Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT

KINH BÁT NHÃ BA LA MẬT

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần
 

PHẨM NĂM MƯƠI

PHẨM THÀNH BIỆN
 

Lúc bấy giờ Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Bát Nhã Ba la mật rất sâu này vì đại sự mà phát khởi, vì bất khả tư nghì sự, vì bất khả xưng sự, vì bất khả lượng sự, vô đẳng đẳng sự mà phát khởi.

Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: Đúng như vậy. Bát nhã Ba la mật rất sâu này vì bất khả tư nghì sự đến vì vô đẳng đẳng sự mà phát khởi.

Tại sao vậy?

Vì trong bát nhã Ba la mật chứa đựng năm Ba la mật, chứa đựng mười tám không, chứa đựng tứ niệm xứ đến bát chánh đạo, chứa đựng mười trí lực đến nhất thiết chủng trí.

Ví như Nhà Vua là bậc tôn quý trong nước, bao nhiêu việc nước đều ủy nhiệm cho Đại Thần, Nhà Vua vô sự an vui nhàn nhã.

Cũng vậy, này Tu Bồ Đề! Bao nhiêu pháp Thanh Văn, pháp Bích Chi Phật, pháp Bồ Tát, Pháp Phật, tất cả đều ở trong bát nhã Ba la mật, bát nhã Ba la mật hay hoàn thành những sự việc đó.

Thế nên, này Tu Bồ Đề! Bát Nhã Ba la mật vì đại sự mà phát khởi nhẫn đến vì vô đẳng đẳng sự mà phát khởi.

Lại này Tu Bồ Đề! Bát Nhã Ba la mật chẳng lấy sắc, chẳng dính sắc nên có thể hoàn thành được, chẳng lấy, chẳng dính thọ, tưởng, hành, thức nhẫn đến chẳng lấy, chẳng dính nhất thiết chủng trí nên có thể hoàn thành được, chẳng lấy, chẳng dính quả Tu Đà Hoàn nhẫn đến chẳng lấy, chẳng dính vô thượng bồ đề nên bát nhã Ba la mật này có thể hoàn thành tất cả pháp.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Thế nào vì chẳng lấy, chẳng dính, sắc, thọ, tưởng, hành, thức nhẫn đến vì chẳng lấy, chẳng dính nhất thiết chủng trí mà bát nhã Ba la mật hay hoàn thành tất cả pháp?

Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: Ý ông nghĩ thế nào?

Vả thấy sắc, thấy thọ, tưởng, hành, thức có thể lấy, có thể dính được chăng?

Nhẫn đến thấy nhất thiết chủng trí có thể lấy, có thể dính được chăng?

Bạch Đức Thế Tôn! Không thể được.

Lành thay! Này Tu Bồ Đề! Đức cũng chẳng thấy sắc có thể lấy, có thể dính được nhẫn đến chẳng thấy nhất thiết chủng trí có thể lấy, có thể dính được. Vì chẳng thấy nên chẳng lấy, vì chẳng lấy nên chẳng dính.

Này Tu Bồ Đề! Đức Phật cũng chẳng thấy pháp của Phật, pháp của Như Lai, pháp của đấng tự nhiên, pháp của bậc nhất thiết trí có thể lấy, có thể dính được. Vì chẳng thấy nên chẳng lấy, vì chẳng lấy nên chẳng dính.

Thế nên, này Tu Bồ Đề! Chư Đại Bồ Tát chẳng nên lấy, chẳng nên dính nơi sắc, nhẫn đến chẳng nên lấy, chẳng nên dính nơi pháp của bậc nhất thiết trí.

Bấy giờ Chư Thiên Cõi Dục, Cõi Sắc thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật rất sâu này khó thấy, khó hiểu chẳng thể suy nghĩ so sánh để biết được. Bậc thiện xảo vi diệu trí huệ tịch diệt mới biết được.

Người tin được bát nhã Ba la mật này, phải biết là Đại Bồ Tát cúng dường nhiều Đức Phật, gieo căn lành nhiều, gần gũi thiện tri thức, nên tin hiểu được bát nhã Ba la mật rất sâu này.

Bạch Đức Thế Tôn! Nếu trong Cõi Đại Thiên có bao nhiêu chúng sanh, tất cả đều làm người tín hành, người pháp hành, làm bát nhân, làm Tu Đà Hoàn, Tư Đà Hàm, A Na Hàm, A La Hán, làm Bích Chi Phật hoặc trí hoặc đoạn, đều chẳng bằng được Bồ Tát này thật hành bát nhã Ba la mật trong một ngày.

Tại sao vậy?

Vì người tín hành, pháp hành nhẫn đến Bích Chi Phật hoặc trí hoặc đoạn chính là vô sanh pháp nhẫn của Bồ Tát.

Đức Phật bảo Chư Thiên Cõi Dục, Cõi Sắc: Đúng như vậy!

Này Chư Thiên Tử! Người tín hành, người pháp hành nhẫn đến Bích Chi Phật chính là vô sanh pháp nhẫn đến Bích Chi Phật chính là vô sanh pháp nhẫn của Đại Bồ Tát.

Này Chư Thiên Tử! Nếu thiện nam, thiện nữ nghe bát nhã Ba la mật sâu xa này rồi biên chép, thọ trì, đọc tụng nhẫn đến chánh ức niệm thì sẽ mau được Niết Bàn hơn thiện nam, thiện nữ vì cầu Thanh Văn hay Bích Chi Phật mà lìa bỏ bát nhã Ba la mật, đi thật hành theo Kinh khác hoặc một kiếp hoặc dưới một kiếp.

Tại sao vậy?

Vì trong bát nhã Ba la mật sâu xa này nói rộng về pháp thượng diệu mà người tín hành, người pháp hành nhẫn đến Đại Bồ Tát đều phải nên học. Học xong chứng được vô thượng bồ đề.

Lúc bấy giờ Chư Thiên Cõi Dục, Cõi Sắc đồng phát thanh rằng: Bạch Đức Thế Tôn! Bát Nhã Ba la mật này gọi là Ma Ha Ba la mật, gọi là bất khả tư nghì, bất khả xưng, bất khả lượng, vô đẳng đẳng Ba la mật.

Người tín hành, pháp hành nhẫn đến Bích Chi Phật Học bát nhã Ba la mật được thành Đại Bồ Tát, được thành vô thượng bồ đề, bát nhã Ba la mật này cũng chẳng tăng, chẳng giảm.

Bạch xong, Chư Thiên Cõi Dục, Cõi Sắc đảnh lễ Chư Phật, nhiều Phật rồi trở về Thiên Cung.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Nếu Đại Bồ Tát nghe bát nhã Ba la mật sâu xa này mà liền tin, liền hiểu.

Người này từ nơi nào chết rồi sanh nhân gian đây?

Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: Nếu Đại Bồ Tát nghe bát nhã Ba la mật sâu xa này liền tin, liền hiểu, chẳng quên, chẳng bỏ, chẳng thắc mắc, chẳng nghi, chẳng ăn năn mà vui mừng ưa nghe, nghe xong ghi nhớ chẳng rời lìa, hoặc lúc đi đứng hoặc lúc nằm ngồi chẳng hề quên sót, thường theo sát Pháp Sư.

Như trâu nghé theo sát trâu mẹ, Bồ Tát vì nghe bát nhã Ba la mật mà thường theo sát Pháp Sư, khi được bát nhã Ba la mật miệng tụng, tâm hiểu, chánh kiến thông suốt.

Này Tu Bồ Đề! Phải biết Đại Bồ Tát này từ loài người chết mà sanh trở lại trong nhân gian này.

Tại sao vậy?

Người cầu Phật Đạo, đời trước nghe bát nhã Ba la mật rồi biên chép, cung kính, cúng dường, nên sau khi chết sanh trở lại nhân gian được nghe bát nhã Ba la mật liền tin, liền hiểu.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Có vị Bồ Tát nào ở phương khác thành tựu công đức trên đây, cúng dường Chư Phật rồi bỏ thân mà đến sanh tại nhân gian này, được nghe bát nhã Ba la mật liền tin, liền hiểu, biên chép, đọc tụng, chánh ức niệm chăng?

Đức Phật phán: Có! Ở phương khác, Bồ Tát thành tựu công đức trên đây, cúng dường Chư Phật, bỏ thân đến sanh tại nhân gian này được nghe bát nhã Ba la mật sâu xa liền tin, liền hiểu, biên chép, thọ trì, đọc tụng, chánh ức niệm. Phải biết đó là do công đức thành tựu ở đời trước nên được như vậy.

Lại này Tu Bồ Đề! Có Bồ Tát ở nơi Di Lặc Bồ Tát được nghe bát nhã Ba la mật sâu xa, do căn lành ấy mà đến tại nhân gian này.

Này Tu Bồ Đề! Lại có Bồ Tát đời trước nghe bát nhã Ba la mật mà chẳng thưa hỏi những cớ sự trong đó. Vì không thưa hỏi nên đến sanh tại nhân gian nghe bát nhã Ba la mật, nghe bát nhã Ba la mật sâu xa này lòng họ tiếp tục nghi ngờ, khó tỏ ngộ.

Này Tu Bồ Đề! Nếu Bồ Tát đời trước hoặc nghe Thiền Ba la mật, hoặc nghe tinh tấn Ba la mật, hoặc nghe nhẫn nhục Ba la mật, hoặc nghe trì giới Ba la mật, hoặc nghe Bố thí Ba la mật mà không thưa hỏi cớ sự trong đó.

Vì đời trước không thưa hỏi nên đến sanh tại nhân gian này, nghe bát nhã Ba la mật sâu xa lòng họ tiếp tục nghi ngờ, khó tỏ ngộ.

Này Tu Bồ Đề! Nếu đời trước Bồ Tát hoặc nghe nội không, ngoại không nhẫn đến nghe nhất thiết chủng trí mà không thưa hỏi cớ sự trong ấy, vì đời trước không thưa hỏi để được hiểu quyết định nên đến sanh tại nhân này, nghe bát nhã Ba la mật sâu xa lòng họ nghi ngờ, khó tỏ ngộ.

Lại này Tu Bồ Đề! Nếu đời trước Bồ Tát nghe bát nhã Ba la mật sâu xa rồi thưa hỏi sự việc trong ấy mà không thật hành, khi bỏ thân sanh đời sau nghe bát nhã Ba la mật sâu xa này trong khoảng một ngày hoặc hai, ba, bốn, năm ngày, lòng họ vững chắc không ai phá hoại được. Nếu họ xa rời chỗ nghe thì sẽ thối thất.

Tại sao vậy?

Vì ở đời trước, lúc nghe bát nhã Ba la mật dầu họ có thưa hỏi sự việc trong ấy nhưng họ chẳng thật hành đúng như lời. Người này có lúc muốn nghe, tâm chẳng vững chắc, chí chẳng quyết định, như cái lông nhẹ, theo gió mà bay mà bay qua Đông hoặc qua Tây.

Này Tu Bồ Đề! Phải biết Bồ Tát này phát tâm chẳng được lâu, chẳng thường gần gũi thiện tri thức, chẳng cúng dường nhiều Phật, đời trước dầu được nghe mà chẳng biên chép, chẳng đọc tụng, chẳng chánh ức niệm bát nhã Ba la mật. Chẳng học Sáu Ba la mật, chẳng học nội không, ngoại không nhẫn đến chẳng học nhất thiết chủng trí.

Bồ Tát mới phát tâm Đại Thừa, vì ít tin ít thích nên chẳng đọc tụng, chẳng chánh ức niệm bát nhã Ba la mật, chẳng thể biên chép được nhẫn đến chánh ức niệm được bát nhã Ba la mật sâu xa này.

Này Tu Bồ Đề! Nếu thiện nam, thiện nữ cầu Phật Đạo mà chẳng biên chép, chẳng thọ trì nhẫn đến chẳng chánh ức niệm bát nhã Ba la mật sâu xa này, cũng chẳng được sự gia hộ của bát nhã Ba la mật sâu xa này, nhẫn đến cũng chẳng được sự gia hộ của nhất thiết chủng trí.

Người này cũng chẳng thật hành bát nhã Ba la mật đúng như lời. Người này hoặc sa vào bậc Thanh Văn hoặc Bích Chi Phật.

Tại sao vậy?

Người này chẳng biên chép nhẫn đến thật hành bát nhã Ba la mật được sự gia hộ của bát nhã Ba la mật sâu xa, thế nên họ sẽ sa vào trong hai thừa ấy.

***