Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT

KINH NHÂN VƯƠNG HỘ QUỐC

BÁT NHÃ BA LA MẬT ĐA

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Bất Không, Đời Đường
 

PHẨM BỐN

PHẨM NHỊ ĐẾ
 

Bấy giờ, Vua Ba Tư Nặc bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Trong thắng nghĩa đế có thế Tục Đế không?

Nếu nói không thì trí ấy không phải hai.

Còn nếu nói có thì trí ấy không phải một.

Nghĩa một và hai, việc ấy như thế nào?

Phật dạy: Này Đại Vương! Trong pháp của Phật Long Quang Vương ở quá khứ ông đã hỏi nghĩa này. Nay ta không nói thì Đại Vương không nghe. Vậy không nói không nghe tức là một nghĩa, hai nghĩa. Ông hãy lắng nghe cho kỹ, vì ông ta sẽ nói.

Thế rồi Thế Tôn nói kệ:

Vô tướng thắng nghĩa đế

Thể chẳng ta người làm

Nhân duyên có như huyễn

Cũng chẳng ta người làm

Pháp tánh vốn vô tánh

Thắng nghĩa đế không như

Các pháp là như huyễn

Hợp ba giả mà có

Không, không đế thật không

Tịch tịnh thắng nghĩa không

Các pháp do duyên có

Nghĩa hữu vô như vậy

Hữu vô vốn là hai

Như trâu có hai sừng

Hiểu rõ thấy không hai

Nhị đế thường không vậy

Tâm hiểu thấy không hai

Cầu hai không thể được

Không nói hai là một

Một cũng không thể đắc

Hiểu rõ luôn từ một

Với đế luôn từ hai

Thấu đạt một hai này

Thể nhập thắng nghĩa đế

Thế đế huyễn hóa sanh

Ví như hoa hư không

Như ảnh, như mao luân

Do duyên nên huyễn có

Huyễn hóa thấy huyễn hóa

Ngu gọi huyễn là thật

Thuật gia thấy pháp huyễn

Thật huyễn đều không có

Nếu hiểu pháp như vậy

Là hiểu nghĩa một hai

Với tất cả các pháp

Nên quán sát như vậy.

Này Đại Vương! Đại Bồ Tát trụ vào thắng nghĩa đế để giáo hóa các hữu tình. Hữu tình và Phật là một không hai.

Vì sao?

Vì hữu tình và bồ đề cả hai đều là không. Vì hữu tình không, nên chứng đắc bồ đề cũng không. Vì Bồ Đề không, nên hữu tình không. Vì tất cả pháp không, nên không là không.

Vì sao?

Vì Bát Nhã là vô tướng, hai đế đều không. Nghĩa là từ vô minh đến nhất thiết trí không có tự tướng, không có tha tướng. Đối với đệ nhất nghĩa thấy mà không có chỗ thấy.

Nếu có tu hành cũng không chấp trước, mà không tu hành cũng không chấp trước, chẳng tu hành, chẳng phải không tu hành cũng không chấp trước.

Với tất cả pháp đều không chấp trước. Khi Bồ Tát chưa thành Phật thì cho bồ đề là phiền não. Khi Bồ Tát thành Phật thì phiền não là bồ đề.

Vì sao?

Vì Đệ nhất nghĩa không có hai. Chư Phật Như Lai và tất cả pháp đều như vậy.

Vua Ba Tư Nặc bạch Phật: Chư Phật và tất cả Bồ Tát cả mười phương vì sao không lìa văn tự để hành thật tướng?

Phật dạy: Này Đại Vương! Văn tự nghĩa là Khế Kinh, ứng tụng, khởi biệt, phúng tụng, tự thuyết, duyên khởi, thí dụ, bổn sự, bổn sanh, phương quảng, hy hữu và luận nghị.

Tất cả chương cú, văn tự, ngôn ngữ, âm thanh từ các Kinh trên nói ra đều như không phải phi thật tướng. Nếu chấp lấy tướng văn tự tức là phi thực tướng.

Này Đại Vương! Người tu thật tướng như tu văn tự. Thật tướng tức là mẹ trí của Chư Phật, là mẹ trí căn bản của tất cả hữu tình. Như vậy gọi là thể của nhất thiết trí. Chư Phật chưa thành Phật là mẹ trí của Phật hiện tại.

Chư Phật đã thành Phật tức là Nhất Thiết Trí. Khi chưa đắc là tánh, mà đắc rồi là trí. Bát Nhã của ba thừa không sanh, cũng không diệt, tự tánh nó thường trụ. Đây là giác tánh của tất cả hữu tình.

Nếu Bồ Tát không chấp trước văn tự, không lìa văn tự, không có tướng văn tự, chẳng phải không văn tự, có thể tu như vậy mà không thấy tướng tu. Đó gọi là người tu văn tự mà có thể đắc chơn tánh Bát Nhã. Đó là bát nhã Ba la mật đa.

Này Đại Vương! Đại Bồ Tát hộ trì quả Phật, hộ trì hạnh Thập Địa, ủng hộ giáo hóa hữu tình là như vậy.

Vua Ba Tư Nặc bạch Phật: Chơn tánh là một nhưng căn hạnh, phẩm loại hữu tình lại có vô lượng.

Vậy pháp môn là một hay vô lượng?

Đức Phật dạy: Này Đại Vương! Pháp môn chẳng phải một, cũng chẳng phải vô lượng.

Vì sao?

Vì sắc pháp và tâm pháp, tướng ngũ thủ uẩn, ngã nhơn tri kiến của các hữu tình có nhiều căn hạnh và vô biên phẩm loại. Pháp môn tùy theo căn cũng có vô lượng. Tánh của các pháp này chẳng phải tướng, chẳng phải vô tướng và chẳng phải vô lượng. Nếu Bồ Tát theo các hữu tình mà thấy một thấy hai tức là không thấy nghĩa một và hai. Nếu hiểu rõ chẳng phải một, chẳng phải hai tức là thắng nghĩa đế.

Nếu chấp lấy một và hai là có hoặc không tức là Tục Đế, cho nên pháp môn chẳng phải một, chẳng phải hai.

Này Đại Vương! Tất cả Chư Phật giảng nói bát nhã Ba la mật đa và hôm nay ta giảng nói bát nhã Ba la mật đa không có hai, không khác.

Đại chúng các ông nên thọ trì đọc tụng, lời nói đi đôi với sự tu hành. Đó là thọ trì pháp của Chư Phật.

Này Đại Vương! Bát nhã Ba La Mật Đa này có vô lượng công đức. Nếu có hằng hà sa bất khả thuyết Chư Phật thì mỗi mỗi Đức Phật ấy giáo hóa vô lượng bất khả thuyết hữu tình. Mỗi hữu tình ấy đều chứng thành Phật. Chư Phật này lại giáo hóa vô lượng bất khả thuyết hữu tình đều thành Phật.

Bát Nhã Ba La Mật Đa mà Chư Phật ấy giảng nói có vô lượng bất khả thuyết na du đa ức kệ, nói không cùng tận. Trong các bài kệ lại lấy một bài kệ, một bài kệ chia ra ngàn phần, lại trong ngàn phần mà chỉ nói một phần.

Công đức của ý nghĩa trong một câu ấy còn vô cùng tận, huống chi tất cả công đức của vô lượng ý nghĩa của câu như vậy.

Nếu có người nào với Kinh này mà sanh một tâm niệm với niềm tin thanh tịnh, người này vượt ra khỏi sanh tử khổ nạn trong trăm kiếp ngàn kiếp, trăm ngàn vạn kiếp, huống chi ghi chép, thọ trì, đọc tụng, giảng nói cho người thì công đức đạt được sánh bằng tất cả Chư Phật trong mười phương.

Nên biết, người này được Chư Phật hộ niệm, không bao lâu sẽ chứng Vô Thượng Bồ Đề. Khi Đức Phật nói pháp này, có mười ức người đắc tam không nhẫn, một trăm vạn ức người đắc đại không nhẫn, vô lượng Bồ Tát được trụ vào mười địa.

***