Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT

KINH BÁT NHÃ BA LA MẬT

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần
 

PHẨM SÁU MƯƠI NĂM

PHẨM HƯ KHÔNG
 

Ngài Xá Lợi Phất hỏi: Thưa Ngài Tu Bồ Đề! Đại Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật là hành pháp chân thiệt hay là hành pháp không chân thiệt?

Ngài Tu Bồ Đề nói: Thưa Ngài Xá Lợi Phất! Đại Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật là hành pháp không chân thiệt.

Tại sao?

Vì bát nhã Ba la mật này không chân thiệt, nhẫn đến nhất thiết chủng trí không chân thiệt vậy. Đại Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật không chân thiệt chẳng thể được, huống là chân thiệt. Nhẫn đến hành nhất thiết chủng trí pháp không chân thiệt chẳng thể được, huống là pháp chân thiệt.

Lúc đó Chư Thiên Cõi Dục, Cõi Sắc nghĩ rằng: Có thiện nam, thiện nữ phát tâm vô thượng bồ đề, hành đúng như nghĩa bát nhã Ba la mật đã nói, nơi đẳng pháp chẳng chứng thiệt tế, chẳng sa vào bậc Thanh Văn, Bích Chi Phật, người như vậy đáng được đảnh lễ.

Ngài Tu Bồ Đề nói với Chư Thiên Tử: Chư Đại Bồ Tát ở nơi đẳng pháp chẳng chứng Bậc Thanh Văn, Bích Chi Phật chẳng lấy làm khó. Chư Đại Bồ Tát đại trang nghiêm, tôi sẽ độ vô lượng vô biên vô số chúng sanh. Biết chúng sanh rốt ráo chẳng thể được mà độ chúng sanh, đây mới là khó.

Chư Thiên Tử! Đại Bồ Tát phát tâm vô thượng bồ đề nguyện rằng: Tôi sẽ độ tất cả chúng sanh. Chúng sanh thiệt chẳng thể được, người này muốn độ chúng sanh như muốn độ hư không.

Tại sao?

Vì hư không là ly, phải biết chúng sanh cũng là ly.

Vì hư không là không, phải biết chúng sanh cũng là không.

Vì hư không chẳng kiên cố, phải biết chúng sanh cũng không kiên cố.

Vì hư không hư dối, phải biết chúng sanh cũng hư dối.

Chư Thiên Tử! Thế nên biết chỗ làm của Đại Bồ Tát là khó. Vì lợi ích chúng sanh không có được mà đại trang nghiêm. Bồ Tát này vì chúng sanh mà kiết thệ nguyên, là muốn cùng tranh đấu với hư không. Bồ Tát này kiết thệ nguyện rồi cũng chẳng thấy có chúng sanh mà vì chúng sanh kiết thệ nguyện.

Tại sao?

Vì chúng sanh là ly, phải biết thệ nguyện cũng ly. Vì chúng sanh hư dối, phải biết thệ nguyện cũng hư dối. Nếu Đại Bồ Tát nghe pháp như vậy mà lòng chẳng sợ, chẳng mê, phải biết đó là Đại Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật.

Tại sao?

Vì sắc ly tức là chúng sanh ly. Thọ, tưởng, hành, thức ly tức là chúng sanh ly. Sắc ly tức là sáu Ba la mật ly. Thọ, tưởng, hành, thức ly tức là sáu Ba la mật ly, nhẫn đến nhất thiết chủng trí ly tức là sáu Ba la mật ly.

Nếu nghe tất cả pháp ly tướng như vậy mà lòng chẳng kinh sợ, mê mờ, phải biết đó là Đại Bồ Tát ở trong bát nhã Ba la mật lòng không mê mờ?

Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: Duyên cớ gì mà Đại Bồ Tát ở trong bát nhã Ba la mật lòng không mê mờ?

Bạch Đức Thế Tôn! Do nhân duyên như vậy nên Đại Bồ Tát ở trong bát nhã Ba la mật lòng chẳng mê mờ.

Nơi Bồ Tát này: Chẳng có người mê mờ, chẳng có sự mê mờ, chẳng có chỗ mê mờ, vì tất cả pháp này đều chẳng có thể được vậy.

Bạch Đức Thế Tôn! Nếu Đại Bồ Tát nghe pháp như vậy mà lòng chẳng sợ sệt, chẳng mê mờ, phải biết là Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật.

Tại sao?

Vì người, sự và chỗ đều chẳng thể có được vậy. Đại Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật như vậy, Chư Thiên, Thích Đề Hoàn Nhân, Phạm Vương, Thiên và Chư Thiên Chủ Thế Giới đều nên đảnh lễ.

Đức Phật phán dạy: Chẳng như Chư Thiên Tử ấy nên đảnh lễ, mà Chư Thiên Cõi trên nữa như Quang Âm Thiên, Biến Tịnh thiên, Quảng Quả thiên, Tịnh Cư thiên, đều nên đảnh lễ Bồ Tát đó.

Này Tu Bồ Đề! Hiện tại nay Chư Phật ở mười phương cũng hộ niệm Đại Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật đó. Phải biết Bồ Tát đó như là Phật.

Này Tu Bồ Đề! Nếu chúng sanh trong hằng sa Thế Giới đều làm ma. Mỗi một ma này lại biến hóa làm hằng sa ma. Tất cả số ma đó chẳng lưu nạn được Đại Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật.

Này Tu Bồ Đề! Đại Bồ Tát thành tựu hai pháp sau đây thời ma chẳng phá hoại được: Một là quán tất cả pháp không, hai là chẳng rời bỏ tất cả chúng sanh. Bồ Tát thành tựu hai pháp này thì ma chẳng phá hoại được.

Lại có hai pháp mà Đại Bồ Tát thành tựu thì ma chẳng phà hoại được: Một là việc làm đúng như lời nói, hai là được Chư Phật hộ niệm.

Này Tu Bồ Đề! Đại Bồ Tát hành như vậy, Chư Thiên đều đến chỗ Bồ Tát để thân cận, thăm hỏi, khuyến dụ, an ủi rằng: Không lâu Ngài sẽ được vô thượng bồ đề, Ngài thường phải hành những hạnh không, vô tướng, vô tác.

Tại sao?

Vì Ngài hành những hạnh đó thì Ngài hộ cho chúng sanh không được hộ, Ngài y chỉ chó chúng sanh không chỗ y chỉ, Ngài cứu chúng sanh không được cứu, Ngài làm con đường rốt ráo cho chúng sanh không đường rốt ráo, Ngài làm chỗ về cho chúng sanh không nơi về, làm cồn đảo cho chúng sanh không cồn đảo, làm ánh sáng cho kẻ tối, làm mắt sáng cho kẻ mù.

Tại sao?

Vì Đại Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật thì hiện tại vô thượng vô số Chư Phật mười phương ở trong đại chúng thuyết pháp, đều khen ngợi tuyên dương danh tánh của Đại Bồ Tát rằng: Đại Bồ Tát tên hiệu đó thành tựu công đức bát nhã Ba la mật.

Này Tu Bồ Đề! Như lúc ta thuyết pháp, ta khen ngợi Bửu Tướng Bồ Tát, Thi Khí Bồ Tát. Lại có Chư Đại Bồ Tát ở tại nước của Đức Phật A Súc hành bát nhã Ba la mật, tịnh tu phạm hạnh, ta cũng khen ngợi danh tánh của Bồ Tát đó.

Này Tu Bồ Đề! Cũng như phương Đông hiện tại Chư Phật thuyết pháp. Trong đó có Đại Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật, tịnh tu phạm hạnh, ta cũng hoan hỷ ngợi khen Bồ Tát đó. Chín phương kia cũng vậy. Lại có Bồ Tát từ khi mới phát tâm muốn đầy đủ Phật đạo nhẫn đến được nhất thiết chủng trí, lúc Chư Phật thuyết pháp cũng hoan hỷ khen ngợi Bồ Tát đó.

Tại sao?

Vì chỗ làm của Chư Đại Bồ Tát rất khó, là những công hạnh chẳng dứt mất giống Phật.

Ngài Tu Bồ Đề thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Những Bồ Tát nào, lúc Chư Phật thuyết pháp tự khen ngợi tuyên dương?

Này Tu Bồ Đề! Bồ Tát bất thối chuyển, lúc Chư Phật thuyết pháp tự khen ngợi tuyên dương.

Bạch Đức Thế Tôn! Bồ Tát bất thối chuyển nào được Phật ngợi khen?

Này Tu Bồ Đề! Như Đức Phật A Súc lúc làm Bồ Tát thật hành học tập, Chư Bồ Tát cũng học như vậy. Chư Bồ Tát bất thối chuyển này được Chư Phật lúc thuyết pháp hoan hỷ ngợi khen.

Lại này Tu Bồ Đề! Có Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật tin hiểu tất cả pháp vô sanh mà chưa được vô sanh pháp nhẫn, tin hiểu tất cả pháp không mà chưa được vô sanh pháp nhẫn, tin hiểu tất cả pháp hư dối chẳng thiệt, không chỗ có, chẳng bền chắc mà chưa được vô sanh pháp nhẫn.

Này Tu Bồ Đề! Chư Đại Bồ Tát như vậy, lúc Chư Phật thuyết pháp hoan hỷ khen ngợi, tuyên dương danh tánh.

Này Tu Bồ Đề! Nếu Chư Đại Bồ Tát nào được Chư Phật lúc thuyết pháp hoan hỷ tự ngợi khen thì diệt dứt được bậc Thanh Văn, Bích Chi Phật, sẽ được thọ ký vô thượng bồ đề.

Này Tu Bồ Đề! Nếu Đại Bồ Tát nào được Chư Phật thuyết pháp hoan hỷ tự ngợi khen thì sẽ được an trụ bậc bất thối chuyển. An trụ bậc đó rồi sẽ được nhất thiết chủng trí.

Lại này Tu Bồ Đề! Lúc nghe bát nhã Ba la mật sâu xa này, Đại Bồ Tát tâm sáng lẹ chẳng nghi ngờ mà nghĩ rằng: Sự đó đúng như Đức Phật đã nói. Đại Bồ Tát đó cũng ở nơi Đức Phật A Súc và Chư Bồ Tát được nghe rộng bát nhã Ba la mật này cũng tin hiểu. Tin hiểu rồi hành đúng như Phật đã nói sẽ được trụ bậc bất thối chuyển.

Này Tu Bồ Đề! Chỉ nghe bát nhã Ba la mật được lợi ích lớn, huống là tin hiểu rồi trụ đúng lời, hành đúng như lời. Trụ và hành đúng như lời rồi an trụ trong nhất thiết chủng trí.

Bạch Đức Thế Tôn! Nếu như Đức Phật nói Chư Đại Bồ Tát trụ đúng như lời, hành đúng như lời, an trụ trong nhất thiết chủng trí.

Đại Bồ Tát không pháp để được thế nào an trụ trong nhất thiết chủng trí?

Này Tu Bồ Đề! Đại Bồ Tát trụ trong pháp như đó là an trụ nhất thiết chủng trí.

Bạch Đức Thế Tôn! Trừ như ra, không còn pháp nào để được thì ai trụ trong như, trụ trong như rồi sẽ được vô thượng bồ đề?

Ai trụ trong như để thuyết pháp?

Như ấy còn chẳng thể được, huống là trụ trong như được vô thượng bồ đề. Không bao giờ có ai trụ trong như để thuyết pháp.

Này Tu Bồ Đề! Đúng như vậy. Trừ như ra không còn pháp nào để được, ai trụ trong như. Trụ trong như rồi sẽ được vô thượng bồ đề. Ai trụ trong như để thuyết pháp. Như ấy còn chẳng thể được, huống là ai trụ trong như được vô thượng bồ đề. Ai trụ trong như để thuyết pháp.

Tại sao vậy?

Như ấy: Không có sanh, không có diệt, không có trụ, không có dị. Nếu pháp không có sanh, diệt, trụ, dị thì trong đó ai sẽ trụ như. Ai sẽ trụ như mà thuyết pháp. Không bao giờ có sự đó.

Thích Đề Hoàn Nhân thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Chỗ làm của Chư Đại Bồ Tát rất là khó: Ở trong bát nhã Ba la mật sâu xa muốn được vô thượng bồ đề.

Tại sao vậy?

Vì không có ai trụ trong như, cũng không ai sẽ được vô thượng bồ đề, cũng không ai thuyết pháp. Đại Bồ Tát ở nơi đây lòng chẳng kinh sợ, nghi ngờ.

Ngài Tu Bồ Đề nói với Thiên Đế Thích:

Ngài nói chỗ làm của Đại Bồ Tát rất là khó: Ở trong pháp rất khó đó mà tâm chẳng kinh sợ, nghi ngờ.

Thưa Ngài Kiều Thi Ca! Trong các pháp không, ai kinh sợ?

Ai nghi ngờ?

Thiên Đế Thích nói: Thưa Ngài Tu Bồ Đề! Chỗ Ngài nói chỉ là pháp không, chẳng có chướng ngại. Như ngước bắn giữa hư không, mũi tên bay đi không chướng ngại. Ngài Tu Bồ Đề thuyết pháp vô ngại cũng như vậy.

***