Kinh Đại thừa

  

PHẬT THUYẾT

KINH PHÁP HOA TAM MUỘI

Giảng giải: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Trí Nghiêm, Đời Đường
 

PHẦN MỘT

Một thuở nọ, Đức Phật ngự trên núi Kỳ Xà Quật thuộc thành La Duyệt Kỳ cùng với một ngàn hai trăm năm mươi vị đệ tử Tỳ Kheo, bảy mươi ba ngàn vị Bồ Tát nhiều không kể xiết, các vị Đế Thích, Phạm Vương từ mười phương đến, đều có thần thông nhiệm mầu, lại có Người, Trời và Bồ Tát ở các phương khác, nhiều như số cát Sông Hằng. Trăm ngàn ức hằng hà sa số các vị như thế đều tụ hội đến ngồi trước Đức Phật.

Các vị Bồ Tát như Xá Lợi Phất, Tu Bồ Đề… đều sinh tâm nghi mà nghĩ: Vì nhân duyên gì mà các bậc Thượng Nhân đều đến hội tại nơi này?

Có điềm lành khác lạ gì đây?

Lúc bấy giờ, các đệ tử đều sinh tâm nghi, bèn làm lễ, quỳ thẳng để thưa hỏi Đức Phật. Bấy giờ, Đức Phật phóng ra vô số ánh sáng từ miệng Ngài. Các ánh sáng ấy lần lần tỏa sáng khắp hư không, chiếu xa đến hằng hà sa số Thế Giới. Mặt đất lại rung động và trong tận cùng dải ánh sáng ấy mọi người không thấy thân tướng Đức Phật.

Đại chúng ngạc nhiên bàn luận với nhau: Đức Phật nhập tam muội gì?

Và hiện đang ở đâu?

Mỗi người tự suy nghĩ việc ấy, họ liền trở về chỗ ngồi nhập vào tam muội để tìm đến chỗ Phật.

Trước tòa ngồi của Phật có vị Bồ Tát tên Tuệ Tướng liền nói: Lành thay! Lành thay!

Lúc này, các Tôn Giả suy nghĩ xong vẫn không biết được chỗ Phật đến, trong giây lát Vua La Duyệt, Hậu Cung, Pháp Sự, Hoàng Nữ và Thể Nữ Phu Nhân, có đến ba mươi hai ngàn người, đều theo Vua đến núi Kỳ Xà Quật, nhưng không thấy Phật.

Lại có vị Bồ Tát tên Bất Tưởng, hỏi nhà Vua sao dẫn theo tùy tùng nhiều thế?

Nhà Vua tên là Biện Thông đáp: Vì thấy ánh sáng của Đức Phật nên họ đến đây.

Công chúa con Vua tên Lợi Hành liền hỏi Bồ Tát: Hiện giờ Đức Phật đang ở phương nào?

Vị Bồ Tát đáp: Vừa rồi đã đi tìm Phật nhưng hoàn toàn không biết chỗ.

Vương Nữ đáp: Ngài là vị đệ tử thần thông bậc nhất của Đức Phật nên phải biết chỗ Đức Phật đến chứ.

Vị Bồ Tát đáp: Xin hãy mời ngồi. Trong khoảng giây lát mặt đất liền rung động, tự nhiên từ trong đất, Đức Phật ngồi trên tòa sen báu lớn hiện ra. Các bậc Thượng Nhân đang ngồi đều ngạc nhiên.

Vương Nữ Lợi Hành đứng dậy lễ Đức Phật, đoạn đứng trước Đức Phật nói kệ hỏi Phật rằng:

Vừa rồi thấy ánh sáng

Ngờ Phật có khác thường

Nên dẫn đại chúng đến

Muốn hỏi điều nghi ngờ,

Nhưng lại không thấy Phật

Lòng con rất kinh hoàng

Xin giảng nói con nghe

Khiến đại chúng được hiểu.

Mọi người vào tam muội

Tìm cầu thân tướng Phật

Nhưng đều nói không biết

Họ bàn luận với nhau

Nên nhập tam muội nào

Để cầu ý Như Lai.

Vương Nữ hỏi đại chúng

Hiện giờ Phật ở đâu

Con dốc lòng thuần hạnh

Hẳn có điều muốn hỏi

Nguyện Thế Tôn dạy bảo

Khiến tâm hết nghi ngờ.

Xin vì chúng hiện tại

Giảng nói giải thích cho

Tam muội vừa rồi đó

Tên gì, ở chỗ nào?

Phật bảo Vương Nữ Lợi Hành: Điều nàng hỏi rất sâu sắc, ta sẽ giảng nói giải thích cho nghe. tam muội vừa rồi tên là Pháp Hoa. Ví như trong nước lớn có một cây, cây có một hoa che trùm tam thiên đại thiên Thế Giới.

Hương thơm của nó xông khắp hằng hà sa số Cõi Phật. Nếu có người nghe được danh tự mà hiểu thì tự nhiên mau được tam muội này. Nếu những kẻ đau bệnh được nghe pháp tam muội này thì ngay đó liền tự giải trừ, các bệnh gốc của con người đều tiêu hết.

Vương Nữ Lợi Hành bạch Đức Phật: Thế nào là uy đức của hoa mới có tuệ này?

Phật bảo Vương Nữ Lợi Hành: Hoa là sắc của một cây, mọi người nhìn thấy không ai không ưa thích, muốn có được nó thì đó chính là Tam Muội Pháp Hoa, là sắc trong sinh tử, ánh sang rực rỡ thọ hữu hình.

Người không biết không nghe, không tin tam muội này, không thực hành nó thì chưa xứng là Bồ Tát, chẳng thấy tuệ, mất gốc của con người, trở lại theo ngọn ngành, không bao giờ thấy được ánh sáng.

Vương Nữ Lợi Hành lại bạch Đức Phật: Bây giờ con muốn được tam muội này, phải thực hành pháp nào?

Có mấy việc thực hành được đúng?

Nguyện xin Phật mở rộng lòng từ ban ân, rộng bàn nở lối tu hành, khiến cho tất cả nghe hiểu, đều được vào trong tam muội.

Phật dạy: Lành thay! Lành thay! Được độ thoát nhiều, độ thoát hẳn không cùng.

Có hai việc.

Sao gọi là hai?

1. Biết pháp, thân như huyễn hóa.

2. Biết dâm, nộ, si không gốc không hình.

Lúc bấy giờ, Đức Phật nói kệ rằng:

Pháp Thân có tất cả

Huyễn hóa hiện nổi chìm

Dâm, nộ, si vô hình

Như nước kia nổi bọt

Quán sát vật trong thân

Như diệt không hình trụ

Tự thanh hợp rồi tan

Phân biệt đều là không.

Phật bảo Vương Nữ Lợi Hành:

Lại có bốn việc riêng cho người thực hành tam muội, bốn việc ấy là?

1. Thực hành giới Vô Sắc Tưởng.

2. Thực hành bố thí không thọ.

3. Chẳng nhàm chán không loạn động.

4. Thực hành trí không ngu.

Đó là bốn.

Lúc đó Đức Phật nói kệ rằng:

Không phạm giới, không hủy

Hành bố thí không trí

Chẳng chán, không si loạn

Chẳng ngu, không trí tuệ

Không nói không làm lấy

Có làm, không nói theo

Tam muội có thể vào

Không chỗ, không giữa, bên.

Phật bảo Vương Nữ Lợi Hành: Lại có ba mươi sáu việc nữa.

Đó là những việc mà tam muội thấy được.

Ba mươi sáu việc gồm: Chẳng thấy sinh, chẳng thấy tử, chẳng giảm, chẳng tăng, chẳng ra, chẳng vào, chẳng ở ngoài, chẳng ở trong, không đứng, không dưng, không thủy sắc, không hỏa sắc, không phong sắc, không địa sắc, không đau, không bệnh, không nghĩ, không tưởng, không sinh, không tử, không thức biết, không tham, không dâm, không sân, không nhuế, không ngu, không si, không san, không thí, không ác, không thiện, không tâm, không ý, không thức hành.

Chẳng sinh khởi những sự việc trên, chẳng dứt bỏ những sự việc trên. Như một không hình tượng. Đó là ba mươi sáu việc, là những việc mà Tam Muội Pháp Hoa thấy được.

Khi ấy, Đức Phật nói kệ rằng:

Chẳng tưởng niệm, vô niệm

Không theo sắc tưởng xấu

Không hành Pháp Hoa tịnh

Vắng lặng không tôi, ta

Không chỗ có thể vào

Diệt mất không hình tượng

Không thấy thiện và ác

Thảy đều không, tự nhiên.

Phật bảo Vương Nữ Lợi Hành: Những điều mà Tam Muội Pháp Hoa thấy được cũng giống như vậy. Khi Phật nói phẩm ba mươi sáu việc này thì vô số các vị Trời và đại chúng ở thế gian cùng những người theo hầu Vua, lớn nhỏ có đến bốn mươi ức vạn, đều phát tâm đạo vô thượng chánh chân.

Vương Nữ Lợi Hành và những người thuộc Hậu Cung có đến ba mươi hai ngàn thể nữ, phu nhân, đều đắc được pháp lạc không từ đâu sinh.

Vương Nữ Lợi Hành trụ trong đó thấy mọi người đều phát tâm đạo, nên lòng rất vui mừng, đứng dậy lễ Phật, đi nhiễu Phật ba vòng, rồi đứng trước Đức Phật nói kệ rằng:

Thế Tôn thật thần diệu

Biết rõ việc ba đời

Dứt cấu uế dâm, nộ

Khai hóa người thế gian

Đều đến thành vô vi

Vui sướng mới an ổn

Trong Trời người như vậy

Mặt đất bị rung động

Ngày nay đại chúng họp

Ức ức trăm muôn ngàn

Tương lai và quá khứ

Hiện tại được tự nhiên

Nguyện được ân rộng khắp

Sức oai thần Pháp Hoa

Mọi người trong ba cõi

Đều được tam muội này

Khiến con ở thế gian

Thường làm việc Pháp Hoa

Khiến đời không già chết

Vui sướng không lo buồn

Ba khổ tự nhiên dứt

Đều như tam muội này

Không tưởng bởi nguyện thức

Tự nhiên hiện tướng tốt

Dạy bảo người hèn kém

Tâm từ ban rải khắp

Uy nghi đẹp rỡ ràng

Ngang bằng thân Như Lai

Nhóm lại thành chùm bọt

Tam muội sớm tu hành

Liền khiến ở trong không

Được tuệ như Thượng Thủ.

Vương Nữ Lợi Hành nói kệ xong liền nghĩ: Nay muốn dạy bảo người mà không thấy phép tắc thì lấy gì khai mở cho người đây.

Phật liền biết ý niệm của Vương Nữ, bèn hỏi rằng: Vương Nữ muốn thọ trì pháp gì?

Dạy người pháp gì?

Người tu hành phải ở tại đâu?

Phải dừng lại chỗ nào?

Vương Nữ bạch Phật: Thưa đó là những điều đã nói: Không pháp, không giáo, không người.

Phật bảo Vương Nữ: Không pháp có tám việc phải hành trì.

Không giáo có sáu việc phải dứt bỏ.

Không người có bảy việc phải xua tan.

Vương Nữ hỏi Phật: Thế nào là tám việc phải hành trì?

Sáu việc phải dứt bỏ?

Bảy việc phải xua tan?

Đức Phật dạy:

Thấy chính xác không tà vạy.

Nghe chân thật không nghi đoán.

Thẳng thắn không quanh co.

Nói ngay thẳng chẳng phiền muộn.

Làm chánh trực chẳng mê muội.

Nghĩ chân thật không lo lắng.

Ý thành thật không động.

Thọ nhận đúng không tìm cầu.

Đó là tám việc hành trì của vô pháp.

Thế nào là sáu việc phải dứt bỏ của vô giáo?

Chẳng nhớ nghĩ có thấy, không thấy, cả hai đều không.

Chẳng nhớ nghĩ có tiếng, không tiếng, cả hai đều không.

Chẳng nhớ nghĩ có vị, không vị, cả hai đều không.

Chẳng nhớ nghĩ có hương, không hương, cả hai đều không.

Chẳng nhớ nghĩ có xúc, không xúc, cả hai đều không.

Chẳng nhớ nghĩ có ý, không ý, cả hai đều không.

Đó là sáu việc phải dứt bỏ của vô giáo.

Thế nào là bảy việc phải xua tan của vô nhân?

Không thủy sắc.

Không phong sắc.

Không hỏa sắc.

Không địa sắc.

Không tâm sắc.

Không thức sắc.

Không hành sắc.

Đó là bảy việc phải xua tan.

Không người nào có thể dạy được, phải hiểu như thế.

Khi ấy Đức Phật nói kệ rằng:

Có ai hiểu Pháp Hoa

Phẩm tam muội Yếu Cú

Phải nhớ nghĩ tinh tấn

Hiểu được lời chân chánh

Bảy, tám, sáu đã đủ

Rễ gốc không hình tướng

Chẳng nhận, tự đáng muốn

Bỏ tưởng, được vắng lặng

Nói pháp, không lời lẽ

Không thấy có tuổi thọ

Người vốn không, vắng lặng

Không hiểu lời bọt bèo

Không dứt, không bỏ dục

Ra vào chỗ không trụ

Không đau, không tư tưởng

Không sinh, không chết đi

Có niệm là khổ nhọc

Không còn đắm nhân duyên

Thị hiện có sắc dục

Trở lại thích tro bụi

Quán thấy có bệnh đau

Ý và gốc hợp nhau

Tuệ thấy chẳng niệm không

Vắng lặng, yên không không

Tam Muội Pháp Hoa hiện

Không ra, không vào, trụ

Không thấy, chẳng thấy không

Đó là mau được như,

Liền thực hành thí pháp

Lấy tuệ để bố thí

Nói tuệ thảy như thế

Các Phật đều ngợi khen.

Khi Vương Nữ Lợi Hành nghe nói thế, càng thêm vui mừng hớn hở, bèn đứng dậy làm lễ Đức Phật, rồi bay lên hư không cách đất bảy thước, rồi trở về ngồi trên hoa sen bằng Kim Cương.

Khi ấy, trong số người đang ngồi, có vị Tỳ Kheo nghĩ: Đây là cô gái thật, hay là người huyễn hóa ra.

Vị Tỳ Kheo này bèn đứng lên làm lễ Đức Phật, rồi quỳ thẳng chắp tay, nói kệ hỏi Phật:

Vốn tự sinh ngu si

Không biết nghĩa đạo tuệ

Chẳng biết nàng Lợi Hành

Thật là gái hay trai,

Xét là nhất định người

Dùng pháp nào để hỏi

Thật là thân người nữ

Lời hỏi sao quá sâu

Suốt đời giữ Phật Pháp

Chưa thấy người như thế

Chỗ thấy, phàm không bằng

Trí tuệ sao lắm thay!

Nàng vốn từ đâu đến

Mà sinh nơi Vương Gia

Kiếp trước tu pháp gì

Gặp bao nhiêu Đức Phật

Tinh tấn mạnh mẽ thế

Đã hỏi, Phật trả lời

Giới đủ, thật có hạnh

Hỏi được lời như thế

Nhẫn được ý mềm mỏng,

Chỉ có thể miệng nói,

Làm sao dừng tâm ý

Thật muốn đến thử xem

Thích ứng mấy pháp trụ

Trụ đối chẳng khởi tâm

Nếu thật có trí tuệ

Con muốn hiểu cho thông

Xem xét pháp đã nói

Rộng khen vào đạo đời

Nào có tâm ý lạ

Riêng được trí tuệ này.

Đức Phật liền bảo vị Tỳ Kheo:

Từ những nhân duyên ấy.

Rồi nói bài kệ đáp:

Bản tâm của lợi hành

Lập đức biết bản xứ

Ở Đời đã ngàn năm

Thường tu tập tam muội

Tâm hiểu các sắc yếu

Vắng lặng đồng với thiền

Thật là thân người nữ

Chẳng phải hóa hiện ra

Vốn từ Cõi Vô Sắc

Nay đến Thế Giới này

Lại tiếp nối bản hạnh

Đã làm, liền lập chánh

Không thân hiện nói tâm

Khắp nghĩ các hạnh từ

Nghĩ pháp không là gốc

Chẳng khởi tướng nhân duyên

Tỳ Kheo chẳng tự hiểu

Lạ sao thân gái này?

Chẳng thấy gốc vô hữu

Lại tự chịu trói buộc

Thiền định muốn bỏ sắc

Lại bị sắc làm loạn

Lìa khổ tránh ba độc

Đã mang ba khổ độc

Ngươi không tự biết thân

Tự cho là thường an

Muôn vật như huyễn hóa

Vào ra không hình tướng

Bốn sắc vốn rỗng không

Tự nhiên chịu hình tướng

Ái tập tự trói buộc

Ôm gốc, khởi ngọn dục.

***