Kinh Nguyên thủy

PHẬT THUYẾT KINH

NHÂN DUYÊN CON GÁI

TRƯỞNG GIẢ CẤP CÔ ĐỘC

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Thi Hộ, Đời Tống
 

PHẦN HAI
 

Đến lượt Tôn Giả Xá Lợi Tử hóa ra xe sư tử, người thì ngồi yên trên xe, tới nơi hiện thần thông bay quanh thành kia ba vòng, rồi từ hư không hạ xuống, vào nhà trưởng giả.

Trưởng giả thấy hình tướng ấy, hỏi đồng nữ Thiện Vô Độc: Vị đến bằng xe sư tử hiện tướng trạng như vậy rồi đi vào nhà, là thầy con chăng?

Đồng nữ đáp: Đó chẳng phải là thầy con mà là vị đệ tử của Đức Phật, tên là Xá Lợi Tử. Vị ấy khi ở trong thai mẹ, người mẹ tự nhiên có trí tuệ thông minh xuất chúng, có khả năng nghị luận, giỏi nhiếp phục tất cả các vị luận sư trong cõi Diêm phù. Người con ấy khi sinh ra sắc tướng đắc biệt, khác lạ, các căn cân đối tương xứng với trí tuệ siêu tuyệt.

cha mẹ yêu mến, mời các tướng sư nhờ họ xem tướng về cuộc đời của vị Đồng Tử ấy. Bấy giờ các tướng sư mải mê xem xét các sắc tướng thù thắng của Đồng Tử này, nên quên cả việc đáp lại những câu hỏi về tướng pháp của cha mẹ Đồng Tử. Cha mẹ Đồng Tử liền đưa Đồng Tử đến vị đại Bà La Môn để vị ấy xem tướng.

Vị Bà La Môn đã nói: Đồng Tử này sắc tướng đặc biệt khác lạ, sẽ xuất gia tu đạo trong pháp của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, đoạn sạch phiền não, chứng quả A La Hán. Giữa các vị đệ tử trong chúng Thanh Văn, vị này có khả năng tùy theo Đức Như Lai để góp sức chuyển bánh xe chánh pháp.

Nay vị Đồng Tử ấy, người nào chỉ gặp mặt qua một lần, sẽ luôn ghi nhớ rõ không quên, huống chi còn được nghe những lời vị ấy thuyết giảng. Vị Bà La Môn kia xem tướng như vậy, sau này đều đúng như lời nói, Tôn Giả Xá Lợi Tử đã xuất gia chứng quả.

Lại nữa, Đức Phật đã nói: Giả sử dùng hết nước trong biển lớn làm mực. Dùng số lượng giấy lớn như núi Tu Di. Lấy tất cả cỏ cây của vườn rừng trên quả đất làm bút, sai tất cả dân chúng trong bốn đại châu, trải qua vô số thời gian để ghi chép trí tuệ rộng lớn của Tôn Giả Xá Lợi Phất, thì cũng không thể hết. Lại tập hợp tất cả những người có trí tuệ lại một chỗ, thì trí tuệ của Tôn Giả ấy cũng vượt hơn họ.

Nói tóm lại, nên biết rằng: Chỉ trừ Đức Phật Thế Tôn, còn những người đầy đủ tất cả trí tuệ trong thế gian, so với trí tuệ quảng đại của Xá Lợi Tử thì cũng không bằng một phần mười sáu. Thế nên, Đức Phật nói rõ vị này là bậc trí tuệ đệ nhất trong chúng Thanh Văn. Vị Tôn Giả ấy đã theo thứ tự đi đến đây.

Đến lượt Tôn Giả Đại Ca Diếp hóa ra ngọn núi lớn bằng vàng, màu sắc sáng chói, có các rừng cây, chim bay lượn vòng quanh trên núi. Tôn Giả ngồi yên trên đỉnh núi, hiện thần thông, từ hư không bay đến, vòng quanh thành ba lượt, sau đó hạ xuống rồi vào nhà trưởng giả Mô Thi La.

Trưởng giả thấy sự việc ấy liền hỏi đồng nữ Thiện Vô Độc: Vị ở trên đỉnh núi bằng vàng bay đến đây, hiện tướng trạng như vậy rồi đi vào nhà, là thầy con phải không?

Đồng nữ đáp: Đó không phải thầy con mà là vị đệ tử của Đức Phật, tên Đại Ca Diếp. Vị ấy khi chưa xuất gia, gia đình rất giàu, vàng bạc châu báu nhiều vô lượng. Vị ấy có trăm ngàn loại y phục thượng diệu, quyến thuộc đông đảo, mọi người đều kính trọng, nhưng do nhàm chán cuộc sống thế tục nên đã từ bỏ tất cả sự giàu sang như vậy, xuất gia tu hành, chứng đắc đạo quả.

Lại nữa, vị Tôn Giả ấy thường ở một nơi, thường trì một y, luôn thiểu dục tri túc, thường hay thu nhiếp giáo hóa các chúng sinh nặng về tham ái. Vào một lúc nọ, Tôn Giả ấy đã được Đức Phật chia nửa tòa cho ngồi chung.

Đức Phật nêu rõ vị ấy là bậc tu hạnh Đầu đà đệ nhất. Tôn Giả ấy đã đến theo thứ tự.

Lúc ấy Tôn Giả Đại Mục Kiền Liên tướng tốt tự nhiên trang nghiêm đặc biệt, hóa ra xe Đại Long, mình thì ngồi yên trên xe, hiện thần thông, từ hư không đến, bay quanh thành ba vòng, sau đó hạ xuống, vào nhà trưởng giả.

Trưởng giả thấy sự việc ấy, bèn hỏi đồng nữ Thiện Vô Độc: Vị ngồi xe Đại Long bay đến, hiện tướng như vậy rồi vào nhà, là thầy con phải không?

Đồng nữ đáp: Đấy không phải thầy con mà là vị đệ tử của Đức Phật, tên Đại Mục Kiền Liên. Vị ấy có đại thần thông, tại đỉnh núi Diệu Cao, trong một lúc đã hàng phục hai vị Long Vương là Nan Đà và Ô Ba Nan Đà.

Cung điện Trời Đế Thích với chu vi ngàn do tuần, cao hai do tuần rưỡi, có tám vạn bốn ngàn cột quý, nhiều loại trang sức, tại nơi đó, vị này chỉ cử động một ngón chân, là có thể làm cho cả cung điện của Đế Thích bị chấn động.

Còn nữa, vào lúc nọ, Đức Phật ở thôn Phệ Lan Đế, bảo các Bí Sô: Hiện nay, vùng thôn ấp ở đây có hiện tượng đói kém, nên các Bí Sô khất thực khó khăn.

Tôn Giả Đại Mục Kiền Liên nghe Đức Phật nói xong, không rời Phật hội, ngay tức thì đã di chuyển mặt đất này đặt ở Thế Giới phương Dưới, lấy tất cả vật có thể ăn được của Thế Giới ấy đem đặt ở mặt đất này, khiến cho các vật đều tăng trưởng. Tôn Giả dùng sức thần thông như vậy thay phương Trên xuống phương Dưới xong, mặt đất này vẫn yên như cũ, khiến cho các chúng sinh ở đây thoát khỏi nạn đói.

Đức Phật nói: Này Đại Mục Kiền Liên, khi mặt đất này di chuyển, những chúng sinh trên mặt đất, làm sao có thể yên ổn được?

Đại Mục Kiền Liên bạch Phật: Tay trái con giữ lấy chúng sinh, còn tay phải thì di chuyển mặt đất. Mặt đất tuy di chuyển, nhưng các chúng sinh ở đây đều yên ổn tự nhiên, không hề biết có sự di chuyển.

Đức Phật hỏi: Đại Mục Kiền Liên, khi di chuyển như vậy, ông có ý tưởng gì?

Đại Mục Kiền Liên bạch Phật: Theo ý của con, như người lực sĩ di chuyển tấm lá chuối không chút khó khăn, con di chuyển mặt đất cũng như vậy.

Đức Phật dạy: Lành thay! Lành thay! Ông có thể sử dụng các thần thông với phương tiện như vậy.

Thưa trưởng giả, Đức Phật đã nêu rõ vị này là bậc đạt thần thông đệ nhất. Tôn Giả ấy đã theo thứ tự đến đây.

Tiếp theo là Tôn Giả Ma Ha Ca Chiên Diên hóa ra lâu đài bằng thủy tinh, có nhiều loại cột quý giá với các lưới báu, ngọc quý, chuỗi ngọc trang trí rộng khắp bằng cách treo giăng lẫn nhau.

Tôn Giả ngồi kiết già trong lâu đài ấy, hiện thần thông, từ hư không bay đến, nhiễu quanh thành ba vòng, sau đó hạ xuống, vào nhà trưởng giả.

Trưởng giả thấy sự việc này, hỏi đồng nữ Thiện Vô Độc: Vị đến đây với lâu đài bằng thủy tinh trang nghiêm các loại báu, ngồi kiết già trong đó, hiện tướng như vậy rồi đi vào nhà, là thầy con phải không?

Đồng nữ đáp: Đấy không phải thầy con mà là vị đệ tử của Đức Phật, tên Ma Ha Ca Chiên Diên. Vị ấy có khả năng khéo phân biệt câu và nghĩa trong Kinh Điển. Đức Phật nói rõ vị ấy là bậc luận nghị đệ nhất về Kinh Điển. Tôn Giả ấy đã theo thứ tự đến.

Đến lượt Tôn Giả Ma Ha Câu hy la, hóa ra xe Đại ngưu, Tôn Giả thì ngồi yên trên xe, hiện thần thông, từ hư không đến bay quanh thành kia ba vòng, sau đó hạ xuống, vào nhà trưởng giả.

Trưởng giả thấy sự việc ấy, bèn hỏi đồng nữ Thiện Vô Độc: Vị đến đây bằng xe Đại Ngưu, hiện tướng như vậy rồi đi vào nhà, là thầy con phải không?

Đồng nữ đáp: Đấy không phải thầy con mà là vị đệ tử của Đức Phật, tên Ma Ha Câu Hy La. Vị ấy uy nghi đĩnh đạc, các căn từ tốn thanh tịnh, khi mới xuất gia đã thuần thục tự nhiên như vị tu hành trải qua tám mươi hạ, thông tỏ các phạm hạnh như tu tập đã lâu. Đức Phật đã nêu rõ vị ấy là bậc thiểu dục tri túc đệ nhất. Tôn Giả ấy đã theo thứ tự đến đây.

Tiếp đến là Tôn Giả Ưu Ba Ly, hóa ra rừng cây Kim đa la, hoa trái đầy đủ, màu sắc tươi đẹp. Có những loài chim lạ như chim Ca Chỉ La, Xá Lợi ra… quần tụ vui đùa trên rừng cây ấy, hót lên những âm thanh vi diệu khả ái. Tôn Giả ấy hiện thân mình ở trong rừng cây, dùng thần thông từ hư không đến, bay quanh thành này ba vòng, sau đó hạ xuống, rồi đi vào nhà trưởng giả.

Trưởng giả nhìn thấy việc này, hỏi đồng nữ Thiện Vô Độc: Rừng cây Kim Đa La bay đến đây, vị hiện thân ngồi trong đó, hiện ra hình tướng như vậy, rồi vào nhà, là thầy con phải không?

Đồng nữ đáp: Đấy không phải thầy con mà là vị đệ tử của Đức Phật, tên Ưu Ba Ly. Vị này khéo thọ trì giới, gia tộc rất giàu.

Xưa kia, khi chưa xuất gia, gặp lúc có năm trăm Đồng Tử họ Thích đều muốn xuất gia, thường dùng các loại quý giá để trang sức nơi thân thể, đến trước Ưu Ba Ly, họ bèn tự cởi hết những vật trang sức quý giá ấy gom lại một nơi, nói: Chúng tôi từ bỏ những thứ này để cầu xuất gia.

Ưu Ba Ly trông thấy sự việc này, tự suy nghĩ: Những Đồng Tử ấy tướng mạo đều đoan nghiêm, gia tộc giàu sang, đều có thể vứt bỏ hết những thứ để cầu xuất gia.

Nay ta vì sao còn yêu thích những vật trang sức mà không tự giác ngộ?

Sau khi suy nghĩ như vậy, vị ấy nhờ nhân duyên đó, cũng vứt bỏ những vật trang sức, theo Phật xuất gia, chứng đắc quả A La Hán đầu tiên trong nhóm. Đức Phật nêu rõ vị ấy là bậc trì luật đệ nhất.

Tôn Giả ấy đã theo thứ tự đi đến đây. Đến lượt Tôn Giả Mã Thắng, oai nghi đĩnh đạc, các căn tịch tịnh, ôm bình bát từ hư không đến, bay quanh thành ba vòng, rồi hạ xuống, vào nhà trưởng giả.

Trưởng giả trông thấy sự việc ấy, hỏi đồng nữ Thiện Vô Độc: Vị đến đây, oai nghi đĩnh đạc, các căn tịch tĩnh, ôm bình bát, hiện tướng như vậy rồi vào nhà, là thầy con chăng?

Đồng nữ đáp: Đấy không phải thầy con mà là vị đệ tử của Đức Phật, tên Mã Thắng. Sau khi xuất gia, vị ấy oai nghi luôn đĩnh đạc, các căn tịch tịnh, có khả năng hàng phục voi say mà chứng quả Thánh.

Một thời nọ vị này vì Tôn Giả Xá Lợi Tử nói bài kệ:

Do nghiệp và phiền não

Làm nhân sinh hành động

Vì vậy nên thế gian

Luân hồi không cùng tận

Người không bị xoay chuyển

Vì hai nhân hoặc, nghiệp

Liền thoát ly thế gian.

Đức Thế Tôn đã dạy

Nếu hai pháp sinh, già

Chúng không còn hiện hành

Chắc chắn trong thế gian

Quyết định không có khổ

Vị ấy sẽ giải thoát

Chánh ngữ này tối thượng

Đại Sa Môn, Ngưu vương

Thông tỏ nên nêu giảng.

Khi Xá Lợi Tử nghe xong bài kệ này, liền hiểu rõ ý nghĩa của nó, ngay sau lời nói ấy liền chứng quả Tu Đà Hoàn. Đức Phật cho biết Tôn Giả Mã Thắng là bậc uy nghi đệ nhất. Tôn Giả ấy đã đi đến đây theo thứ tự của mình.

Tiếp theo là Tôn Giả Mãn Từ Tử hóa ra hoa sen bằng vàng có ngàn cánh, cánh hoa lớn như bánh xe, cọng hoa bằng lưu ly, râu bằng kim cương, trang trí như vậy với màu sắc chiếu sáng rực rỡ.

Tôn Giả này hiện thần thông, ngồi trên hoa sen, từ hư không đến bay quanh thành ba vòng, sau đó hạ xuống, rồi vào nhà trưởng giả.

Trưởng giả nhìn thấy sự việc đó, bèn hỏi đồng nữ Thiện Vô Độc: Vị đến đây ngồi trên hoa sen bằng vàng ngàn cánh màu sắc rực rỡ sáng chói, hiện tướng như vậy rồi vào nhà, là thầy con phải không?

Đồng nữ đáp: Đấy không phải là thầy con mà là vị đệ tử của Đức Phật, tên Mãn Từ Tử. Vị ấy có khả năng khéo tuyên dương chánh pháp. Đức Phật nêu rõ vị ấy là bậc nhất trong những người thuyết pháp. Tôn Giả ấy theo thứ tự đã đi đến đây. Đến lượt Tôn Giả Đa Tài Tử, hóa ra một ngọn núi lớn trang nghiêm bằng bốn thứ báu, có cờ phướn đặc biệt tốt đẹp, đầy đủ các loại linh báu, gió thổi hòa theo tiếng kêu, người nghe đều ưa thích.

Tôn Giả, hiện thần thông, ngồi trên đỉnh núi, từ hư không đến, bay quanh thành kia ba vòng, sau đó hạ xuống và vào nhà trưởng giả.

Trưởng giả nhìn thấy sự việc đó, hỏi đồng nữ Thiện Vô Độc: Vị đến đây ngồi trên đỉnh núi, hiện tướng như vậy rồi vào nhà, là thầy con phải không?

Đồng nữ đáp: Đấy không phải thầy con mà là vị đệ tử của Đức Phật, tên Đa Tài Tử. Vị ấy gia tộc vốn giàu có phồn thịnh, tất cả các nhu cầu hưởng thụ đều được đầy đủ, thường bố trí chỗ ngồi, chỗ nằm, giường lớn, giường nhỏ, thanh tịnh trang nghiêm để sẵn sàng phục vụ Tăng Chúng bốn phương vãng lai, cung cấp tùy theo sự cần dùng của từng người.

Đức Phật nói rõ vị ấy là hàng tự tại bậc nhất trong những người thọ hưởng phước đức. Tôn Giả ấy đã đến đây theo thứ tự.

Tiếp theo là Tôn Giả A nê lỗ đà hóa ra một cung điện bằng vàng, bên trong trang trí bằng lưu ly, treo lơ lửng các vật quý báu xen lẫn khắp nơi, hết sức trang nghiêm tốt đẹp. Trong điện có Tòa Sư Tử, Tôn Giả ngồi trên tòa, hiện thần thông, từ hư không đến bay quanh thành ấy ba vòng, sau đó hạ xuống rồi vào nhà trưởng giả.

Trưởng giả trông thấy sự việc, bèn hỏi đồng nữ Thiện Vô Độc: Vị đến đây với cung điện lớn bằng vàng, bên trong trang trí bằng lưu ly, trên điện có Tòa Sư Tử, hiện tướng như vậy rồi vào nhà, là thầy con phải không?

Đồng nữ đáp: Đấy không phải thầy con mà là vị đệ tử của Đức Phật, tên A Nê Lỗ Đà. Ở vô số kiếp về trước, vị ấy đã từng phát tâm thanh tịnh, đem một phần thức ăn cúng dường cho vị Phật Duyên Giác, do nghiệp thiện đó nên bảy lần trở lại cõi người đều làm Vua Chuyển Luân, lại bảy lần sinh lên Cõi Trời Tam Thập Tam, đều làm chủ cõi ấy.

Nhờ dư báo của nghiệp hành đó, vị ấy được sinh vào dòng họ rất giàu, tuy có đến trăm ngàn vạn vàng bạc châu báu, nhưng đều xả bỏ tất cả để xuất gia tu đạo. Sau khi xuất gia, vị ấy luôn có đầy đủ thức ăn, y phục, ngọa cụ, thuốc thang, tất cả đều như ý, tinh tấn tu tập phạm hạnh chứng đắc đạo quả, lại gặp nhân duyên chứng được thiên nhãn thanh tịnh. Đức Phật đã nêu rõ vị ấy là bậc đạt thiên nhãn đệ nhất. Tôn Giả ấy đã theo thứ tự đi đến đây.

Đến lượt Tôn Giả Văn câu chi, hóa ra một tòa bằng các loại hoa. Tôn Giả ngồi trên tòa ấy, hiện thần thông, từ hư không đến bay quanh thành ba vòng, sau đó hạ xuống rồi vào nhà trưởng giả.

Trưởng giả trông thấy sự việc đó, bèn hỏi đồng nữ Thiện Vô Độc: Vị đến đây ngồi trên tòa bằng các loại hoa, hiện tướng như vậy rồi đi vào nhà, là thầy con phải không?

Đồng nữ đáp: Đấy không phải là thầy con mà là vị đệ tử của Đức Phật, tên Văn câu chi, con một trưởng giả rất giàu có.

Vị ấy khi sinh ra, cha mẹ rất vui mừng, nói với nhau: Nhà ta đã giàu có lại sinh con phúc đức, vậy cần phải đưa ra nhiều vàng bạc châu báu để mọi người được biết sự giàu sang ấy.

***