Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT

KINH PHẬT BỔN HẠNH

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Thích Bảo Vân, Đời Tống
 

PHẨM MƯỜI BỐN

PHẨM THUYẾT PHÁP CHO VUA BÌNH SA
 

Ý như mây tốt lành

Sắp mưa xuống cam lộ

Dùng lời lẽ sâu xa

Tiếng Trời Phạm trong trẻo

Lại còn dùng tám thứ

Âm hưởng rất dịu ngọt

Và từ ngữ đẹp đẽ

Thấm đượm Vua Bình Sa

Biết rõ đủ ý Vua

Chánh trực nên trong sạch

Tâm Từ ái cung kính

Đầy ắp ở trong lòng.

Nay Vua tuy đang ở

Đời trược loạn, mạt suy

Dùng thiẹn tự chế ngự

Vượt trên Vua Cõi Trời

Thấy tịnh ý của con

Trong lòng ý suốt trong

Như ngày sương u ám

Hoa nở biết Trời mọc.

Tuy làm ân cho người ngu

Thì ân ấy cũng như không

Thí chút lành cho người hiền

Ân đó ngày càng thêm dày

Nay thấy Vua rất lạ lùng

Chẳng hề mê đắm vương vị

Phong tư kiêu ngạo che lấp

Chủ đất kia đều mê hoặc

Nếu người trí được tài sản

Không cho của cải là trọng

Thân tầm thường như hoa lửa

Người trí từ thân chọn yếu.

Chúng sinh lên Trời

Rất được lợi lớn

Các chủ cõi đất

Dùng chánh pháp trị.

Vua của chánh pháp

Thuận lý trị đời

Tất cả dân chúng

Đều theo chánh chân.

Nếu có của báu

Trước xét chỗ cần

Nếu lại rời bỏ

Sau không tâm hờn

Giống như từ lạc

Vớt lấy bỏ đi

Nước còn đổ bỏ

Cũng không tâm hận.

Nghinh tiếp lẫn nhau

Dùng lễ đối khách

Ra ân trọng hậu

Dùng nghĩa bạn lành

Nay tôi sẽ lấy.

Ân bạn đáp đền

Ý muốn can ngăn

Mở lòng khéo nghe:

Tất cả chúng sinh

Mạng như sương mai

Nay tôi tất cả

Đều vì đời sau

Giống như lửa mạnh

Được bơ càng nhiều

Và đốt cây cỏ

Không hề thỏa mãn.

Tâm thương và ghét

Bởi do ngu si

Đều còn mê lầm

Dẫu uống thuốc hay

Bệnh tật già nua

Ngọn lửa chết chóc

Năm đường thiêu đốt

Đắm không thoát lậu.

Nay tôi đã biết

Sức mạnh lửa hừng

Nay muốn tìm cách

Thoát khỏi họa này

Cho nên rời bỏ

Họ hàng, người quen.

Ái dục như độc

Vì sao không lìa?

Tôi đã không sợ

Các rắn độc này

Mưa đá lửa dữ

Bệnh nặng gió mạnh,

Cũng lại chẳng sợ

Giặc cướp vung đao

Chỉ sợ ân ái

Thường chịu sinh tử.

Mê theo ái dục

Không hề thỏa mãn

Các Trời cũng vậy

Huống người thế gian.

Tất cả thế gian

Mong cầu không chán

Như lửa đã cháy

Cũng lại nhàm chán

Đất đai được khắp

Ngang bằng biển lớn

Lại tham muốn vượt

Muốn đến bờ kia

Tất cả mong cầu

Không hề thỏa mãn

Giống như các dòng

Trở về biển cả.

Bảy ngày mưa báu

Cho đến đầu gối

Hàng phục khắp nơi

Trên đến Cõi Trời,

Tuổi thọ Cõi Trời

Lâu bảy kiếp rưỡi

Vua thánh Đảnh Sinh

Dục không thỏa mãn

Lại có Vua Thánh

Hưởng phước lộc Trời

Khi ngôi Trời thoái

Sợ A Tu Luân

Kiêu mạn liền thạnh.

Tiên Nhân đảm đương

Trụ tà không chán

Từ Trời đọa xuống.

Có Vua Mãn Duy

Lên đến Cõi Trời

Được thể nữ Trời

Đem thân hình đến

Phạm đến Thần Tiên

Tinh xá Kim bảo

Vì tham diệt vong

Liền hóa thành tro.

Có Vua Trọng Đảm

Đem binh lên Trời

Lại từ Cõi Trời

Đem Thiên Nữ về

Do Thiên Nữ đó

Tự phải chết đi.

Chúng sinh như thế

Không nhàm nên chết

Nổi tiếng tệ ác

Cung mạnh tên nhanh.

Xả bỏ ngôi Vua

Vào rừng học Tiên

Tâm không thích ứng

Thân phải làm việc

Giết hại kẻ khác

Thân cũng chết đi.

Cô gái tên Hiền

Các Vua tranh nhau

Dấy các thứ binh

Đối trận chiến đấu

Do vì ái dục

Sinh khởi tranh chấp

Phải bỏ ái dục

Như bỏ kẻ thù.

Các dòng họ Vua

Ganh tị tàn hại

Giết hết Sát Lợi

Hai trăm mười người

Liệt sĩ thuở trước

Tâm sân làm hại

Nên bỏ tâm ác

Như rắn lột vỏ.

Nói nhạn nói hạc

Do đó tranh chấp

Đi đến giết hại

Cho đến số ức

Ngu si tranh chấp

Khởi đầu việc nhỏ

Phải bỏ ngu si

Tự bỏ bệnh tối.

Hai Vua thuở trước

Tranh chấp ao thơm

Cống cao ôm giữ

Giết hại lẫn nhau

Dùng gậy sắt đập

Bể nát cả đầu

Phải bỏ kiêu mạn

Như mây che phủ.

Lại như liệt sĩ

Có sức mạnh nhanh

Do vì tham ái

Đoạt thể nữ người

Vì do yếu đắm

Đến nỗi phải chết

Như sợ chết nên

Phải bỏ yêu đắm.

Hai A Tu Luân

Do nữ sắc chết

Vì tham nữ sắc

Nghe tiếng phải chết.

Trên không bay liệng

Vương tử Tân Đầu

Ham hai mùi ấy

Đều phải tán mạng.

Xưa Vua Y Tương

Vì mũi tham hương

Phạm Trời Cát tường

Đến nỗi tiêu mạng,

Xưa Vua Ân Đầu

Thân ưa mềm mại

Tham đắm không chán

Đầu vỡ mà chết,

Họ đều do dục

Sáu căn buông lung

Như biển chứa dòng

Không bao giờ chán.

Miệng cá Ma Kiệt

Còn có thể đầy

Sáu căn thọ dục

Khó mà đầy đủ

Tham lam như vậy

Còn dư khó kể

Sáu căn chưa đủ

Gặp nhiều gian nan

Như Vua đã nói

Trước mặc sáu căn

Đâu ai thỏa mãn

Nên xét điều ấy.

Vua đem lòng kính

Các nước mời nhau

Xét ra ngôi Vua

Cũng không thuần vui

Toàn việc khiến người

Được rất vui sướng

Nhưng sau vui đó

Chịu nhiều gian nan.

Chiếc áo dày ấm

Hợp rét mùa đông

Đến khi hè nóng

Trở lại thành nạn

Người đói được ăn

Cho là no vui

Nếu buộc ăn nữa

Ắt thành rất khổ.

Như ao sen tốt

Trong có túc trùng

Như rừng cây hoa

Sư tử ở trong

Nhà bằng vàng báu

Lửa cháy tơi bời

Ngôi Vua cũng vậy

Mời nhau làm chi?

Cá thấy đớp mồi

Chẳng biết lưỡi câu

Giống như dùng mật

Bôi lên dao kiếm

Chiếc ngai Vua này

Như cùm bảy báu

Nhìn tuy vui mắt

Thân tâm rất khổ

Dáng dấp vương giả

Ăn mặc như Trời

Cỡi xe đất nước

Như lao ngục thôi.

Làm Vua trọng trách

Nặng hơn núi Thái

Khổ như ngựa đấu

Người xem rất vui.

Nước lửa, gió mưa

Dịch bệnh, đói nghèo

Trộm cắp, giặc cướp

Nước địch xâm lăng

Biên giới đồn thủ

Xâm đoạt tổn hao

Các gian nan ấy

Riêng lòng Vua đau

Đêm ngày lo lắng

Ngủ chẳng được an

Nghĩ tìm phương cách

Trừ hoạn nước non,

Tâm ôm lòng nghi

Chẳng tin thần dân

Như đến nơi độc

Được người cho ăn.

Dù cho Vua ấy

Chủ vô số thành

Nơi Vua ấy ở

Chỉ trong một thành

Ngủ trong một cung

Ngồi chỉ một ghế

Vinh nhục vô kể

Lo nhọc rất nhiều,

Áo che một thân

Ăn nuôi một thân

Ra đi dạo chơi

Chỉ ngồi một xe

Vật Vua ăn uống

Tốn chẳng là bao

Kỳ dư tạo vẻ

Giúp cho kiêu sa

Nhà Vua chỉ dùng

Tự tại làm vui.

Vui đó cũng lại

Lẫn nhiều khổ nguy

Giống như ở chỗ

Kiếm nhọn là xe

Xử sự bất minh

Tổn thương mình thôi!

Ví như nhà đẹp

Trang hoàng lộng lẫy

Chứa nhiều rắn độc

Đầy dẫy trong đó

Ngắm thì khoái mắt

Chạm vào độc hại.

Tôi vì cớ đó

Chẳng thích ngôi Vua

Cũng vì cớ đó

Không nên thọ nhận.

Sinh tử khó giữ

Giống như huyễn hóa

Đâu hay việc trước

Rong ruổi về đâu?

Tôi vì cớ đó

Không nghe Vua can

Vua bảo bỏ nhà

Chưa phải là lúc

Giờ nghe cho kỹ

Tôi trả lời Vua:

Tha hồ uống ăn

Chẳng chút lo toan

Cái chết ập đến

Bằng rất nhiều cách.

Thuộc dòng Cam Giá

Hiệu là Bạch Tịnh

Vua nên biết đó

Chính là Vua cha

Tôi muốn thoát khổ

Nên bỏ ngôi Vua

Muốn tìm ra cách

Lập ra pháp lành

Không sợ diệt độ

Mãi cầu bậc nhất

Thường ra rời mãi

Sinh già bệnh chết

Muốn cầu cam lộ

Chỗ giữ gìn được

Cho nên chẳng nỡ

Gặp gỡ các dục.

Giống như thú hoang

Khát nước đi tìm

Nỗi khát mệt nhọc

Chạy trong mê man

Bỗng gặp thợ săn

Đuổi theo bắn giết

Chẳng thương thú khát

Liền giết chết nó.

Thế gian cũng vậy

Tình cảnh đói nghèo

Mê hoặc muôn mối

Chẳng lo chết đến

Tự vui, khoái ý

Mặc tình uống ăn

Không nghĩ làm việc

Sẽ có bại hoại.

Già đến bức mình

Như cung giương mạnh

Bệnh tật hại người

Mau hơn tên nhanh

Chết đến bức mạng

Như thợ săn vậy,

Ý ngu mê lầm

Làm sao đợi lúc

Hoặc đêm, hoặc ngày

Khi thức, khi ngủ

Dưới nước, trên khô

Tất cả mọi người

Chết không sống lại

Vùn vụt rất mau.

Giống như tánh nước

Vào miệng Ma Kiệt

Ánh sáng đèn pháp

Sáng rực tuyệt vời

Thêm lòng tinh tấn

Cho thêm dầu mỡ.

Người làm việc lành

Vui vẻ qua đi

Hành trang khi chết

Đều đã đầy đủ

Như dâng hoa đẹp

Màu sắc tươi sáng

Kẻ chí ưa lành

Dâng lên tháp tượng.

Nếu ngày sau thấy

Hoa bị héo khô

Đã được hoa mới

Lòng tràn sướng vui

Như người minh đạt

Đi lại ít thôi.

Điều hòa thân mạng

Hợp với pháp lành

Tự thấy thân mình

Mục nát đến nơi

Tự điều lo nghĩ

Thường lấy làm vui

Giống như giặc ác

Phá ngục trốn đi

Đến nơi hoang vắng.

Trong cái đầm lớn

Trong rừng lau sậy

Hổ sói nhởn nhơ

Mê lầm rong ruổi

Bị nóng khát bức

Theo sau năm kẻ

Vác đao đuổi theo

Kinh hoàng, sợ hãi

Trốn chạy hiểm nghèo

Trước bỗng lại có

Voi say hung dữ

Băng lên phía trước

Muốn giày xéo chết,

Người kia không có

Chiến cụ, gậy đao

Không mang lương thực

Không giày dép bao

Nhìn quanh bốn phía

Không nơi cậy nhờ

Lòng dạ rối loạn

Không còn biết chi.

Giờ ta cố vì

Nhà Vua dẫn dụ

Muốn Ngài hiểu rõ

Con đường tử sinh.

Đại Vương nên hiểu

Sinh tử như thế

Phải rõ chúng sinh

Như giặc vượt ngục,

Biết rõ đầm rộng

Dụ cho ba đường

Cọp, sói, thú dữ

Biết là trần lao.

Ruổi theo cực nhọc

Nóng khát tiều tụy

Thì nên biết đó:

Ngu si, ghét, yêu.

Kiếm bén trí tuệ

Rộng thí tư lương

Lọng chánh pháp lớn

Mang giày giới cấm

Như sĩ phu ấy

Nghèo thiếu hạnh này

Chẳng gieo đức ấy

Dụ này như thế

Trước có voi say

Cuồng bạo hung ác

Phải biết như vậy.

Cái chết ở đời

Vào lúc bấy giờ

Không có chỗ nương

Chỉ biết cậy trông

Giữ giới, làm lành.

Vua nên hồi ý

Che chở nhân dân

Cứu giúp nguy ách

Giống như con đỏ

Lòng từ ban khắp

Xem dân như con.

Vua phải giữ nước

Giống như giữ cung

Như có sâu bọ

Tìm cách diệt thôi

Thân mau chóng trốn

Không gặp mưa rơi

Đại Vương cũng phải

Như vậy tránh đi

Không gặp tướng ác

Để tự cứu mình.

***