Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT KINH

ĐẠI ÁI ĐẠO BÁT NÊ HOÀN

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Bạch Pháp Tổ, Đời Tây Tấn
 

Nghe như vậy!

Một thời Đức Phật ở tại giảng đường Câu La Hạt, bên bờ hồ Di Hầu, thuộc nước Đọa Xá Lợi.

Bấy giờ, Đại Ái Đạo Câu Đàm Di du hóa ở nước Đọa Xá Lợi, cùng với năm trăm Tỳ Kheo Ni đều là bậc A La Hán đầy đủ các thần túc, là: Truân Na Tu Ma Ha, Ly Duy Sấm Di, Ưu Ba La Hoàn, Tỳ Da Câu Đàm Di. Đó là những vị Tỳ Kheo Ni thuộc hàng niên trưởng, đệ tử lớn của Đức Phật, đang du hóa tại Tinh Xá Tỳ Kheo Ni của Quốc Vương nước Đọa Xá Lợi.

Lúc ấy Đại Ái Đạo Câu Đàm Di tự nghĩ: Ta không đành lòng thấy Đức Phật và các vị Hiền Giả A Nan, Xá Lợi Phất, Mục Kiền Liên Bát Nê Hoàn. Ta nên xả thọ mạng mình, thực hiện việc nhập Nê Hoàn trước.

Đức Phật liền biết rõ sự việc ấy, nên bảo A Nan: Hiện nay, Đại Ái Đạo Câu Đàm Di đã tự nghĩ: Ta không đành lòng thấy Đức Phật và các vị Hiền Giả như A Nan, Xá Lợi Phất, Mục Kiền Liên Bát Nê Hoàn. Ta nên xả thọ mạng mình, thực hiện việc nhập diệt trước.

Năm trăm Tỳ Kheo Ni ấy tâm tự nhận thức, biết rõ nên quyết xả bỏ tất cả khổ: Ta không đành lòng thấy Đức Phật và các vị Hiền Giả như A Nan, Xá Lợi Phất, Mục kiềnliên nhập diệt. Chúng ta nên xả bỏ thọ mạng, thực hành việc nhập diệt trước.

Nghe Đức Phật nói như vậy, Hiền Giả A Nan bạch với Phật: Kính thưa Đức Thế Tôn, như thế là con không tự chủ đối với bản thân mình, không còn phân biệt rõ các phương hướng, cũng không phân biệt nổi các pháp đã nghe.

Tại sao?

Vì con vừa được nghe Đại Ái Đạo Câu Đàm Di sắp nhập diệt.

Đức Phật bảo Hiền Giả A Nan: Này Hiền Giả A Nan, như thế là ông có suy nghĩ cho rằng Đại Ái Đạo Câu Đàm Di nhập diệt đã mang theo các pháp tinh tấn, pháp thiền định, pháp từ bi, pháp giải thoát, pháp độ tri kiến chăng?

Những pháp Ta tự nhận thức, tự chứng đắc, tự giác ngộ như bốn ý chỉ, bốn ý đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy giác ý, tám tuệ đạo hành, ông sợ Đại Ái Đạo Câu Đàm Di nhập Bát Nê Hoàn sẽ mang những pháp ấy đi phải không?

Hiền Giả A Nan thưa: Đại Ái Đạo Câu Đàm Di nhập diệt không thể nào mang theo các pháp thanh tịnh, pháp thiền định, các pháp trí tuệ, các pháp giải thoát, các pháp giải thoát về tri kiến, quyết không thể nào mang theo các pháp giác ngộ, pháp giác tri do trí tuệ của Phật tự chứng như bốn ý chỉ, bốn ý đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy giác ý, tám tuệ đạo hành, nói chung là Đại Ái Đạo cũng không thể mang theo những pháp này mà nhập diệt.

Tôn Giả A Nan thưa: Con tự nghĩ Đại Ái Đạo Câu Đàm Di đối với Phật có ân sâu rộng. Khi Phật mẫu qua đời, Đại Ái Đạo Câu Đàm Di đã nuôi dưỡng Đức Phật lớn lên.

Đức Phật nói: Này A Nan, đúng là Đại Ái Đạo Câu Đàm Di đối với ta có ân lớn. Khi mẹ ta qua đời, bà đã nuôi dưỡng chăm sóc ta lớn lên.

Này A Nan, Ta đối với Đại Ái Đạo Câu Đàm Di cũng có ân vô lượng.

Vì sao?

Là vì Đại Ái Đạo Câu Đàm Di đã từ nhân duyên nơi ta mà tự quy y Phật, Pháp, và Tỳ Kheo Tăng, tự quy y các Thánh đế khổ, tập, đạo, diệt. Không hề nghi ngờ về Phật, về Pháp, về Tỳ Kheo Tăng. Không hề nghi ngờ về các pháp tập, diệt, đạo, nói chung là đều thấu đạt hoàn toàn.

Này A Nan, nếu có người nào có thể hướng dẫn cho kẻ khác tự quy y Phật, Pháp và Tăng, tự quy y với các Thánh đế tập, diệt, đạo, thì người được hướng dẫn ấy với trọn cả đời mình. Chỉ riêng về việc được nhận sự hướng dẫn kể trên, thì nếu cúng dường y phục, thức ăn, ngọa cụ, y dược, không làm trái lời dạy, trọn đời như vậy cũng không thể nào báo đáp hết ơn của thầy.

Đức Phật dạy: Vì thế nên A Nan, ta đối với Đại Ái Đạo Câu Đàm Di đã có ân rộng lớn vô lượng.

Bấy giờ Đại Ái Đạo Câu Đàm Di cùng với năm trăm Tỳ Kheo ni đều rời khỏi nước Đọa Xá Lợi đi đến vùng Đại Thọ, vào gặp Đức Phật, tất cả cùng cung kính đảnh lễ nơi chân Ngài, rồi đứng qua một bên.

Đại Ái Đạo Câu Đàm Di chắp tay bạch Phật: Con không thể đành lòng nhìn thấy Đức Phật và các vị Hiền Giả Tỳ Kheo như A Nan, Xá Lợi Phất, Mục Kiền Liên nhập diệt. Con muốn xả thọ mạng mình để nhập diệt trước, xin thưa rõ như vậy. Đức Phật im lặng nhận lời bạch của bà.

Đại Ái Đạo Câu Đàm Di lấy tay xoa chân Đức Phật, nói: Hôm nay là lần cuối cùng con được thấy bậc y cứ của thế gian, lần cuối cùng được thấy bậc sáng suốt của thế gian, lần cuối cùng được thấy Bậc Vô Thượng của thế gian. Từ nay về sau, con không còn được thấy Đấng Tối Tôn trong ba cõi nữa. Sau đó Câu Đàm Di đảnh lễ Phật, ngồi qua một bên.

Năm trăm vị Tỳ Kheo Ni cũng chắp tay bạch Phật: Chúng con không đành lòng nhìn thấy Đức Phật và các vị Hiền Giả Tỳ Kheo như A Nan, Xá Lợi Phất, Mục Kiền Liên nhập diệt. Chúng con muốn xả mọi thọ hành để nhập diệt trước. Năm trăm vị Tỳ Kheo Ni bạch như vậy, Đức Phật im lặng nhận lời.

Tất cả cùng đem đầu mặt lạy sát chân Đức Phật, thưa: Lần cuối cùng, chúng con được thấy Bậc làm chốn nương dựa của thế gian, lần cuối cùng được thấy Bậc Quang Minh của thế gian, lần cuối cùng được thấy Bậc Vô Thượng của thế gian. Từ nay về sau, chúng con không còn được thấy Đấng Tối Tôn trong ba cõi nữa.

Sau khi bạch Phật, năm trăm vị Tỳ Kheo Ni đều trở về chỗ ngồi. Đức Phật vì Đại Ái Đạo Câu Đàm Di và năm trăm Tỳ Kheo Ni mà thuyết giảng các phẩm giáo pháp. Họ nghe Đức Phật giảng pháp xong, thảy đều hoan hỷ rời chỗ ngồi, lễ Phật, đi nhiễu quanh Ngài ba vòng, đầu mặt lạy sát chân Đức Phật rồi trở lại nước Đọa Xá Lợi, vào vườn Tinh Xá Tỳ Kheo Ni của nhà Vua, sắp đặt đủ năm trăm tòa ngồi ở một nơi.

Đại Ái Đạo Câu Đàm Di và năm trăm Tỳ Kheo Ni đều ngồi vào tòa. Bấy giờ Đại Ái Đạo Câu Đàm Di bèn tự hiện thần túc, ngay chỗ ngồi liền ẩn mất, bay đến phương Đông hiện ra trên hư không cao từ một cây đến bảy cây lớn hiện đủ bốn thần túc, đi kinh hành nơi hư không, rồi đứng lại, ngồi xuống, nằm yên. Sau đấy thì nơi thân phát ra lửa năm màu, trên thân phát ra lửa năm màu thì dưới thân phun ra nước. Dưới thân phát ra lửa năm màu, thì trên thân phun ra nước.

Thế rồi bà ẩn mất ở phương Đông và hiện ra ở phương Tây, ẩn mất ở phương Nam và hiện ra ở phương Bắc, lại từ độ cao bảy cây lớn hạ xuống đất. Biến hóa như trên xong, liền thu thần túc và nhập Nê Hoàn.

Lúc ấy Đức Phật bảo Hiền Giả A Nan: Sáng sớm ngày mai, ông vào nước Duy Xá Lị, đến nhà Da Đà Ca La Việt, nói với ông ấy: Phật mẫu và năm trăm vị Tỳ Kheo Ni đã nhập diệt. Đức Phật khuyến khích Ca La Việt nên làm năm trăm cái kiệu, năm trăm bình dầu mè, năm trăm phần hương, năm trăm phần củi và nhiều loại hoa hương, kỹ nhạc, mang đến Tinh Xá Tỳ Kheo Ni, nơi vườn nhà Vua.

Tại sao?

Là vì Phật mẫu và năm trăm vị Tỳ Kheo Ni nhập diệt đều là bậc A La Hán, có Đại Thần túc, công đức đã viên mãn, nên an táng họ một cách trang trọng.

Đức Phật bảo tiếp: Bảo với Ca La Việt là Đức Phật khuyến khích như vậy.

Hiền Giả A Nan nghe Phật dạy, vâng lời đứng dậy, đầu mặt lạy sát chân Phật. Sáng sớm, A Nan vào thành Duy Xá Lị, đến nhà Da Đà Ca La Việt, bảo người giữ cổng vào thưa với chủ là có mình đang ở ngoài. Người giữ cổng nghe lời, vào nhà thưa lại với chủ.

Khi ấy Da Đà Ca La Việt đang ở trên lầu cao cùng với kỹ nữ ca hát vui thích, nghe người giữ cổng trình bày như vậy, liền rất sợ hãi, toàn thân nổi gai ốc, liền xuống lầu ra ngoài tiếp kiến Hiền Giả A Nan.

Ông ta đem đầu mặt lạy sát đất làm lễ Hiền Giả A Nan và thưa: Đây không phải là việc thường, cũng không phải việc nhỏ.

Tại sao?

Là vì Hiền Giả sao lại đi một mình vào nước sớm như thế này?

Da Đà Ca La Việt lại nói: Ý Hiền Giả thế nào?

A Nan đáp: Đức Phật sai tôi đến đây muốn khuyến khích Ca La Việt làm năm trăm cái kiệu, năm trăm bình dầu mè, năm trăm phần hương, năm trăm phần củi và nhiều loại hoa hương, cùng nhiều loại kỹ nhạc, tất cả mang đến Tinh Xá Tỳ Kheo Ni, nơi vườn nhà Vua.

Vì sao?

Là vì Phật mẫu và năm trăm vị Tỳ Kheo Ni đã nhập diệt đều là bậc A La Hán, có Đại Thần túc, công đức đã viên mãn, phải nên an tang tốt đẹp. Đức Phật khuyến khích Ca La Việt như vậy.

Ca La Việt nghe Hiền Giả A Nan bảo như thế, tâm ý rối loạn, ngã lăn ra đất, nói: Này Hiền Giả A Nan, chúng con có những lỗi lầm gì đối với các vị Tỳ Kheo Ni! 

Tỳ Kheo Ni có ghét bỏ gì chúng con mà nhập diệt, lại không bảo cho chúng con biết?

Này Hiền Giả A Nan, từ nay về sau các dãy phòng ốc sẽ trống trải, các tòa ngồi cũng vắng vẻ, những nơi kinh hành các ngả tư đầu đường, các chốn ngõ hẻm cũng hoàn toàn vắng bóng. Cả nước Duy Xá Lị như thể là trống không.

Này Hiền Giả A Nan, từ nay về sau không còn thấy các vị Tỳ Kheo Ni đi khất thực vào nước Duy Xá Lị nữa, còn đau đớn nào bằng!

Hiền Giả A Nan nói với Ca La Việt: Trước đây chính Đức Phật đã dạy: Tất cả mọi thứ ân ái đều phải ly biệt, tan lìa, những nơi chốn ở lại hay ra đi mỗi mỗi đều khác nhau, mọi sự sinh, đi đến, tư duy đều có lối diễn tiến riêng, đều có nhân duyên riêng, tụ hội rồi sẽ tiêu tán, gặp gỡ rồi sẽ xa lìa, muốn khỏi phải biệt ly thì không thể nào được. Người có trí tuệ chỉ dốc hộ trì giáo pháp và cố gắng thực hành.

Khi ấy Hiền Giả A Nan vì Ca La Việt nên dẫn ra bao nhiêu là Kinh, chủ yếu là nhằm giải tỏa tâm ý của Ca La Việt, dứt trừ nỗi buồn lo, và khuyên bảo làm cho tâm ý của Ca La Việt được cởi mở, được hoan hỷ, khích lệ.

Sau đó Hiền Giả A Nan đến nước Duy Xá Lị. Phi La Môn Ca La Việt vì có nhân duyên nên tụ họp tại giảng đường.

Hiền Giả A Nan đến nơi, ngồi vào chỗ ngồi, bảo với các Phi La Môn Ca La Việt nước Duy Xá Lị: Quý vị nên làm năm trăm cái kiệu, năm trăm bình dầu mè, năm trăm phần hương, năm trăm phần củi cùng nhiều loại hương hoa tốt đẹp, cùng nhiều loại kỹ nhạc, mang đến Tinh Xá Tỳ Kheo Ni ở vườn nhà Vua.

Tại sao?

Là vì Phật mẫu cùng năm trăm vị Tỳ Kheo Ni nhập diệt, họ đều là bậc A La Hán, có đủ đại thần túc, công đức đã mãn, nên an táng một cách tốt đẹp. Đức Phật khuyên chúng Phi La Môn Ca La Việt như vậy.

Phi La Môn Ca La Việt nước Duy Xá Lị nghe bảo thế liền ngã lăn ra đất, nói với Hiền Giả A Nan: Chúng con có lỗi gì đối với các vị Tỳ Kheo Ni. Các vị Tỳ Kheo Ni ấy có gì ghét bỏ chúng con chăng.

Chúng con đã tạo ra những gì làm mất lòng các vị Tỳ Kheo Ni ấy nên chư vị nhập diệt mà không nói với chúng con?

Này Hiền Giả A Nan, từ nay về sau các dãy phòng đều trống rỗng, các chỗ ngồi đều vắng vẻ, các ngả tư đầu đường, ngõ hẻm đều sẽ im lìm. Nước Duy Xá Lị như thể trống không. Từ nay về sau không thể nào thấy lại các vị Tỳ Kheo Ni đi vào nước Duy Xá Lị khất thực nữa.

Bấy giờ Hiền Giả A Nan bảo với Phi La Môn Ca La Việt nước Duy Xá Lị.

Trước đây chính Đức Phật đã giảng dạy: Tất cả mọi sự ân ái đều phải ly biệt, tan lìa, mỗi cái tự ở chỗ khác nhau, tự đi đường riêng, sự sinh, sự đến, tư duy đều tự đi theo đường của chúng, đều tự có nhân duyên. Hội họp tất phải xa lìa, muốn cho không biệt ly thì không thể nào được. Người có trí tuệ nên dốc hộ trì giáo pháp để gắng sức thực hành.

Rồi Hiền Giả A Nan, vì Phi La Môn Ca La Việt ở nước Duy Xá Lị nên dẫn ra nhiều Kinh Điển, chủ yếu để giải tỏa tâm ý của Phi La Môn Ca La Việt, làm cho những vị ấy được hoan hỷ, khích lệ. Sau khi Phi La Môn đã thông hiểu, hoan hỷ, và được khích lệ, Hiền Giả A Nan liền rời chỗ ngồi trở về gặp Đức Phật.

Khi ấy Da Đà Ca La Việt cùng năm trăm Phi La Môn Ca La Việt mang năm trăm cái kiệu, năm trăm bình dầu mè, năm trăm phần củi, năm trăm phần hương, và nhiều loại hương thơm, hoa đẹp, nhạc hay đến Tinh Xá của Tỳ Kheo Ni ở vườn Vua.

Họ tới nơi thì cửa vườn Vua nơi Tinh Xá Tỳ Kheo Ni đã đóng. Da Đà Ca La Việt liền gọi một người đến, bảo dùng cách leo lên vai rồi trèo tường vào vườn để mở cổng. Người này nghe lời Ca La Việt, trèo lên vai người khác, leo được lên tường, vào vườn mở cổng, thế là Da Đà Ca La Việt cùng năm trăm Phi La Môn đều vào vườn Vua nơi Tinh Xá Tỳ Kheo Ni.

Trong lúc ấy, ở nơi chỗ năm trăm vị Tỳ Kheo Ni nhập diệt có sáu Sa Di Ni.

Sáu vị này nói với Da Đà Ca La Việt: Này Hiền Giả Ca La Việt, không được làm phiền nhiễu năm trăm vị Tỳ Kheo Ni này.

Tại sao?

Là vì các vị ấy đã đạt được sự an tọa nơi các pháp định ý.

Ca La Việt nói với sáu Sa Di Ni: Năm trăm Tỳ Kheo Ni này không phải an tọa nơi các pháp định ý mà đã xả bỏ sự sống của thân mạng, nhập diệt độ.

Sáu vị Sa Di Ni nghe bảo thế thì tâm ý rối loạn, ngã lăn ra nơi đất, nói: Ai sẽ dạy bảo chúng tôi nữa đây! Ai sẽ là người khuyên can chúng tôi! Chúng tôi sẽ mang y bát theo sau những ai nữa đây!

Ca La Việt nói với sáu vị Sa Di Ni: Trước đây Đức Phật đã dạy: Tất cả mọi nẻo yêu thương đều phải biệt ly. Các vị Sa Di Ni đừng ưu sầu nữa, chỉ nên siêng năng tinh tấn để tu tập.

Bấy giờ khi công việc trà tỳ đã thực hiện xong, Ca La Việt lấy Xá Lợi của Đại Ái Đạo Câu Đàm Di, dùng nhiều loại hương hoa kỹ nhạc cúng dường rồi cung kính đặt Xá Lợi ấy trên chiếc giường bằng vàng. Đối với Xá Lợi của năm trăm vị Tỳ Kheo Ni kia cũng như vậy.

Sau đó, Da Đà Ca La Việt cùng năm trăm Phi La Môn Ca La Việt thỉnh Xá Lợi của Đại Ái Đạo Câu Đàm Di và của năm trăm Tỳ Kheo Ni kia đem đến chỗ Đức Phật.

Lúc ấy Đức Phật bảo Hiền Giả Xá Lợi Phất: Ông đến ngay nơi hướng Đông, gối bên phải quỳ sát xuống đất, chắp tay nói như thế này: Tại phương Đông có những vị nào đủ lòng tin chân chánh, hành trì chân chánh, ba minh, sáu thông, có đủ thần túc lớn lao, công đức đã mãn đều nên đến nơi chỗ này.

Vì sao?

Là vì Phật mẫu đã nhập diệt, cùng với năm trăm Tỳ Kheo Ni cũng đã nhập diệt đều là bậc A La Hán với đại thần túc, công đức viên mãn, nên phải cùng nhau tổ chức an táng trọng thể. Tại các phương Nam, Tây, Bắc cũng đều nên bày như thế!

Hiền Giả Xá Lợi Phất vâng lời, liền đến các phương Đông, phương Nam, phương Tây, phương Bắc thỉnh các vị A La Hán. Tức thì tại phương Đông có hai trăm năm mươi vị A La Hán đi tới nơi. Các phương Nam, phương Tây, phương Bắc cũng vậy, cả thảy một ngàn vị A La Hán đều tụ họp trước Đức Phật. Đức Phật cùng với một ngàn vị Tỳ Kheo đi đến chỗ Xá Lợi của Đại Ái Đạo Câu Đàm Di. Tới nơi, Đức Phật cùng đại chúng an tọa.

Đức Phật bảo Hiền Giả A Nan: Ông hãy đứng dậy lấy Xá Lợi của Đại Ái Đạo Câu Đàm Di đặt vào trong bát, đem đến để trên tay ta.

A Nan thưa: Xin vâng! Hiền Giả rời chỗ ngồi, đến lấy Xá Lợi của Đại Ái Đạo Câu Đàm Di đặt vào trong bát, đem tới trao cho Đức Phật. Đức Phật đưa hai tay nhận lấy Xá Lợi của Đại Ái Đạo Câu Đàm Di.

Sau khi nhận Xá Lợi, Ngài bảo chúng Tỳ Kheo: Đây là Xá Lợi của người nữ được gom lại, thân người nữ là thân thể gồm nhiều xấu xa với bao thứ hẹp hòi, gian trá, hung dữ, nhẹ dạ, thay đổi, ganh ghét. Đại Ái Đạo Câu Đàm Di đã hoàn toàn xả bỏ thân tập hợp của người nữ như thế, hơn nữa Đại Ái Đạo đã chứng đắc đạo quả như sự chứng đắc của người đàn ông tu tập tinh tấn.

Đức Phật dạy Da Đà Ca La Việt cùng chúng Tỳ Kheo hợp nhau xây tháp cho Đại Ái Đạo Câu Đàm Di và năm trăm vị Tỳ Kheo Ni.

Sau khi xây tháp xong, dân chúng nước Duy Xá Lị và các chúng Trời, người đều đến cúng dường lễ bái tháp của Đại Ái Đạo Câu Đàm Di và năm trăm vị Tỳ Kheo Ni.

Đức Phật giảng dạy như vậy, các Tỳ Kheo đều vui mừng, ra trước Ngài làm lễ rồi cáo lui.

***