Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT

KINH BÁT NHÃ BA LA MẬT

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần
 

PHẨM NĂM MƯƠI MỐT

PHẨM THÍ DỤ
 

Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: Ví như thuyền hư chìm giữa biển lớn, nếu người nào trong thuyền chẳng nắm phao, chẳng ôm cây ván hoặc tử thi, phải biết những người ấy không thể vào bờ và sẽ chìm chết. Người nào nắm phao hoặc ôm cây ván, tử thi, phải biết người này chẳng bị chìm chết, sẽ được vào đến bờ an ổn tự tại.

Cũng vậy, này Tu Bồ Đề! Thiện nam, thiện nữ cầu Phật đạo, nếu chỉ có lòng tin ưa mà chẳng y bát nhã Ba la mật, chẳng biên chép, chẳng thọ trì, chẳng đọc, chẳng tụng, chẳng giảng thuyết, chẳng chánh ức niệm, với năm Ba la mật kia nhẫn đến nhất thiết chủng trí cũng đều chẳng y.

Chẳng biên chép, đọc tụng, chánh ức niệm, phải biết thiện nam, thiện nữ này giữa đường suy hao, chẳng đến được nhất thiết chủng trí, sẽ chứng lấy bậc Thanh Văn hoặc Bích Chi Phật.

Này Tu Bồ Đề! Nếu thiện nam, thiện nữ cầu Phật đạo, có đức tin, đức nhẫn, có tịnh tâm, thâm tâm, có nguyện, có giải, có xả, có tinh tấn, y bát nhã Ba la mật, biên chép, thọ trì, đọc tụng, giảng thuyết, chánh ức niệm, người này được sự gia hộ của bát nhã Ba la mật sâu xa, nhẫn đến được sự gia hộ của nhất thiết chủng trí.

Vì được gia hộ nên người này chẳng giữa đường suy hao, vượt khỏi bậc Thanh Văn, Bích Chi Phật, hay tịnh Phật Độ, thành tựu chúng sanh, sẽ chứng vô thượng bồ đề.

Này Tu Bồ Đề! Ví như có người dùng cáo bình đất chưa nung chín để múc nước, phải biết không bao lâu cái bình ấy sẽ bể rã, trở về nơi đất.

Cũng vậy, thiện nam, thiện nữ dầu có tâm vô thượng bồ đề, có đức tin, đức nhẫn, có tịnh tâm, thâm tâm, có nguyện, có giải, có xả, có tinh tấn, mà chẳng được sự gia hộ của bát nhã Ba la mật sâu xa nhẫn đến của nhất thiết chủng trí, người này giữa đường suy hao, sẽ sa vào bậc Thanh Văn, Bích Chi Phật.

Này Tu Bồ Đề! Ví như có người dùng bình đất đã nung chín để múc nước, phải biết cái bình này sẽ chứa được mà không rã. Cũng vậy, thiện nam, thiện nữ cầu vô thượng bồ đề, có đức tin, đức nhẫn, có tịnh tâm, thâm tâm, có nguyện, giải, xả, tinh tấn, lại được sự gia hộ của bát nhã Ba la mật sâu xa nhẫn đến của nhất thiết chủng trí.

Phải biết người này chẳng suy hao giữa đường mà vượt khỏi bậc Thanh Văn, Bích Chi Phật, hay tịnh Phật Độ, thành tựu chúng sanh, chứng được vô thượng bồ đề.

Lại này Tu Bồ Đề! Ví như thuyền trang bị chưa hoàn thành mà chở tài vật vượt biển khơi, sẽ biết thuyền này sẽ hư chìm giữa đường, người một nơi, thuyền và tài vật chìm trôi một ngả. Vì phương tiện không đầy đủ nên lái buôn phải mất tài vật.

Cũng vậy, thiện nam, thiện nữ dầu có tâm bồ đề, có đức tin, có nhẫn, nguyện, tịnh tâm, thâm tâm đến tinh tấn mà không được phương tiện lực của bát nhã Ba la mật nhẫn đến của nhất thiết chủng trí gia hộ, phải biết người này giữa đường suy hao, mất đại trân bảo nhất thiết chủng trí, sa vào bậc Thanh Văn, Bích Chi Phật.

Này Tu Bồ Đề! Ví như người có trí, trang bị thuyền lớn hoàn hảo, sau đó mới hạ thuyền xuống biển chuyên chở tài vật, phải biết thuyền này tất không hư giữa đường, sẽ đến được chỗ muốn đến.

Cũng vậy, thiện nam, thiện nữ cầu Phật đạo, có đức tin, có nhẫn, có tịnh tâm, thâm tâm, có nguyện, giải, xả, tinh tấn, lại được phương tiện lực của bát nhã Ba la mật đến nhất thiết chủng trí gia hộ, phải biết người này sẽ được vô thượng bồ đề, không bị suy hao giữa đường, sa vào Thanh Văn, Bích Chi Phật.

Này Tu Bồ Đề! Ví như có người tuổi già hơn trăm, suy yếu nhiều bệnh. Người già bệnh này nằm liệt trên giường không thể dậy đi được, hoặc có dậy đi được cũng không thể bước đi xa một, hai mươi dặm được.

Cũng vậy, thiện nam, thiện nữ dầu có tâm Bồ Đề có đức tin, nhẫn có tịnh tâm, thâm tâm, có nguyện, giải, xả, tinh tấn nhưng chẳng được phương tiện lực của bát nhã Ba la mật gia hộ, nhẫn đến chẳng được phương tiện lực của nhất thiết chủng trí gia hộ, phải biết người này giữa đường sa vào bậc Thanh Văn, Bích Chi Phật.

Như người già hơn trăm tuổi, suy yếu nhiều bệnh muốn đứng dậy bước đi, có hai người khỏe mạnh tận lực kèm dìu hai bên, nhờ đó người già bệnh đi đến được chỗ muốn.

Cũng vậy, thiện nam, thiện nữ cầu Phật đạo, có đức tin, có nhẫn, có tịnh tâm, thâm tâm, có dục, giải, xả, tinh tấn, lại được phương tiện lực của bát nhã Ba la mật nhẫn đến của nhất thiết chủng trí gai hộ, phải biết người này giữa không sa vào bậc Thanh Văn, Bích Chi Phật mà đến được chỗ muốn đến, đó là vô thượng bồ đề.

Đến đây Đức Phật lại khen Ngài Tu Bồ Đề: Lành thay, lành thay! Tu Bồ Đề vì Chư Bồ Tát mà thưa hỏi nơi Như Lai sự việc như vậy.

Này Tu Bồ Đề! Nếu có thiện nam, thiện nữ từ lúc mới phát tâm đến nay dùng tâm ngã ngã sở mà bố thí, trì giới, nhẫn nhục, tinh tấn, thiền định, trí huệ.

Lúc bố thí nhẫn đến trí huệ, người này có quan niệm: Tôi là thí chủ, tôi bố thí cho người ấy, tôi bố thí vật ấy, nhẫn đến có quan niệm tôi là người tu trí huệ, tôi tu trí huệ ấy, tôi có trí huệ.

Người này chẳng biết, thử ngạn, chẳng được sự gia hộ của bát nhã Ba la mật nhẫn đến chẳng được sự gia hộ của nhất thiết chủng trí. Vì trong bát nhã Ba la mật nhẫn đến trong Đàn Na Ba la mật không có sự phân biệt như vậy.

Xa lìa thử ngạn, bỉ ngạn, đó là tướng của sáu Ba la mật. Vì không được gia hộ nên người này chẳng đến nhất thiết chủng trí mà sa vào bậc Thanh Văn, Bích Chi Phật.

Này Tu Bồ Đề! Thế nào là người cầu Phật đạo mà không có phương tiện?

Người cầu Phật đạo từ lúc sơ phát tâm đến nay không có sức phương tiện trong khi thật hành sáu độ, người này quan niệm rằng tôi là thí chủ bố thí cho người và dùng tài vật ấy để bố thí, nhẫn đến quan niệm rằng tôi tu huệ ấy, có huệ ấy, do đó mà có quan niệm tự cao: Nơi bố thí tự cao, trì giới tự cao, nhẫn nhục tự cao, tinh tấn tự cao, thiền định tự cao, trí huệ tự cao. Người này không biết rằng không phân biệt nhớ tưởng, xa lìa thử ngạn, bỉ ngạn là tướng của Sáu Ba la mật.

Vì không biết thử ngạn, không biết bỉ ngạn nên người này không được thủ hộ của Đàn Na Ba la mật nhẫn đến không được thủ hộ của nhất thiết chủng trí, do đó không thể đến được nhất thiết chủng trí mà phải sa vào bậc Thanh Văn hay Bích Chi Phật.

Thế nên, này Tu Bồ Đề! Đại Bồ Tát nếu chẳng được sức phương tiện của bát nhã Ba la mật thủ hộ, tất phải sa vào bậc Thanh Văn hay Bích Chi Phật.

Nếu được sự gia hộ của phương tiện lực bát nhã Ba la mật, Đại Bồ Tát tất mau được vô thượng bồ đề, không bị sa vào bậc Thanh Văn hay Bích Chi Phật.

Thế nào là được sự gia hộ?

Này Tu Bồ Đề! Từ ban sơ đến nay, Bồ Tát dùng sức phương tiện mà bố thí, không tâm nghĩ có ngã ngã sở nhẫn đến không tâm ngã ngã sở mà tu trí huệ.

Bồ Tát này chẳng nghĩ rằng tôi có bố thí, đó là của tôi bố thí, chẳng vì bố thí mà tự cao, nhẫn đến chẳng vì trí huệ mà tự cao.

Bồ Tát này chẳng nghĩ rằng tôi là thí chủ, tôi bố thí cho người ấy, tôi đem vật ấy để bố thí, nhẫn đến chẳng nghĩ rằng tôi tu trí huệ, tôi có trí huệ ấy.

Tại sao vậy?

Vì trong Đàn Na Ba la mật không có sự phân biệt như vậy, xa lìa thử ngạn, bỉ ngạn là tướng của Đàn Na Ba la mật, nhẫn đến xa lìa thử ngạn, bỉ ngạn là tướng bát nhã Ba la mật.

Tại sao vậy?

Vì trong bát nhã Ba la mật không sự nhớ nghĩ, phân biệt như vậy. Bồ Tát này biết thử ngạn, biết bỉ ngạn. Bồ Tát này được Đàn Na Ba la mật hộ niệm nhẫn đến được bát nhã Ba la mật hộ niệm, được nội không, ngoại không nhẫn đến được nhất thiết chủng trí họ niệm.

Vì được sự hộ niệm đó nên Bồ Tát này chẳng sa vào bậc Thanh Văn, Bích Chi Phật mà được đến bậc nhất thiết chủng trí.

Thế nên, này Tu Bồ Đề! Đại Bồ Tát vì được phương tiện lực của bát nhã Ba la mật gia hộ nên chẳng sa vào bậc Thanh Văn, Bích Chi Phật mà mau được vô thượng bồ đề.

***