Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT

KINH BÁT NHÃ BA LA MẬT

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần
 

PHẨM BỐN

PHẨM VÃNG SANH

 

Ngài Xá Lợi Phất thưa: Bạch Đức Thế Tôn!

Đại Bồ Tát thật hành bát nhã Ba la mật có thể tu tập tương ứng như vật, những vị ấy từ cõi nào chết rồi sanh đến cõi này, từ cõi này chết rồi sẽ sanh về đâu?

Đức Phật nói: Này Xá Lợi Phất! Những Đại Bồ Tát ấy hoặc từ cõi khác sanh đến cõi này, hoặc từ Cung Trời Đâu Suất sanh xuống đây, hoặc có vị vẫn từ nhân gian sanh trở lại nhân gian đây.

Này Xá Lợi Phất! Những Bồ Tát từ cõi khác sanh đến đây mau tương ứng với bát nhã Ba la mật. Vì tương ứng với bát nhã Ba la mật nên khi sanh đến cõi này, những pháp thâm diệu đều hiện ra lại tương ứng với bát nhã Ba la mật. Bồ Tát này sanh đến đâu cũng thường gặp được Chư Phật.

Này Xá Lợi Phất! Có bậc Bồ Tát Nhất Sanh Bổ Xứ từ Cung Trời Đâu Suất sanh xuống đây. Bồ Tát này chẳng mất sau môn Ba la mật, tùy sanh đến chỗ nào, tất cả môn Đà La Ni, tất cả môn tam muội đều hiện ra.

Này Xá Lợi Phất! Có bậc Bồ Tát từ nhân gian sanh trở lại nhân gian, Bồ Tát này căn tánh chậm lụt, trừ bậc bất thối chuyển, chẳng thể mau chóng tương ứng với bát nhã Ba la mật, các môn Đà La Ni, các môn tam muội chẳng thể mau hiện ra.

Này Xá Lợi Phất! Như lời ông hỏi, Đại Bồ Tát tương ứng với bát nhã Ba la mật, từ cõi này chết sẽ sanh về đâu?

Ông nên biết rằng những Đại Bồ Tát này từ một Phật Độ chết sẽ sanh đến một Phật Độ khác, luôn luôn chẳng xa rời Chư Phật.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát chẳng dùng phương tiện mà nhập Sơ Thiền, Nhị Thiền, Tam Thiền, Tứ Thiền và cũng thật hành Sáu Ba la mật.

Vì đắc thiền nên Đại Bồ Tát này sanh lên Trường Thọ Thiên. Rồi từ cung Trời ấy sanh xuống nhân gian gặp Chư Phật. Hàng Bồ Tát này căn tánh không được lanh lẹ.

Này Xá Lợi Phất! Có bậc Đại Bồ Tát nhập Sơ Thiền đến Tứ Thiền và cũng thật hành bát nhã Ba la mật, vì chẳng dùng phương tiện nên xả thiền sanh xuống Dục Giới. Hàng Bồ Tát này căn tánh cũng châm lụt.

Này Xá Lợi Phất! Có bậc Đại Bồ Tát chập Sơ Thiền đến Tứ Thiền, nhập từ tâm đến xả tâm, nhập hư không xứ định đến Phi phi tưởng xứ định, tu tập tứ niệm xứ đến Bát Thánh Đạo, thật hành thập lực, đại từ, đại bi.

Hàng Đại Bồ Tát này dùng sức phương tiện chẳng sanh theo sắc Thiền, chẳng sanh theo vô lượng tâm, chẳng sanh theo sắc định, mà sanh nơi nào có Phật xuất thế, thường chẳng rời hạnh bát nhã Ba la mật. Bồ Tát này sẽ thành Phật trong hiền kiếp.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát nhập Sơ Thiền đến Tứ Thiền, nhập từ tâm đến xả tâm, nhập hư không xứ định đến Phi phi tưởng xứ định. Vì dùng sức phương tiện nên chẳng sanh theo Thiền mà sanh trở lại Dục Giới để thành tựu chúng sanh.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát nhập Sơ Thiền đến Tứ Thiền, nhập từ tâm đến xả tâm, nhập hư không xứ định đến Phi phi tưởng xứ định.

Vì dùng sức phương tiện nên chẳng sanh theo thiền mà sanh vào các Cõi Trời Dục Giới, như Cõi Tứ Vương hoặc Cõi Đao Lợi, Dạ Ma, Đâu Suất, Hóa Lạc, Tha Hóa để thành tựu chúng sanh trong các cõi này và cũng để thanh tịnh Phật Độ, gần gũi Chư Phật.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát thật hành bát nhã Ba la mật, dùng sức phương tiện nhập Sơ Thiền, ở cõi này mạng chung sanh Trời Phạm Thiên làm Đại Phạm Vương, rồi đến các Phật Độ mới thành Vô Thượng Chánh Giác mà chưa chuyển pháp luân thời khuyến chuyển pháp luân.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát bậc Nhất Sanh Bổ Xứ thật hành bát nhã Ba la mật, dùng sức phương tiện nhập Sơ Thiền đến Tứ Thiền, nhập từ tâm đến xả tâm, nhập hư không xứ định đến Phi phi tưởng xứ định, tu tứ niệm xứ đến bát Thánh đạo, nhập không tam muội, vô tướng tam muội, vô tác tam muội.

Chẳng sanh theo Thiền mà sanh nơi có Phật xuất thế, tu phạm hạnh, hoặc sanh Cung Trời Đâu Suất, lúc mạng chung chẳng mất chánh niệm, đủ thiện căn, cùng vô số trăm ngàn ức vạn Chư Thiên cung kính vây quanh đến sanh nơi đây mà được thành vô thượng bồ đề.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát được lục thần thông chẳng sanh Dục Giới, Sắc Giới và Vô Sắc Giới, mà từ một Phật Độ, cung kính cúng dường tôn trọng tán thán Chư Phật.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát du hí thần thông từ một Phật Độ đến một Phật Độ. Nơi nào mà Bồ Tát này đến thời không có Thanh Văn và Bích Chi Phật thừa, cũng không có danh từ nhị thừa.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát du hí thần thông từ một Phật Độ đến một Phật Độ, chỗ nào có Bồ Tát này đến thời cõi đó thọ mạng vô lượng.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát du hí thần thông từ một Phật Độ đến một Phật Độ, nơi không có Tam Bảo Phật, Pháp và Tăng thời tán thán công đức của Phật, Pháp và Tăng.

Chúng sanh nơi đó thời được nghe danh của Phật, của Pháp và của Tăng, nên sau khi mạng chung sanh trước chỗ Chư Phật.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc sơ phát tâm được Sơ Thiền đến tứ Thiền, được tứ vô lượng tâm, được tứ Vô Sắc định, tu tứ niệm xứ đến Bát Thánh Đạo nhẫn đến mười tám pháp bất cộng. Bồ Tát này không sanh trong Tam Giới mà thường sanh nơi chúng sanh có lợi ích.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc sơ phát tâm thật hành sáu Ba la mật lên ngôi Bồ Tát được bậc bất thối chuyển.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc sơ phát tâm bèn được vô thượng bồ đề chuyển pháp luân, sau khi đem sự lợi ích cho chúng sanh xong liền nhập Niết Bàn, chánh pháp trụ thế hoặc một kiếp hoặc dưới một kiếp.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc sơ phát tâm liền tương ứng với bát nhã Ba la mật, cùng vô số trăm ngàn ức Bồ Tát từ một Phật Độ đến một Phật Độ để thanh tịnh Phật Độ.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc thật hành bát nhã Ba la mật được Tứ Thiền, Tứ Vô Lượng Tâm, Tứ Vô Sắc Định, rồi du hí trong đó:

Nhập Sơ Thiền, xuất Sơ Thiền, nhập Diệt Tận Định, xuất Diệt Tận Định, nhập Nhị Thiền nhẫn đến Tứ Thiền, nhập Diệt Tận Định, xuất Diệt Tận Định, nhập hư không xứ định nhẫn đến Phi phi tưởng xứ định, nhập Diệt Tận Định. Đó là Đại Bồ Tát dùng sức phương tiện, lúc thật hành bát nhã Ba la mật, nhập Siêu Việt Định.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc thật hành bát nhã Ba la mật, tu tứ niệm xứ đến mười tám pháp bất cộng mà chẳng trụ lấy những quả Tu Đà Hoàn, Tư Đà Hàm, A Na Hàm, A La Hán, Bích Chi Phật.

Bồ Tát này dùng sức phương tiện để độ chúng sanh nên phát khởi Bát Thánh Đạo phần, đem Bát Thánh Đạo Phần này làm cho chúng sanh được quả Tu Đà Hoàn đến quả Bích Chi Phật.

Này Xá Lợi Phất! Tất cả những quả A La Hán, Bích Chi Phật và trí huệ của các bậc này đều là vô sanh pháp nhẫn của Đại Bồ Tát đây.

Này Xá Lợi Phất! Phải biết rằng Đại Bồ Tát như đây thật hành bát nhã Ba la mật như vậy, an trụ trong bậc bất thối chuyển như vậy.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát an trụ Sáu Ba la mật mà trang nghiêm Cung Trời Đâu Suất. Nên biết đây là Bồ Tát trong hiền kiếp.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát tu tứ thiền đến mười tám pháp bất cộng mà chưa chứng Tứ Đế. Nên biết đây là bậc Bồ Tát Nhất Sanh Bổ Xứ.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát tu hành đạo vô thượng bồ đề trong vô lượng A tăng kỳ kiếp.

Có Đại Bồ Tát an trụ Sáu Ba la mật thường siêng tinh tấn lợi ích chúng sanh, chẳng nói bàn đến sự vô ích.

Có Đại Bồ Tát an trụ Sáu Ba la mật thường siêng tinh tấn lợi ích chúng sanh, từ một Phật Độ đến một Phật Độ để dứt diệt ba ác đạo của chúng sanh.

Có Đại Bồ Tát an trụ Sáu Ba la mật lấy Đàn Na làm đầu để đem sự lợi lạc cho tất cả chúng sanh, ban cho họ những thức ăn uống, y phục, giường phòng, hương hoa, đèn đuốc, châu ngọc, tùy theo chỗ đáng cần dùng mà cung cấp cho chúng sanh.

Có Đại Bồ Tát lúc thật hành bát nhã Ba la mật biến thân hình như Phật để vì chúng sanh trong địa ngục, trong súc sanh, trong ngạ quỷ mà thuyết pháp.

Có Đại Bồ Tát lúc thật hành Sáu Ba la mật biến thân hình như Chư Phật đến khắp mười phương hằng sa thế giới để thuyết pháp cho chúng sanh, cũng để cúng dường Chư Phật và nghe Phật Pháp.

Cũng để xem xét lựa lấy những tướng dạnh thanh tịnh tốt đẹp của các cõi nước hầu phát khởi quốc độ của mình cho được siêu thắng, hàng Đại Bồ Tát trong đây đều là bậc Nhất Sanh Bổ Xứ.

Có Đại Bồ Tát lúc thật hành Sáu Ba la mật thành tựu ba mươi hai tướng tốt, sáu căn tịnh lợi. Vì sáu căn của Bồ Tát đây tịnh lợi nên được chúng sanh mến kính. Do chúng sanh đã mến kính, Bồ Tát này bèn lần lần đem pháp Tam Thừa cứu độ họ.

Này Xá Lợi Phất! Vì cớ trên đây, lúc thật hành bát nhã Ba la mật, Đại Bồ Tát phải học thân thanh tịnh và khẩu thanh tịnh.

Có Đại Bồ Tát lúc thật hành Sáu Ba la mật được các căn thanh tịnh vẫn không từ cao, cũng chẳng khinh người.

Có Đại Bồ Tát từ lúc sơ phát tâm an trụ Đàn Na Ba la mật nhẫn đến bậc bất thối chuyển trọn chẳng sa vào ba ác đạo.

Có Đại Bồ Tát từ lúc sơ phát tâm nhẫn đến bậc bất thối chuyển thường chẳng bỏ rời hạnh Thập Thiện.

Có Đại Bồ Tát an trụ trong Đàn Na và Thi La Ba la mật mà làm Chuyển Luân Thánh Vương, đặt chúng sanh nơi Thập Thiện Đạo và cũng đem tài vật bố thí cho chúng sanh.

Có Đại Bồ Tát an trụ trong Đàn Na và Thi La Ba la mật, trong vô lượng ngàn muôn Đời làm Chuyển Luân Thánh Vương, gặp vô lượng ngàn muôn Đức Phật và đều cung kính cúng dường tôn trọng tán thán tất cả.

Có Đại Bồ Tát thường đem chánh pháp để soi sáng cho chúng sanh cũng được lợi ích tự soi sáng, nhẫn đến lúc thành vô thượng bồ đề trọn chẳng rời sự soi sáng đó.

Này Xá Lợi Phất! Đại Bồ Tát như vậy đã được tôn trọng ở trong Phật Pháp. Thế nên Đại Bồ Tát lúc thật hành bát nhã Ba la mật, thân, khẩu và ý đều thanh tịnh chẳng để vọng khởi.

Ngài Xá Lợi Phất thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Thế nào là Bồ Tát thân nghiệp bất tịnh, khẩu nghiệp bất tịnh, ý nghiệp bất tịnh?

Đức Phật nói: Này Xá Lợi Phất! Nếu Đại Bồ Tát nghĩ rằng đây là thân, là khẩu, là ý. Thấy có tướng dạng tác dụng như vậy thời gọi là thân, khẩu, ý bất tịnh.

Này Xá Lợi Phất! Lúc thật hành bát nhã Ba la mật, Đại Bồ Tát chẳng thấy có thân, chẳng thấy có khẩu, chẳng thấy có ý. Nếu thấy có thân, khẩu, ý, thời do vì thấy có, nên thân, khẩu, ý có thể sanh những tâm niệm xan tham, phạm giới, sân khuể, giả đãi, tán loạn, ngu si.

Phải biết Bồ Tát như đây, lúc thật hành bát nhã Ba la mật, chẳng có thể trừ được thô nghiệp của thân, khẩu và ý.

Ngài Xá Lợi Phất thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Thế nào là Đại Bồ Tát dứt trừ thô nghiệp của thân, khẩu và ý?

Đức Phật nói: Nếu chẳng thấy có thân, khẩu và ý, Đại Bồ Tát này có thể dứt trừ thô nghiệp của thân, khẩu và ý.

Này Xá Lợi Phất! Nếu Đại Bồ Tát từ lúc sơ phát tâm thật hành Thập Thiện đạo, chẳng móng tâm Thanh Văn, chẳng móng tâm Bích Chi Phật, thời có thể dứt trừ được thô nghiệp của thân, khẩu và ý.

Có Đại Bồ Tát lúc thật hành bát nhã Ba la mật thanh tịnh Phật Đạo, mà thật hành Đàn Na, Thi Na, Sằn Đề, Tỳ Lê Gia và Thiền Na Ba la mật, Bồ Tát trừ được thô nghiệp của thân, khẩu và ý.

Ngài Xá Lợi Phất thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Thế nào là Phật Đạo của đại Bồ Tát?

Đức Phật nói: Này Xá Lợi Phất! Nếu chẳng thấy có thân, khẩu và ý, chẳng thấy có Đàn Na, Thi Na, Sằn Đề, Tỳ Lê Gia, Thiền Na và bát nhã Ba la mật, chẳng thấy có Thanh Văn, Bích Chi Phật, Bồ Tát và Phật, đây gọi là Phật Đạo của đại Bồ Tát. Chính đó có nghĩa là vì tất cả pháp đều bất khả đắc.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc thật hành Sáu Ba la mật không ai có thể phá hoại được.

Ngài Xá Lợi Phất thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Thế nào là Đại Bồ Tát lúc thật hành Sáu Ba la mật không ai phá hoại được?

Đức Phật nói: Này Xá Lợi Phất! Nếu lúc thật hành bát nhã Ba la mật, Đại Bồ Tát chẳng nghĩ rằng có sắc, thọ, tưởng, hành và thức, chẳng nghĩ rằng có nhãn, nhĩ, tĩ, thiệt, thân và ý, chẳng nghĩ rằng có sắc, thanh, hương, vị, xúc và pháp, chẳng nghĩ rằng có nhãn giới, nhĩ giới, tĩ, giới, thiệt giới, thân giới, ý giới, sắc giới, thanh giới, hương giới, vị giới, xúc giới, pháp giới.

Nhãn thức giới, nhĩ thức giới, tĩ thức giới, thiệt thức giới, thân thức giới và ý thức giới, chẳng nghĩ rằng có tứ niệm xứ, tứ chánh cần, tứ như ý túc, ngũ căn, ngũ lực, thất bồ đề phần, bát Thánh đạo phần, chẳng nghĩ rằng có Đàn Na Ba la mật, Thi La Ba la mật, Sằn Đề Ba la mật, Tỳ Lê Gia Ba la mật, Thiền Na Ba la mật, bát nhã Ba la mật.

Chẳng nghĩ rằng có thập lực, tứ vô úy, tứ vô ngại trí, thập bát bất cộng pháp, chẳng nghĩ rằng có những quả Tu Đà Hoàn nhẫn đến quả vô thượng bồ đề, thật hành tăng ích Sáu Ba la mật như vậy thời không ai phá hoại được.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát an trụ trong bát nhã Ba la mật đầy đủ trí huệ, nhờ trí huệ này mà không sa vào ác đạo, cũng chẳng sanh vào trong loài người tệ ác, nghèo cùng. Thân thể của Bồ Tát này cảm thọ chẳng bị hàng Thiên Nhân và A Tu La chê ghét.

Ngài Xá Lợi Phất thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Những gì là trí huệ của đại Bồ Tát?

Đức Phật nói: Nhờ trí huệ ấy mà Đại Bồ Tát thấy hằng sa Chư Phật ở mười phương và cũng nghe Phật thuyết pháp cùng thấy Tăng Chúng và thấy Phật Độ nghiêm tịnh.

Do trí huệ ấy mà Đại Bồ Tát chẳng có cảm tưởng Phật, Bồ Tát, Bích Chi Phật, Thanh Văn, cũng chẳng có cảm tưởng ngã và Quốc Độ.

Nhờ trí huệ ấy mà Đại Bồ Tát thật hành Đàn Na đến bát nhã Ba la mật mà chẳng thấy có Đàn Na đến bát nhã Ba la mật, thật hành tứ niệm xứ đến mười tám pháp bất cộng mà chẳng thấy có tứ niệm xứ đến mười tám pháp bất cộng.

Trên đây gọi là trí huệ của đại Bồ Tát. Nhờ trí huệ ấy mà Đại Bồ Tát có thể đầy đủ tất cả pháp mà vẫn không thấy có tất cả pháp.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc thật hành bát nhã Ba la mật thanh tịnh được nhục nhãn, thiên nhãn, huệ nhãn, pháp nhãn và Phật Nhãn. Đây cũng gọi là ngũ nhãn thanh tịnh.

Ngài Xá Lợi Phất thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Thế nào là nhục nhãn thanh tịnh của đại Bồ Tát?

Đức Phật nói: Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát nhục nhãn thấy xa trăm do tuần, có vị thấy toàn thể Diêm Phù Đề, có vị thấy hai thiên hạ hoặc ba bốn thiên hạ, có vị thấy khắp Tiểu Thiên Thế Giới, có Bồ Tát nhục nhãn thấy suốt Đại Thiên Thế Giới. Đây là nhục nhãn thanh tịnh của đại Bồ Tát.

Bạch Đức Thế Tôn! Thế nào là thiên nhãn thanh tịnh của Đại Bồ Tát?

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát thiên nhãn thấy như Tứ Thiên Vương đã thấy, hoặc như Đao Lợi Thiên, như Dạ Ma Thiên, như Đâu Suất Thiên, như Hóa Lạc Thiên, như Tha Hóa Thiên, như Phạm Thiên Vương nhẫn đến như Sắc Cứu Cánh Thiên đã thấy.

thiên nhãn của Đại Bồ Tát lại thấy chúng sanh trong hằng sa Thế Giới chết nơi đây sanh nơi kia. Chỗ thấy này Chư Thiên và Tứ Vương đến Cõi Sắc Cứu Cánh Thiên chẳng biết, chẳng thấy được và cũng chính là thiên nhãn thanh tịnh của đại Bồ Tát.

Bạch Đức Thế Tôn! Thế nào là huệ nhãn thanh tịnh của đại Bồ Tát?

Này Xá Lợi Phất! Huệ Nhãn của Đại Bồ Tát chẳng nghĩ rằng có những pháp là hữu vi, là vô vi, là thế gian, là xuất thế gian, là hữu lậu, là vô lậu, mà không pháp nào chẳng thấy, không pháp nào chẳng nghe, không pháp nào chẳng hay, không pháp nào chẳng biết. Đây là huệ nhãn thanh tịnh của đại Bồ Tát.

Bạch Đức Thế Tôn! Thế nào là pháp nhãn thanh tịnh của đại Bồ Tát?

Này Xá Lợi Phất! Do nơi pháp nhãn, Đại Bồ Tát biết người này là tùy tín hành, người này là tùy pháp hành, người này là vô tướng hành, cũng biết người này tu môn không giải thoát, người này tu môn vô tướng giải thoát, người này tu môn vô tác giải thoát, người này được ngũ căn, do được ngũ căn mà được vô gián tam muội.

Do được vô gián tam muội mà được trí giải thoát, do được trí giải thoát mà dứt trừ tam kiết, là thấy có ngã, nghi ngờ và giới thủ, người này được gọi là quả Tu Đà Hoàn.

Bồ Tát cũng biết người này được tư duy đạo làm mỏng bớt tham sân si, được quả Tư Đà Hàm, người này tăng tấn tư duy đạo dứt tham sân si Dục Giới, được quả A Na Hàm, người này tăng tấn tư duy đạo dứt tham sân si mạn Sắc Giới và Vô Sắc Giới, được quả A La Hán.

Bồ Tát cũng biết người này tu môn giải thoát không vô tướng, vô tác được ngũ căn, được vô gián tam muội mà được trí giải thoát, do trí giải thoát biết rõ bao nhiêu phiền não nghiệm nhân tích tập đều là pháp tịch diệt, được quả Bích Chi Phật.

pháp nhãn thanh tịnh của Bồ Tát thấy như vậy.

Này Xá Lợi Phất! Do nơi pháp nhãn, Đại Bồ Tát biết người này sơ phát tâm bồ đề thật hành Sáu Ba la mật thành tựu tín căn và tinh tấn căn, người này thiện căn thuần hậu, vì dùng sức phương tiện mà thọ thân để lợi ích chúng sanh:

Hoặc sanh lòng Sát Đế Lợi, hoặc sanh dòng Bà La Môn, hoặc sanh dòng cư sĩ, hoặc sanh Cõi Trời Tứ Vương, Trời Đâu Lợi, Trời Dạ Ma, Trời Đâu Suất, Trời Hóa Lạc, Trời Tha Hóa, luôn giáo hóa thành tựu chúng sanh và cấp thí cho họ đầy đủ mọi thứ cần dùng, đồng thời thanh tịnh Phật Độ.

Cung kính cúng dường chư Phật mãi đến đạo vô thượng bồ đề chẳng sa vào bậc Thanh Văn, Bích Chi Phật. Pháp nhãn thanh tịnh của Bồ Tát thấy biết như vậy.

Này Xá Lợi Phất! Do nơi pháp nhãn, Đại Bồ Tát biết vị Bồ Tát này thối chuyển nơi đạo vô thượng bồ đề, vị Bồ Tát này không thối chuyển, vị Bồ Tát này đã được thọ ký làm Phật, vị Bồ Tát này chưa được thọ ký, vị Bồ Tát này đã đến bậc bất thối chuyển, vị Bồ Tát này chưa đến bậc bất thối chuyển.

Cũng biết vị Bồ Tát này đầy đủ thần thông bay đến mười phương hằng sa Thế Giới, cung kính cúng dường Chư Phật, cũng biết vị này chưa được thần thông rồi sẽ được thần thông, cũng biết vị này thanh tịnh Phật Độ, vị này chưa thanh tịnh Phật Độ, vị này thành tựu chúng sanh, vị này chưa thành tựu chúng sanh, vị này được Chư Phật khen ngợi, vị này chưa được Chư Phật khen ngợi.

Vị này hầu hạ Chư Phật, vị này không hầu hạ gần Chư Phật, vị này thọ mạng vô lượng, vị này thọ mạng hữu lượng, vị Bồ Tát này lúc thật hành Phật chúng Tỳ Kheo hữu lượng, vị này chúng Tỳ Kheo vô lượng, vị này lúc thật hành Phật dùng Bồ Tát làm Tăng.

Vị này không dùng Bồ Tát làm Tăng, vị này tu khổ hạnh khó làm, vị này không tu khổ hạnh khó làm, vị này là Nhất Sanh Bổ Xứ, vị này chưa Nhất Sanh Bổ Xứ, vị này thọ thân tối hậu, vị này chưa thọ thân tối hậu, vị này ngồi Đạo Tràng, vì này không thể ngồi Đạo Tràng, vị này có phá ma, vì này không có ma. Những sự thấy biết này là pháp nhãn thanh tịnh của đại Bồ Tát.

Bạch Đức Thế Tôn! Thế nào là Phật nhãn thanh tịnh của đại Bồ Tát?

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát từ nơi tâm cầu Phật Đạo tuần tự nhập Kim Cang tam muội được nhất thiết chủng trí, bấy giờ thành tựu thập lực, tứ vô sở úy, tứ vô ngại trí, thập bát bất cộng pháp, đại từ, đại bi.

Dùng nhất thiết chủng trí, trong tất cả pháp, không pháp nào chẳng thấy, chẳng nghe, chẳng hay, chẳng biết. Nên biết đây là Phật nhãn thanh tịnh lúc Đại Bồ Tát được vô thượng bồ đề.

Này Xá Lợi Phất! Muốn được ngũ nhãn thời phải học bát nhã Ba la mật.

Tại sao vậy?

Vì trong Sáu Ba la mật nhiếp tất cả thiện pháp, những là Thanh Văn Pháp, Bích Chi Phật Pháp, Bồ Tát Pháp và Phật Pháp.

Này Xá Lợi Phất! Nếu có thiệt ngữ có thể nhiếp tất cả thiện pháp, thời chính đó là bát nhã Ba la mật.

Này Xá Lợi Phất! Bát nhã Ba la mật hay phát sanh ngũ nhãn. Bồ Tát học ngũ nhãn thời được vô thượng bồ đề.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc thật hành bát nhã Ba la mật tu thần thông Ba la mật, do đây được những sự như ý. Như là chấn động Đại Địa, biến một thân làm vô số thân, vô số thân hoàn lại một thân, hoặc ẩn hoặc hiện đều tự tại, đi qua núi vách cây đá không chướng ngại như đi trong hư không, đi trên mặt nước như đi trên đất bằng, đi trong không gian như chim bay.

Vào ra trong đất đá như trồi hụp trong nước, trong thân tuôn lửa, tuôn nước như đống lửa to, như nguồn suối trên núi tuyết, có thể lấy tay rờ mặt nhật, mặt nguyệt, có thể rờ đến Phạm Thiên, thân thể luôn được tự tại.

Dầu hiện những thần thông như ý mà Đại Bồ Tát này chẳng thấy có thần thông, chẳng thấy có sự thần thông cũng chẳng thấy có thân, tất cả đều bất khả đắc, vì là tự tánh không, tự tánh ly, tự tánh vô sanh. Thế nên Đại Bồ Tát này chẳng nghĩ rằng ta được như ý thần thông, trừ khi vì tâm nhất thiết trí.

Lúc thật hành bát nhã Ba la mật, Đại Bồ Tát được như ý thần thông trí chứng như vậy.

Này Xá Lợi Phất! Vì thiên nhĩ thanh tịnh hơn nhân nhĩ, Bồ Tát này nghe hai thứ tiếng: Tiếng của Cõi Trời và tiếng của loài người. Dầu như vậy nhưng Bồ Tát này cũng chẳng thấy có thiên nhĩ thần thông. Thiên nhĩ cùng âm thanh và thân mình đều bất khả đắc. Vì là tự tánh không, tự tánh ly, tự tánh vô sanh nên Bồ Tát chẳng nghĩ rằng ta có thiên nhĩ, trừ khi vì tâm nhất thiết trí.

Lúc thật hành bát nhã Ba la mật Bồ Tát này được thiên nhĩ thần thông trí chứng như vậy.

Này Xá Lợi Phất! Đại Bồ Tát này biết đúng như thiệt tâm của những chúng sanh khác. Nếu là dục tâm, sân tâm, si tâm, khác ái tâm, thọ tâm, tán tâm, loạn tâm, tiểu tâm, bất giải thoát tâm, hữu thượng tâm, thời Bồ Tát này biết đúng là dục tâm nhẫn đến biết đúng là hữu thượng tâm.

Nếu là ly dục tâm, ly sân tâm, ly si tâm, vô khác ái tâm, vô thọ tâm, nhiếp tâm, định tâm, đại tâm, giải thoát tâm, vô thượng tâm, thời Bồ Tát này biết là đúng là tâm ly dục nhẫn đến biết đúng là tâm vô thượng. Dầu biết đúng như thiệt nhưng Bồ Tát này chẳng thấy có những tâm ấy.

Tại sao vậy?

Vì tâm ấy chẳng phải có thiệt tâm tướng, vốn là chẳng thể nghĩ bàn. Vì là tự tánh không, tự tánh ly, tự tánh vô sanh nên Bồ Tát này chẳng nghĩ rằng ta được tha tâm trí chứng, trừ ki vì tâm nhất thiết trí. Lúc thật hành bát nhã Ba la mật, Bồ Tát này được tha tâm thần thông trí chứng như vậy.

Này Xá Lợi Phất! Đại Bồ Tát dùng túc mạng trí chứng thần thông nhớ một ngày, một tháng, một năm, một kiếp nhẫn đến nhớ vô số trăm ngàn muôn ức kiếp ta ở chỗ đó, tên họ đó, sanh hoạt ăn uống như vậy, sống bao lâu, bị khổ hưởng vui như vậy.

Từ chỗ đó chết sanh đến chỗ kia, từ chỗ kia chết sanh đến chỗ đó, có tướng dạng, có nhân duyên như vậy nhưng Bồ Tát này chẳng thấy có túc mạng thần thông, chẳng thấy có sự túc mạng thần thông và thân mình. Tất cả đều bất khả đắc.

Vì là tự tánh không, tự tánh ly, tự tánh vô sanh nên Bồ Tát này chẳng nghĩ rằng ta có túc mạng thần thông, trừ lúc vì tâm nhất thiết trí. Lúc thật hành bát nhã Ba la mật, Bồ Tát này được túc mạng thần thông trí chứng như vậy.

Này Xá Lợi Phất! Đại Bồ Tát này dùng thiên nhãn thấy những chúng sanh lúc sau, lúc tử thân đẹp hay xấu, chỗ ở tốt hay xấu, hoặc thân lớn hoặc thân nhỏ, cũng thấy chúng sanh theo nhân duyên của nghiệp, có những chúng sanh vì thân khẩu ý ác nghiệp thành tựu nên hủy báng Hiền Thánh.

Do nhân duyên tà kiến mà khi chết phải đọa ác đạo sanh trong địa ngục, có những chúng sanh thân, khẩu, ý thiện nghiệp thành tựu mà kính tin Hiền Thánh, do nhân duyên chánh kiến mà khi chết được vào thiện đạo sanh lên các Cõi Trời.

Dầu thấy biết như vậy mà Bồ Tát này chẳng thấy có thiên nhãn thần thông cùng sự thiên nhãn thần thông và thân mình. Tất cả đều bất khả đắc. Vì là tự tánh không, tự tánh lý, tự tánh vô sanh nên Bồ Tát này chẳng nghĩ rằng ta có thiên nhãn thần thông, trừ lúc vì tâm nhất thiết trí.

Lúc thật hành bát nhã Ba la mật, Bồ Tát này được thiên nhãn thần thông trí chứng như vậy. Bồ Tát này cũng thấy rõ chúng sanh trong hằng sa thế giới ở mười phương chết đây sanh kia nhẫn đến sanh lên các Cõi Trời, tất cả bốn thần thông đều có công năng thấu suốt như vậy. Đây là lậu tận thần thông của Bồ Tát.

Dầu được lậu tận thần thông mà Bồ Tát này chẳng sa vào hàng Thanh Văn, Bích Chi Phật, mãi đến quả vô thượng bồ đề vẫn chẳng y cú pháp nào khác ngoài bát nhã Ba la mật. Bồ Tát này cũng chẳng thấy có lậu tận thần thông cùng sự lậu tận thần thông và thân mình.

Tất cả đều bất khả đắc. Vì là tự tánh không, tự tánh ly, tự tánh vô sanh nên Bồ tát này chẳng nghĩ ta được lậu tận thần thông, trừ lúc vì nhất thiết trí.

Lúc thật hành bát nhã Ba la mật, Bồ Tát này được lậu tận thần thông trí chứng như vậy.

Này Xá Lợi Phất! Lúc thật hành bát nhã Ba la mật, Đại Bồ Tát đầy đủ thần thông Ba la mật, do đây mà quả vô thượng bồ đề được tăng ích.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc thật hành bát nhã Ba la mật an trụ trong Đàn Na Ba la mật để thanh tịnh nhất thiết chủng trí, vì rốt ráo rỗng không, chẳng sanh tâm xan lẫn vậy.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc thật hành bát nhã Ba La Mật an trụ trong thi la Ba la mật để thanh tịnh nhất thiết chủng trí, vì rốt ráo rỗng không, chẳng dích mắc nơi có tội cùng chẳng có tội vậy.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc thật hành bát nhã Ba la mật an trụ trong sằn đề Ba la mật để thanh tịnh nhất thiết chủng trí, vì rốt ráo rỗng không, chẳng sân hận vậy.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc thật hành bát nhã Ba la mật an trụ trong tỳ lê gia Ba la mật để thanh tịnh nhất thiết chủng trí, vì rốt ráo rỗng không, thân tâm luôn tinh tấn, chẳng trễ lười thôi nghĩ vậy.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc thật hành bát nhã Ba la mật an trụ trong thiền na Ba la mật để thanh tịnh nhất thiết chủng trí, vì rốt ráo rỗng không, chẳng loạn động, chẳng say sưa thiền vị vậy.

Này Xá Lợi Phất! Có Đại Bồ Tát lúc thật hành bát nhã Ba la mật an trụ trong bát nhã Ba la mật để thanh tịnh nhất thiết chủng trí, vì rốt ráo rỗng không, chẳng sanh tâm ngu su vậy.

Này Xá Lợi Phất! Đại Bồ Tát lúc thật hành bát nhã Ba la mật an trụ trong sáu Ba la mật như vậy để thanh tịnh nhất thiết chủng trí, vì rốt ráo rỗng không, vì chẳng đến chẳng đi, vì chẳng thí chẳng thọ, vì chẳng phải giới cấm chẳng phải phạm tội, vì chẳng phải nhẫn chẳng phải sân, vì chẳng phải siêng năng chẳng phải lười, vì chẳng định chẳng loại, vì chẳng trí chẳng ngu vậy.

Bấy giờ Đại Bồ Tát chẳng phân biệt bố thí cùng chẳng bố thí, chẳng phân biệt trì giới cùng phạm giới, chẳng phân biệt nhẫn nhục cùng sân khuể, chẳng phân biệt tinh tấn cùng giải đãi, chẳng phân biệt định tâm cùng loại tâm, chẳng phân biệt trí tuệ cùng ngu si, chẳng phân biệt hủy hại khinh mạn cùng cung kính tôn trọng.

Tại sao vậy?

Vì trong pháp vô sanh chẳng có ai lãnh thọ sự hủy hoại, không có ai lãnh thọ sự khinh mạn hay cung kính.

Này Xá Lợi Phất! Thật hành bát nhã Ba la mật, Đại Bồ Tát dược những công đức như vậy. Hàng Thanh Văn và Bích Chi Phật không có được những công đức này. Do đây Đại Bồ Tát đầy đủ thành tựu chúng sanh, thanh tịnh Phật Độ, được nhất thiết chủng trí.

Này Xá Lợi Phất! Lúc thật hành bát nhã Ba la mật, ở trong tất cả chúng sanh Đại Bồ Tát sanh tâm bình đẳng. Đã sanh tâm bình đẳng đối với tất cả chúng sanh, Bồ Tát được pháp bình đẳng. Đã được tất cả pháp bình đẳng, Bồ Tát đặt để tất cả chúng sanh trong pháp bình đẳng đó.

Đại Bồ Tát này hiện Đời được Chư Phật mười phương yêu mến, cũng được tất cả Bồ Tát, Bích Chi Phật, Thanh Văn kính mến.

Bất luận thọ sanh ở chỗ nào, Đại Bồ Tát này, trong nhãn căn thẳng thấy có sắc cũng chẳng ái sắc, nhẫn đến trong ý căn chẳng biết có pháp cũng chẳng ái pháp.

Này Xá Lợi Phất! Đại Bồ Tát thật hành bát nhã Ba la mật như vậy chẳng tổn giảm Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác. Lúc Đức Phật giảng thuyết phẩm bát nhã Ba la mật, trong Pháp Hội có ba trăm Tỳ Kheo đứng dậy dâng y cúng dường Đức Phật và phát tâm vô thượng bồ đề.

Đức Phật mỉm cười, từ miệng Phật chiếu ra những ánh sáng nhiều màu. Ngài A Nan liền đứng dậy sửa y phục quỳ gối chắp tay bạch Đức Phật hỏi duyên cớ mà Đức Phật mỉm cười.

Đức Phật nói: Này A Nan! Sáu mươi mốt kiếp sau, ba trăm Tỳ Kheo này sẽ thành Phật Hiệu là Đại Tướng. Sau khi bỏ thân này, ba trăm Tỳ Kheo đây sẽ sanh về cõi nước của Đức Phật A Súc, cùng với sáu vạn thiên tử Dục Giới đồng phát tâm vô thượng bồ đề, sẽ xuất gia tu hành Phật Đạo trong chánh pháp của Đức Phật Di Lặc.

Bấy giờ do oai thần của Phật mà hàng tứ chúng trong Pháp Hội thấy ngàn Đức Phật ở mỗi phương trong mười phương, Quốc Độ trong mười phương ấy đều nghiêm tịnh hơn Cõi Ta Bà này.

Có mười ngàn người phát nguyện tu tịnh hạnh để sanh về Thế Giới của Chư Phật đó. Đức Phật biết tâm nguyện của chúng Thiện Nam Tử này nên lại mỉm cười, từ miệng Phật phóng ra những ánh sáng.

Ngài A Nan bạch Đức Phật hỏi duyên cớ. Đức Phật nói mười ngàn người ấy sẽ sanh về các Thế Giới mười phương, mãi không rời Chư Phật. Sau đây sẽ đều thành Phật, đồng hiệu là Trang Nghiêm Vương Như Lai.

***