Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT

KINH CON ĐƯỜNG TU HÀNH

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Trúc Pháp Hộ, Đời Tây Tấn
 

PHẨM HAI MƯƠI NĂM

HỌC ĐỊA
 

Sức dũng mãnh hoàn hảo

Mặt sáng như hoa vàng

Thần túc nhanh hơn gió

Tự tại dạo khắp nơi.

Đức lớn không thể lường

Điều thuận, năng nhẫn nhục

Phật an trụ giới định

Xin nương về kính lễ.

Bước đi thanh thản chẳng nhiễm trần

Đức Ngài vô lượng sở nguyện an

Chẳng ai sánh bằng không chấp trước

Không thể ví dụ, xin quy y.

Phật dùng phương tiện pháp làm cung

Hàng phục tà ma oán, quân địch

Trừ hết trần lao, các cấu uế

Nguyện quy mạng Phật nhất tâm lễ.

Người tu hành đã đắc Đạo tích, thấy năm dục lạc chung quy đều là vô thường nhưng chẳng thể đoạn hết.

Vì sao?

Vì vẫn thấy còn niệm vi tế về sắc, thanh, hương, vị.

Bài tụng rằng:

Đã thành tựu được đạo tích rồi

Trí tuệ hiểu rõ năm dục không

Thấy ai Cõi Dục như ngựa nhác

Tâm chẳng đắm sắc vẫn chưa đoạn.

Ví như gã thiếu niên Phạm chí nọ, ưa sạch sẽ, đi ra phía sau nhà làm bẩn ngón tay, đi đến nói với thợ vàng là ngón tay bị bẩn chẳng sạch, dùng lửa đốt giùm.

Thợ vàng can: Chớ nghĩ như vậy, có cách khác trừ được dơ bẩn này, đó là dùng tro chà xát, dùng nước rửa đi. Nếu ta đốt thì ngươi không thể chịu nổi.

Sự đau đớn do lửa chạm vào thân lại càng đau hơn là chà rửa.

Gã thiếu niên Phạm chí nghe nói, liền nổi giận mắng chửi thợ vàng: Đừng lấy lòng mình mà suy lường kẻ khác. Tự mình chẳng thể chịu đựng lại bảo người khác chẳng chịu nổi.

Ta không muốn gì hết chỉ vì tay ta bị bẩn nên chẳng dám đi đường, sợ gặp người ta hoặc ta gần người. Thân ta có học căn bản ba Kinh và biết sáu nghề, học luận thuyết hiểu rõ điều thích ứng, có khả năng xem vạn vật, phân biệt ý nghĩa của chúng theo thứ tự chương cú. Biết ba thứ ánh sáng nơi thiên văn, địa lý. Học sáu mươi bốn tướng.

Biết mạng lộc của người là phú quý hay bần tiện. Làm cho ruộng vườn nhà cửa yên ổn. Hiểu tiếng của một trăm loài chim. Biết trước tai biến. Thấy quốc gia kia có nhiều oán tặc muốn làm hại nước này. Ngay khi có tai họa của Mặt Trời, gió mưa không đúng thời tiết, có sao xấu xuất hiện. Người đẹp màu xanh, màu đỏ. Phân biệt tướng đàn ông, đàn bà, trâu, ngựa, gà, dê.

Biết trước là ngũ cốc bị hạn hán hay lụt lội, tốt hay xấu. Biết sự dời đổi xê dịch của tinh tú. Biết sự suy hao nhiều hay ít của hạn hán và lụt lội ấy. Bói xem có lụt lớn cũng như sự phá hoại của nó. Thấy sự biến đổi ra vào của nhật thực và nguyệt thực.

Nếu có người mang thai thì phân biệt nam hay nữ. Hiểu biết các việc quân pháp chiến đấu. Biết suốt cổ kim. Thấy rõ vị trí của năm ngôi sao, Hỏa tinh trong mười hai thời, một trăm thời khắc của ngày đêm. Có khả năng hiểu rõ y thuật, biết dùng thuốc để trị lành các bệnh phong, hàn, nhiệt, ghẻ lở nhỏ nhặt.

Biết quỹ đạo Mặt Trời, mặt trăng, phát xuất từ đâu và sự biến đổi màu sắc của nó thích hợp với điểm gì như là núi lở, động đất hay sao rơi, và biết các sao sở thuộc để phụng sự Thiên Thần. Học thuật của cổ nhân đều có khả năng phân biệt, không có môn nào là không thông. Bói xem sao chổi xuất hiện sẽ có điềm gì. Vì vậy đồ dơ bẩn dính trên tay ta không để lâu, phải theo lời ta mà trừ bỏ ngón tay dơ uế ấy.

Thợ vàng nghe xong, nướng kiềm thật đỏ kẹp ngón tay kia, thiếu niên bị nóng đau chẳng thể chịu nổi, đưa ngón tay lên miệng ngậm.

Thợ vàng cười lớn bảo thiếu niên: Ngươi tự khoe khoang mình là thông minh, bác học, quán cổ thông kim, không có gì mà chẳng thông hiểu. Thanh tịnh không lỗi lầm nhưng nay tại sao lại đưa ngón tay dơ bẩn vào miệng ngậm.

Người thiếu niên đáp: Khi chưa bị đau thì ngón tay dơ bẩn, nhưng vừa chạm đến lửa quá đau, liền quên ngón tay bẩn. Đạo tích cũng thế, vốn trong đêm dài tập nhiễm vết nhơ ái dục, trong khoảnh khắc muốn xa lìa tình dục. Nhưng vừa thấy sắc đẹp, ý dâm móng khởi.

Vì sao?

Vì các căn chế ngự còn lỏng lẻo, chưa đắc định diệt tận.

Bài tụng rằng:

Đã thấy thói quen của sắc dục

Tuy rõ tính chất đạt đạo tích

Tâm còn tưởng đẹp vẫn nghe hương

Như sông về biển, dục cũng vậy.

Khi đắc đạo tích, tự nghĩ: Thân ta chẳng nên tập thói dâm dục, như những phàm phu khác. Nên cho tình dục là ô uế, ưa thích vô dục, dập tắt sự bừng cháy của dục, tập quán bất tịnh, ngày đêm không bỏ.

Người tập như thế dâm, nộ, si giảm dần được đến với đạo, một lần trở lại nhân gian dứt trừ gốc khổ, khi đã được trở lại thì đối với các ái dục không còn móng khởi được thanh tịnh, dâm, nộ, si mỏng nhưng tâm vẫn được đoạn hẳn, nên có sự buồn khổ.

Ví như gã đàn ông có người vợ đẹp, khuôn mặt mịn màng dùng các thứ anh lạc trang điểm thân thể, gã rất yêu thương. Tuy có sắc đẹp như thế nhưng là quỷ dâm chứ chẳng phải là người, chỉ dùng máu thịt người làm thức ăn.

Có người mách với người chồng: Vợ ngươi là La Sát, ăn thịt uống máu.

Người chồng chẳng tin nhưng người ta nói mãi chuyện ấy nên trong lòng khởi nghi ngờ muốn tìm hiểu. Ban đêm giả vờ nằm ngáy ra tiếng như là ngủ say. Người vợ tưởng là đã ngủ, lén ngồi dậy ra khỏi thành đến bãi tha ma.

Người chồng theo dõi đằng sau thấy vợ cởi y phục và đồ trang sức qua một bên. Sắc mặt biến thành xấu xí, miệng hiện răng dài, trên đầu bốc cháy, mắt đỏ như lửa, trông rất dễ sợ đến gần xác người, tay bốc thịt miệng nhai nuốt.

Người chồng thấy vậy mới biết vợ mình chẳng phải là người mà là quỷ, liền trở về nhà nằm lại trên giường. Người vợ trở về đến giường chồng nằm, nằm lại như cũ.

Người chồng thấy vợ trang nghiêm anh lạc, sắc diện đẹp đẽ, khi ấy lại gần gũi. Giả sử nhớ lại nàng khi ở bãi tha ma ăn nuốt thịt tử thi, tâm liền kinh tởm lòng luôn sợ sệt thì đắc quả Vãng hoàn. Nếu thấy ngoại hình đoan trang đẹp đẽ thì dâm ý móng khởi.

Nếu nói là bất tịnh tội lỗi, thì các thứ bất tịnh dâm, nộ, si diệt.

Bài tụng rằng:

Biến hóa thân người như cởi giáp

Làm hình quỷ dâm đến tha ma

Ngốn nuốt thay chết như ăn cơm

Khi ấy chồng biết là La sát.

Người đắc quả Vãng hoàn tâm tự nghĩ: Ta ở trong Cõi Dục ba kết đã mỏng, còn lại rất ít mong đạt Thánh Đế, thấy vết nhơ ái dục biết khổ, ít vui, chẳng nên theo dục như hàng phàm phu đặt nặng tình dục. Giống như lằn xanh bu vào tử thi.

Ta dùng phương cách gì để trừ dâm, nộ, si khiến diệt hết không còn, đắc thiền dứt hết lậu, nhiên hậu được an ổn như trời Tịnh cư.

Bài tụng rằng:

Khi đắc quả Vãng hoàn

Tu hành một đời thôi

Thì thấy dục bất khả

Tập tánh chưa đoạn hẳn.

Tuy lửa dâm dục cháy

Nhưng chẳng thể hại tâm

Vì khởi quán bất tịnh

Ghét dục như La Sát.

Ví như có người ở nơi nóng bức chẳng thể chịu nỗi tìm quạt để quạt, tìm nước để tắm. Đắc quả Vãng hoàn cũng như vậy, thấy dâm, nộ, si cho là nóng bức, nghĩ cầu đạo Bất Hoàn.

Bài tụng rằng:

Thành hai nẻo kiết tường

Đi đến trừ hẳn dục

Vì đạt thiền vô lậu

Hành động với Phạm Thiên.

Thân có các nóng bức

Dùng nước mát để trừ

Đến cầu đạo Bất hoàn

Đạt được thanh lương ấy.

Bấy giờ, người tu hành khởi quán bất tịnh vĩnh viễn thoát khỏi sắc dục và các dâm, nộ, si, thấy rõ đầu mối khởi diệt của năm ấm diệt tận là định, tri kiến như thế liền dứt năm kiết, không còn ngăn che đắc đạo Bất hoàn, chẳng lại nhân gian vì thoát ái dục, không có các hoạn của quỷ dâm ngăn ngại.

Bài tụng rằng:

Để thoát khốn đốn bệnh ái dục

Thường quán bất tịnh, trừ các ám

Vĩnh viễn lìa sợ, khổ được an

Thành đạo Bất hoàn, qua thứ ba.

Liền đạt sự thanh lương không có nhiệt não. Nếu nhìn sắc dục luôn thấy bất tịnh thì biết là tội lỗi dơ bẩn. Ví như có những khách buôn từ tối đang quá mệt mỏi, đến vào lúc nửa đêm ngày hai mươi chín, tối mù, không có ánh trăng, cửa thành đã đóng vòng quanh bờ tường phía Nam, ở dưới có một vũng nước do trời mưa đọng lại, khách cởi bỏ hành trang dừng bên ao.

Thây người chết, gà, chó, voi, thú, các loại rắn trùng… đều có trong nước hoặc chìm hoặc nổi trăm ngàn loài trùng lúc nhút trong thân, lông tóc bồng bềnh bao nhiêu thứ rác rưởi, nước dơ ở trong thành đều dồn về đây.

Bài tụng rằng:

Ví như bên thành có ao lớn

Dơ chẳng dám nhìn, huống là uống

Khách xa đi đến thành đã đóng

Cùng nhau dừng lại bên ao này.

Khi ấy, mọi người vì là khách xa chưa từng đến xứ này, nên chẳng biết ất giáp gì và vì quá mệt mỏi, quá khát nên cởi bỏ y phục nhảy vào tắm rửa, uống nước thỏa thích, no nê mới ra khỏi ao.

Bài tụng rằng:

Đám người kia mới đến chốn này

Nhảy vào nước tắm trừ nóng bức

Cúng vái thủy thần, uống giải khát

Vì quá mệt nhọc ngủ thiếp đi.

Sáng dậy sớm, trời gần sáng, hết mệt, tỉnh táo, mới thấy đồ ô uế bất tịnh trong nước. Có kẻ bỏ chạy, nhắm mắt chẳng dám nhìn, có kẻ lại bịt mũi muốn ói mửa. Bấy giờ mới biết nước dơ bẩn chẳng sạch.

Bài tụng rằng:

Đã đắc quả thứ ba

Thấy dục lạc chẳng an

Nhập thiền định, vô hạn

Thấy dục như nước dơ.

Bấy giờ, người tu hành ưa thiền định, thức tỉnh đối với ái dục,như đám khách buôn kia nhờm tởm nước bất tịnh. Ví như hài nhi tự bốc phân chơi, tuổi tác lớn dần bỏ trò chơi cũ, lại ưa thứ khác.

Tuổi gần về già bỏ các thú vui, dùng pháp tự vui. Tu hành đã đắc đạo quả Bất hoàn, cũng giống như thế, thấy các thú vui trong năm đường sinh tử như trò đùa trẻ con, lại càng tinh tấn, muốn thoát luân hồi, chẳng mong sinh lại.

Bài tụng rằng:

Ví như có hài nhi

Ngồi đất vọc phân chơi

Tuổi dần dần lớn lên

Bỏ nó chơi trò khác.

Tu hành cũng như vậy

Cần vượt khỏi ba cõi

Bấy giờ bèn tinh tấn

Thành tựu đủ bốn quả.

Ví như ở nước xa xôi nọ, có đám khách buôn, từ phương Đông đến, dừng chân tại một khu vườn ngoài thành.

Khi ấy, ở trong thành kia có một người siểm nịnh, nhiều mánh lới, không ai tin, dối làm món ăn uống, hoa hương y phục khác lạ, đến trước người dẫn đường, thăm hỏi sự sinh hoạt ăn ở, nói là chở nhiều, từ xa đến, không còn đường nào khác, đói khát lâu ngày nay mới gặp mặt, xin biếu một ít thức ăn, xin đoái tưởng nhận cho. Vị dẫn đường liền nhận.

Người ấy lại thưa thêm: Nên vào thành, tôi có ngôi nhà lớn, trong có cung điện đẹp, đầy đủ tien nghi. Nhà có giếng nước, cầu xí riêng biệt, cây cối thẳng hàng đồ dùng có đủ. Cúi xin nhân giả chiếu cố vào thành. Nói những lời dối trá như vậy rồi, liền bỏ đi.

Bài tụng rằng:

Có người lòng dối trá

Thấy khách buôn xa đến

Nghênh tiếp vị dẫn đường

Mời ăn rồi nói rằng.

Tôi có một cung điện

Cao lớn rất nguy nga

Người ấy không thành tín

Nói dối rồi bỏ đi.

Bấy giờ, trong có một vị đại Trưởng Giả nghe hết những điều người kia nói dối với vị dẫn đường, liền đích thân đi ra nghênh đón, bảo với vị dẫn đường ấy rằng: Chớ tin lời người kia mà ở lại nhà ấy, có ao nước dơ bẩn nơi sau nhà, phẩn uế dơ dáy chảy ra phía trước, vì vậy cho nên không thể nghỉ chân tại đó.

Vị dẫn đường nghe xong đáp: Nhà tuy có xú uế nhưng đã có cách trừ như đốt hương, rải hoa.

Bài tụng rằng:

Trưởng Giả lòng thân thiện

Nói với vị dẫn đường

Rằng ở cạnh nhà ấy

Có xú uế bất tịnh.

Vị dẫn đường nghe nói

Liền đáp lại thế này

Tuy hôi, nhưng có cách

Đốt hương, rải các hoa.

Bấy giờ Trưởng Giả bảo với vị dẫn đường: Lại sẽ gặp tai nạn, các loài trùng độc đều ở trong đó, chúng ăn thịt và uống máu. Nếu chúng đói sẽ chui vào trong bao đựng đồ của các ngươi, cắn nát hành trang.

Vị dẫn đường đáp: Ta sẽ cho chúng thức ăn mà chúng thích, để khỏi chui vào đồ vật.

Bài tụng rằng:

Có nhiều trùng độc ở trong nhà

Chỉ có ăn thịt uống máu thôi

Người dẫn đường đáp lời Trưởng Giả

Ta sẽ cho những gì chúng thiếu.

Trưởng Giả nói với người dẫn đường: Ở bốn góc nhà ấy có bốn con rắn đôc, dữ tợn, nguy hại, ưa tranh giành nhau, chẳng thể ở gần, vậy dùng cách gì mà làm yên những con rắn này?

Người dẫn đường đáp: Ta biết cách. Rải thuốc, đọc thần chú, khiến chúng không xâm phạm.

Bài tụng rằng:

Có bốn rắn độc ở trong nhà

Ôm lòng độc ác muốn hại nhau

Dùng rất nhiều thuốc và thần chú

Trừ được rắn độc quấn bên trong

Khi ấy, Trưởng Giả lại bảo người dẫn đường: Lại có nạn lớn, vì tường cũ, nền móng sẽ đổ, bờ tường nghiêng ngã, chẳng thể dựa nương.

Người dẫn đường đáp: Nếu có nạn này, ta chẳng thể ở, cũng không có cách khiến tường khỏi đổ.

Vì sao?

Vì nếu có đổ thì sẽ mất mạng.

Bài tụng rằng:

Vì nhà cũ rồi sắp ngã đổ

Nếu như sập xuống, chẳng thể giữ

Người dẫn đường nói với Trưởng Giả

Có nạn kinh khủng ta chẳng ở.

Người dẫn đường nghe nói đủ các tai nạn của căn nhà, lại chính mắt chứng kiến, tâm sinh chán nản, chẳng dám ở đó. Vị Bất hoàn cũng như thế, nghe Thế Tôn dạy, biết rõ Thánh Đế, chẳng ưa họa hoạn nơi sinh tử xoay vần.

Bài tụng rằng:

Đã đắc Bất hoàn lìa các khổ

Tu hành cầu vô lượng an ổn

Chẳng một mảy may ưa sinh tử

Như người dẫn đường chẳng trú ngụ.

Giải thích ví dụ: Ngôi nhà là thân người. Nước dơ bẩn, là chín lỗ thường tống ra đồ bất tịnh. Nước đầy trùng là trong thân có tám mươi loài trùng thường ăn thịt xương máu, tủy trong thân. Đất bằng để xây tường là đồ cúng dường, cung cấp cho thân để ăn uống.

Bốn con rắn độc là bốn đại: Địa, thủy, hỏa, phong trong thân. Ngôi nhà hư cũ ngày đêm sắp sụp là già, bệnh, chết mà người tu hành ngày đêm nhờ vào phương tiện muốn thoát khỏi các nạn. Người dẫn đường là quả Bất Hoàn.

Người tu hành tinh chuyên nghe Thế Tôn dạy, xem ba cõi đều thấy rực cháy. Những hình tướng mà mắt quán sát, chung quy đều là vô thường chẳng tránh khỏi rã tan. Ví như người dẫn đường thấy sự nguy hiểm của ngôi nhà lớn.

Bài tụng rằng:

Loài rắn sẵn chất độc

Ghê sợ chẳng thể gần

Bốn con ở bốn góc

Là bốn đại của thân.

Hư mục muốn ngã đổ

Khi thân có tăng giảm

Thường gặp các khổ não

Già, bệnh, chết đường cùng.

Người dua nịnh trong thành

Dụ cho thiền hữu lậu

Người đắm vào tham dục

Ân ái làm chướng ngại.

Trưởng Giả người giữ giới

Bậc thầy không bị lụy

Cứu độ người tu hành

Vượt qua các khổ nạn.

Ví như đoàn khách buôn

Trong có người dẫn đường

Phật tử uống cam lồ

Để đắc đạo vô trước.

Bậc thầy hành giả giảng

Thân khổ, không, vô thường

Quán xét kỹ tam giới

Nhiễu động, chẳng an ổn.

Phải cầu nhất tâm để đạt đến quả vị vô học, kiến đế, không chấp trước.

Bài tụng rằng:

Phật thương chúng sinh nói

Năng cứu tất cả khổ

Tôi xem các Kinh Phật

Thích nói vô học địa.

***