại Bồ Tát này nên ác ma chẳng lưu nạn được.

Này Xá Lợi Phất! Thiện nam, thiện nữ phải nghĩ rằng tôi biên chép nhẫn đến tu hành bát nhã Ba la mật sâu xa này đều là do thần lực của mười phương Chư Phật.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Nếu có thiện nam, thiện nữ biên chép nhẫn đến tu hành bát nhã Ba la mật sâu xa này đều do thần lực của Chư Phật nên biết rằng những người này được Chư Phật hộ niệm.

Đức Phật bảo Ngài Xá Lợi Phất: Đúng như vậy.

Này Xá Lợi Phất! Vì biên chép nhẫn đến tu hành bát nhã Ba la mật sâu xa này đều do Phật lực nên biết rằng cũng được Chư Phật hộ niệm.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Hiện tại mười phương vô lượng vô biên vô số Chư Phật đều biết, đều thấy lúc thiện nam, thiện nữ này biên chép nhẫn đến tu hành bát nhã Ba la mật sâu xa này?

Đức Phật bảo Ngài Xá Lợi Phất: Đúng như vậy!

Này Xá Lợi Phất! Hiện tại mười phương vô lượng vô biên vô số Chư Phật đều biết, đều thấy lúc thiện nam, thiện nữ này biên chép nhẫn đến lúc tu hành bát nhã Ba la mật sâu xa này.

Này Xá Lợi Phất! Trong thiện nam, thiện nữ cầu Đạo Bồ Tát mà biên chép nhẫn đến tu hành bát nhã Ba la mật sâu xa này, nên biết rằng những người ấy đã đến gần Vô Thượng Chánh Giác.

Này Xá Lợi Phất! Thiện nam, thiện nữ biên chép nhẫn đến chánh ức niệm bát nhã Ba la mật sâu xa này, những người đây đối với bát nhã Ba la mật sâu xa có nhiều tin hiểu, lại cũng cúng dường, cung kính, tôn trọng, khen ngợi.

Chư Phật đều biết đều thấy thiện nam, thiện nữ này. Do công đức cúng dường mà thiện nam, thiện nữ này sẽ được lợi ích lớn, sẽ được quả báo lớn.

Này Xá Lợi Phất! Do công đức cúng dường này mà thiện nam, thiện nữ ấy chẳng sa vào ác đạo, không bao giờ xa rời Chư Phật cho đến chứng được bất thối địa.

Này Xá Lợi Phất! Do nhân duyên căn lành mà thiện nam, thiện nữ ấy mãi đến khi được vô thượng bồ đề vĩnh viễn chẳng xa rời sáu Ba la mật, chẳng xa rời nội không nhẫn đến vô pháp hữu pháp không, chẳng xa rời tứ niệm xứ nhẫn đến Bát Thánh Đạo, chẳng xa rời mười trí lực nhẫn đến Vô Thượng Chánh Giác.

Này Xá Lợi Phất! Sau khi Phật nhập diệt, bát nhã Ba la mật sâu xa này sẽ đến cõi nước phương Nam. Nơi đó, các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo Ni, Ưu Bà Tắc, Ưu Bà Di sẽ biên chép, sẽ thọ trì, đọc tụng, tư duy, giảng nói, chánh ức niệm, tu hành bát nhã Ba la mật sâu xa này.

Do nhân duyên căn lành đây mà tứ chúng ấy chẳng còn sa vào ác đạo, được hưởng phước vui Cõi Trời, cõi người, thêm lớn sáu Ba la mật, cúng dường, cung kính ngợi khen Chư Phật, lần lần đắc quả Thanh Văn, Bích Chi Phật và Phật thừa.

Này Xá Lợi Phất! Bát Nhã Ba la mật sâu xa này sẽ từ phương Nam truyền đến phương Tây, từ phương Tây sẽ truyền đến phương Bắc, hàng tứ chúng ở các cõi nước ấy sẽ biên chép, thọ trì, đọc tụng, tư duy, giảng nói, chánh ức niệm, tu hành, bát nhã Ba la mật sâu xa này.

Do nhân duyên căn lành ấy mà họ chẳng còn sa vào ác đạo, hưởng phước vui Cõi Trời, cõi người, thêm lớn sáu Ba la mật, cúng dường, cung kính, ngợi khen Chư Phật, lần lần đắc quả Thanh Văn, Bích Chi Phật và Phật Thừa.

Này Xá Lợi Phất! Bấy giờ ở phương Bắc, bát nhã Ba la mật sâu xa này sẽ làm Phật Sự tại đó.

Bởi vì sao?

Này Xá Lợi Phất! Thời kỳ pháp của ta thạnh hành không có tướng diệt hoại.

Này Xá Lợi Phất! Ta đã nhớ đến các thiện nam, thiện nữ thọ trì nhẫn đến tu hành bát nhã Ba la mật sâu xa này. Các thiện nam, thiện nữ ấy có thể biên chép và cung kính, cúng dường, ca ngợi bát nhã Ba la mật sâu xa này.

Các thiện nam, thiện nữ ấy do nhân duyên căn lành trên mà chẳng sa vào ác đạo, được hưởng phước vui Cõi Trời, cõi người, thêm lớn sáu Ba la mật, cúng dường, cung kính, ngợi khen Chư Phật, lần lần đắc quả Thanh Văn, Bích Chi Phật và Phật Thừa.

Này Xá Lợi Phất! Ta dùng Phật nhãn thấy các người ấy, ta cũng ngợi khen các người ấy. Vô lượng vô biên vô số Chư Phật ở mười phương cũng thấy, cũng ngợi khen các người ấy.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật sâu xa này về sau sẽ thạnh hành ở phương Bắc ư?

Đức Phật bảo Ngài Xá Lợi Phất: Đúng như vậy. Bát nhã Ba la mật sâu xa này về sau sẽ thạnh hành ở phương Bắc.

Này Xá Lợi Phất! Sau này ở phương Bắc, nếu thiện nam, thiện nữ nghe bát nhã Ba la mật sâu xa này mà biên chép, thọ trì, đọc tụng, tư duy, giảng nói, chánh ức niệm, tu hành như lời, phải biết các người ấy từ lâu đã phát tâm Đại Thừa, đã cúng dường nhiều Chư Phật, gieo căn lành, luôn gần gũi thiện tri thức.

Ngài Xá Lợi Phất bạch Phật rằng: Bạch Đức Thế Tôn! Sau này ở phương Bắc có bao nhiêu thiện nam, thiện nữ cầu Phật Đạo mà biên chép nhẫn đến tu hành bát nhã Ba la mật sâu xa này?

Đức Phật bảo Ngài Xá Lợi Phất: Sau này ở Bắc phương dầu có nhiều thiện nam, thiện nữ cầu Phật Đạo nhưng ít có người nghe bát nhã Ba la mật sâu xa này mà không kinh sợ.

Tại sao vậy?

Vì các người này gần gũi cúng dường nhiều Chư Phật, nhiều học hỏi nơi Chư Phật. Các người này có thể đủ sáu Ba la mật, đầy đủ tứ niệm xứ nhẫn đến đầy đủ mười tám pháp bất cộng.

Này Xá Lợi Phất! Các người này nhờ căn lành thuần thục vì vô thượng bồ đề, mà có thể đem lợi ích nhiều cho chúng sanh. Nay ta cũng như Chư Phật quá khứ vì thiện nam, thiện nữ này mà nói pháp nhất thiết chủng trí. Do nhân duyên đây nên đời sau các người ấy tiếp nối được Vô Thượng Chánh Giác rồi cũng vì người khác mà nói pháp Vô Thượng Chánh Giác.

Các thiện nam, thiện nữ ấy đều nhất tâm hòa hiệp. Ma và dân ma còn không phá hoại được tâm vô thượng bồ đề của họ, huống là những người ác chê bai người thật hành bát nhã Ba la mật sâu xa này mà phá hoại được tâm vô thượng bồ đề của họ.

Này Xá Lợi Phất! Các thiện nam, thiện nữ cầu Bồ Tát Đạo, nghe bát nhã Ba la mật sâu xa này được pháp hỉ lớn, được pháp lạc lớn, cũng gầy dựng nhiều người ở nơi căn lành để được vô thượng bồ đề.

Các thiện nam, thiện nữ này ở trước Phật tuyên thệ rằng lúc tôi thật hành Bồ Tát Đạo sẽ độ vô số chúng sanh phát tâm Vô Thượng Chánh Giác, dạy bảo cho họ được lợi ích vui mừng nhẫn đến thọ ký bậc bất thối. Phật biết rõ tâm nguyện của họ và Phật cũng tùy hỷ.

Các thiện nam, thiện nữ này ở trước Chư Phật quá khứ đã từng tuyên thệ như trên và cũng được Chư Phật quá khứ biết rõ tâm nguyện của họ mà tùy hỷ cho họ.

Này Xá Lợi Phất! Vì các thiện nam, thiện nữ ấy tâm nguyện của họ lớn nên sắc, thinh, hương, vị, xúc, pháp của họ hưởng thọ cũng lớn, họ cũng có thể bố thí lớn, gieo căn lành lớn. Họ gieo căn lành lớn xong được quả báo lớn. Vì để nhiếp chúng sanh nên họ lấy quả báo lớn.

Ở giữa chúng sanh họ có thể xả thí những vật sở hữu trong ngoài thân. Do nhân duyên căn lành này họ phát nguyện muốn sanh về Quốc Độ phương khác, nơi mà Chư Phật hiện đương nói bát nhã Ba la mật sâu xa.

Ở trước Chư Phật nghe bát nhã Ba la mật sâu xa rồi, họ cũng dạy lợi ích vui mừng cho trăm ngàn muôn ức chúng sanh nơi đó, đều khiến phát tâm vô thượng bồ đề.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Đức Phật đối với những pháp quá khứ, vị lai, hiện tại không gì chẳng biết, không pháp như nào mà Phật chẳng biết, tất cả hạnh nghiệp của chúng sanh không sự nào mà chẳng biết.

Nay Đức Phật biết rõ Chư Phật và Bồ Tát, Thanh Văn quá khứ. Đức Phật cũng biết rõ Chư Phật và Bồ Tát, Thanh Văn hiện tại, biết rõ Chư Phật và Bồ Tát, Thanh Văn vị lai.

Bạch Đức Thế Tôn! Đời vị lai những thiện nam, thiện nữ cần cầu sáu Ba la mật để thọ trì, đọc tụng nhẫn đến tu hành có được hay chẳng được?

Đức Phật bảo Ngài Xá Lợi Phất: Nếu thiện nam, thiện nữ nhất tâm tinh tấn cần cầu sẽ được các Kinh đúng sáu Ba la mật sâu xa.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Các thiện nam, thiện nữ cần hành như vậy sẽ được Kinh đúng sáu Ba la mật sâu xa ư?

Đức Phật bảo Ngài Xá Lợi Phất: Các thiện nam, thiện nữ ấy được Kinh đúng sáu Ba la mật sâu xa này.

Tại sao vậy?

Các thiện nam, thiện nữ ấy vì Vô Thượng Chánh Giác mà thuyết pháp lợi ích vui mừng cho chúng sanh an trụ sáu Ba la mật.

Do đây nên các thiện nam, thiện nữ ấy chuyển sanh đời sau để được Kinh đúng sáu Ba la mật sâu xa. Khi được rồi họ tu hành đúng như sáu Ba la mật đã được nói.

Họ tinh tấn chẳng nghĩ nhẫn đến tịnh Phật Quốc Độ, thành tựu chúng sanh, chứng Vô Thượng Chánh Giác.

***