Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT

KINH PHẬT NÓI VỀ

SỰ TU HÀNH CỦA BỒ TÁT

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Bạch Pháp Tổ, Đời Tây Tấn
 

Tôi nghe như vậy!

Một thời, Đức Phật ở Tinh Xá Kỳ Thọ Cấp Cô Độc, thuộc nước Xá Vệ, cùng với một ngàn hai trăm năm mươi vị Tỳ Kheo và năm ngàn vị Bồ Tát đều là bậc Bồ Tát có thần thông thông suốt, với trí tuệ biến hóa thiện xảo, đi khắp ba ngàn Thế Giới cứu giúp, làm lợi ích cho tất cả chúng sanh.

Khi ấy, trong thành thuộc nước Xá Vệ có trưởng giả giàu sang tên Tỳ La Đạt còn gọi là Oai Thí và năm trăm đại trưởng giả khác cũng ở trong thành đó. Vào một đêm cùng có ý nghĩ như nhau, sáng ra họ đều ra khỏi thành Xá Vệ, đi đến Tinh Xá Kỳ Thọ Cấp Cô Độc, ở trước Phật đảnh lễ, nhiễu quanh Phật ba vòng, thăm hỏi Thế Tôn, rồi ngồi qua một bên.

Lúc ấy, với trí huệ vô lượng, Thế Tôn hỏi trưởng giả Oai Thí và các trưởng giả Tộc Tánh Tử: Các ông suy nghĩ gì mà đến gặp Như Lai?

Khi đó, trưởng giả Oai Thí và các trưởng giả liền bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Chúng con tập hợp ngồi ở nơi vắng vẻ đều có ý nghĩ: Ở đời khó được gặp Phật, được thân người cũng vậy, được giải thoát khỏi thế gian cũng rất khó.

Chúng con trộm nghĩ: Nên theo pháp Thừa nào để đến Niết Bàn?

Nên dùng pháp Thanh Văn Thừa hay Duyên Giác Thừa để được Niết Bàn?

Hay dùng pháp Đại Thừa để đến Niết Bàn?

Khi chúng con nghĩ như vậy, liền nói: Nguyện cầu cho chúng con được Niết Bàn Vô Thượng Thừa. Thân này không thể do pháp Thanh Văn, Duyên Giác mà được giải thoát.

Bạch đức Thế Tôn! Chúng con nguyện phát tâm Vô Thượng Chánh Giác. Nhờ pháp này nên chúng con được đến thân cận Như Lai.

Tại sao tâm tánh Bồ Tát Đại Sĩ thường mong muốn đạo Vô Thượng bình đẳng chánh chơn?

Chúng con nên học pháp nào để được an trụ?

Nguyện xin Như Lai dũ lòng từ bi thương xót vô hạn, giải rõ chỗ nghi ngờ cho chúng con.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo Oai Thí: Lành thay! Lành thay! Các đại trưởng giả lại có thể bỏ thế tục, xả bỏ mọi vinh hoa, dục lạc ở đời, phát tâm Vô Thượng chánh chơn, đến thân cận Như Lai.

Lại nữa, này Oai Thí và các trưởng giả! Hãy siêng năng lắng nghe và suy nghĩ. Ta sẽ giảng nói hạnh của Bồ Tát Đại Sĩ chứng đắc Vô Thượng Chánh Đẳng Giác, hạnh nguyện nên làm và pháp giác ngộ. Trưởng giả Oai Thí và năm trăm vị kia đều chấp tay cung kính lắng nghe.

Khi ấy, Phật bảo các trưởng giả: Bồ Tát Đại Sĩ phát tâm mong muốn đạo Vô Thượng Chánh Giác, tâm hướng đến chúng sanh, phát lòng đại từ vô lượng, thường nhớ nghĩ, cứu giúp, không bỏ, siêng năng tu học không quên. Như vậy mới là phát tâm Vô Thượng Chánh Giác.

Lại nữa, các trưởng giả! Nếu có chúng sanh nào tạo ra các nghiệp ác về thân, khẩu, ý, làm những việc phi pháp thì sau khi chết sẽ đọa địa ngục.

Này các trưởng giả! Trong Trời Đất tập hợp toàn là các thứ khổ. Bồ Tát nhìn thấy các loại chúng sanh với lòng đại từ, đại bi, sức cứu giúp họ. Thân mình không tham đắm y phục, thức ăn uống, các thứ lợi dưỡng, nên bố thí hết các đồ quý báu, ưa thích, thường nghĩ đến các chúng sanh ấy, thận trọng thực hành giới luật, nhẫn nhục, tinh tấn, thiền định, trí huệ.

Như vậy, này trưởng giả! Bồ Tát Đại Sĩ muốn phát tâm Vô Thượng chánh chơn nên tu tập quán pháp ngay nơi thân hành.

Bấy giờ, Oai Thí và các trưởng giả thưa: Bạch Thế Tôn! Chúng con nên tu niệm pháp thân có ba, khẩu có bốn, ý có ba.

Tại sao Bồ Tát Đại Sĩ nên quán pháp thân hành?

Khi ấy, Thế Tôn bảo Oai Thí và các trưởng giả: Như vậy, này các trưởng giả! Bồ Tát Đại Sĩ có bốn mươi hai pháp quán thân. Sau khi quán sẽ lìa tưởng ràng buộc thân, tâm, ý thức, tham đắm cái ta, tham mạng sống ô trược, tán loạn, đoạn trừ hết các điều sai quấy. Khi ấy, Oai Thí và các trưởng giả vâng lời lắng nghe.

Phật bảo:

Bồ Tát Đại Sĩ quán thân ô uế vốn là bất tịnh.

Quán thân là chỗ hội chứa toàn đồ hôi thối.

Quán thân nguy hại sẽ bị hủy hoại.

Quán thân không bền vững sẽ tan nát như bụi.

Quán thân như huyễn do các đại biến hóa.

Quán thân có chín lỗ thường tiết ra chất dơ.

Quán thân bị lửa dâm dục thiêu đốt.

Quán thân bị lửa sân giận đốt cháy.

Quán thân bị ngu si làm mê mờ.

Quán thân bị lưới ân ái ràng buộc.

Quán thân như mụt nhọt, bị các khổ làm bức bách.

Quán thân có thể bị bốn trăm lẻ bốn thứ bệnh.

Quán thân là nhà ô uế chứa các loại vi trùng.

Quán thân vô thường, chết trở về cát bụi.

Quán thân ngu muội không thấu đạt pháp thể.

Quán thân nguy hại, không bao lâu sẽ bị hủy hoại.

Quán thân không lợi ích, thường ôm lòng ưu sầu.

Quán thân không lâu bền, đến già rất cực khổ.

Quán thân không đáng tin, chỉ là do các thứ trang sức.

Quán thân khó biết đủ, thọ nhiều mà không chán.

Quán thân như hang ổ chịu các sắc ái.

Quán thân tham lam, mê hoặc, đắm trước năm dục lạc.

Quán thân ngu muội, chỉ lo vui chơi.

Quán thân không tồn tại, bị sanh tử trong các đường.

Quán thân ý thức thường nghĩ tưởng đến các điều hạ tiện.

Quán thân không có bạn bè giúp đỡ, nuôi dưỡng, hội hợp rồi chia ly.

Quán thân như các loài cáo, sói, tranh giành ăn nuốt thức ăn.

Quán thân các cơ quan thay đổi liên tục.

Quán thân lệ thuộc nhiều vào việc ăn uống.

Quán thân máu mủ chảy tràn, hôi thối không ai dám nhìn.

Quán thân bị hủy diệt, chẳng phải là pháp thường còn.

Quán thân như quả báo thường bị nhiều oán hại.

Quán thân nóng bức thường ôm lòng ưu sầu.

Quán thân là tập hợp tai ương do sai lầm của năm ấm.

Quán thân bị nạn khổ sanh tử.

Quán thân chẳng có ngã, do các duyên tập hợp.

Quán thân không có tánh nam, nữ. Chỉ là hợp tan.

Quán thân căn bản là không, thọ các tình.

Quán thân không thật, như huyễn hóa.

Quán thân giả dối, hiện ra như mộng.

Quán thân giả tạo như sóng nắng.

Quán thân dối trá như tiếng vang, như bóng dáng.

Này trưởng giả! Đó là bốn mươi hai pháp quán thân hành của Bồ Tát Đại Sĩ. Người nào không quán như vậy, hoặc tham đắm thân, tâm thần, ý thức do đây sanh diệt.

Bồ Tát nào quán như vậy rồi, mọi tham ái thân mạng, tham ái ta, các nghi ngờ, điên đảo, sai lầm, các dục lạc, so tính có thường đều đoạn trừ hết. Một lòng giữ đạo không tiếc mạng sống. Như vậy, mau đầy đủ sáu độ vô cực.

Này trưởng giả! Bồ Tát Đại Sĩ do đây đầy đủ sáu đức phương tiện, hóa độ rộng khắp nên mau chứng đạo Vô Thượng Chánh Giác.

Lúc đó, Thế Tôn muốn giảng lại về pháp thân hành mà nói Kệ:

Được làm người rất là khó

Không đem thân làm việc ác

Đến khi chết quăng gò mã

Cáo sói ăn, hoặc thối nát

Tự lừa dối, thường mê hoặc

Thường nhớ nghĩ tham sắc dục

Thân này cầu không xét lại

Ngày đêm chịu các khổ đau

Do khổ đau thành phiền não

Thân ung nhọt đầy bất tịnh

Thường khổ cực, chịu đói khát

Bậc trí há tham mạng sống

Thường mến thân không nhàm chán

Hết lòng nuôi dưỡng thân này

Do thấy sắc, phạm các tội

Nên nhận chịu khổ địa ngục

Thân không thể như Kim Cang

Không nên dùng tạo ác nghiệp

Tuy sống lâu cũng sẽ chết

Ngay bây giờ hãy nghĩ Phật

Giả sử thường nuôi dưỡng thân

Ngọt ngon, trang sức hương hoa

Thường đói khát, không no đủ

Dẫu gắng sức có ích gì

Trải vô số kiếp mới gặp

Đức Phật oai hùng thế gian

Phát lòng tin, chớ phạm tội

Đọa ba đường chịu khổ đau

Ở đó chịu ngàn ức năm

Tự gắng sức như cứu lửa

Huống là người thọ trăm tuổi

Buông lung tạo nhân địa ngục

Nếu ai tưởng nghĩ đến ngã

Được thân người rất là khó

Thường buông lung năm dục lạc

Chỉ vui chơi, sao biết sau

Dục lạc này không lâu dài

Các khổ đau đến không xa

Nên mau lìa thói xan tham

Có thể được phước lộc lớn

Có, không của đều như mộng

Đem điều này dối chúng sanh

Một khi có, liền mất hết

Người có trí không bỏn xẻn

Sắc mê hoặc như huyễn hóa

Hiện dối trá như hoa đẹp

Muốn của cải, tự dối mình

Ngu mê hoặc, bị điên đảo

Đem các khổ cho đến phước

Dùng thân này nghĩ nhớ đến

Có không, của thuộc năm nhà

Người trí nào lại mê tài

Sai lầm theo vợ và con

Vua ỷ thế lấy của cải

Hiểu rõ nghĩa vô thường này

Hoàn toàn không ưa lơi lạc

Do ân ái gây khổ não

Không tham đắm vào gia đình

Cha mẹ, của cải, vợ con

Đều để lại, đi một mình

Có tham tiếc, không tự giác

Sợ của cải theo ta mất

Người ngu si mang của cải

Người có trí tin, không tham

Tham, không tin, không thể theo

Tự hèn hạ như đứa ở

Ngoài tham lam, trong nóng đốt

Các Thánh Hiền không ngâm vịnh

Hội đàm, đọc, tụng, ngâm thơ

Bị dâm nữ làm mê hoặc

Tánh hung dữ và thô bạo

Người bỏn xẻn hay ganh ghét

Tánh tham lam không bạn bè

Tánh khiêm nhường nhiều người thân

Vì ham của, khổ theo sau

Người trí nghĩ, chớ nên tin

Theo của cải, sanh việc này

Và phát sanh tâm độc hại

Là người trí nên quán sát

Bỏ xan tham, ganh, tà vạy

Vàng, châu báu, các trân bảo

Vì lìa bỏ, được phước lộc

Do đây nên sanh tranh cãi

Chế pháp này điều tâm ý

Có thể gặp Đấng Tối Tôn

Đức Như Lai Phật Từ Thị

Mới có đất bằng vàng bạc

Biết nơi nào sẽ sanh đến

Năm dục lạc đều giả dối

Ngu mê hoặc lừa dối tâm

Dục như nóng bức mùa Hạ

Khổ, lao nhọc như sóng nắng

Tham sắc dục bị mê hoặc

Do say mê, mất ý chí

Theo thói dục bị đảo điên

Đến lúc nào được gặp Phật

Vào khoảng chín mươi mốt kiếp

Mới có Phật hiện ở đời

Thiêu hủy hết núi Tu Di

Sau do đâu sẽ được gặp

Biển, ao, hồ đều khô cạn

Cả Trời Đất không còn nước

Dục thiêu đốt cũng như vậy

Bậc trí nào lại đắm dục

Các bậc trí hiểu thông suốt

Nên xét biết, trú tịch diệt

Tham dục lạc đâu vui gì

Hiểu như vậy không mắc lưới

Quán, thực hành pháp tối thượng

Chớ luyến tiếc ngục gia đình

Tâm ô uế tham ân ái

Không thể nào thoát khổ ngục

Vợ con rồi hợp cũng tan

Việc mình làm, tự mình lãnh

Đơn độc chịu các khổ đau

Không có ai thay thế cho

Ba Cõi này rất khổ não

Không nên ham vợ và con

Lúc thương yêu, gần vui vẻ

Ngược lại thành buồn khổ não

Duyên đọa vào ba đường khổ

Độc chua cay thật thảm thương

Nếu phải chịu các khổ não

Vợ con không thể thay được

Chớ vì cha mẹ, quyến thuộc

Mà gây tạo các việc ác

Không thoát khỏi khổ A tỳ

Chẳng bằng thân làm việc thiện

Diêm La Vương cùng ngục tốt

Không hỏi việc của cha mẹ

Anh em, vợ con, bè bạn

Chỉ hỏi có làm thiện ác

Nay được thọ làm thân người

Do đó nên không nghĩ ác

Diệt trừ hết các tội lỗi

Sửa đổi việc bất thiện trước

Tự ngăn ngừa việc xấu ác

Chớ tin làm không quả báo

Đấng Pháp Vương đang thuyết giảng

Giải phân biệt hạnh thanh tịnh

Tạo nghiệp gì, quả tương ứng

Ý buông lung, chịu khổ não

Thân tạo tác chịu tai ương

Ví như là bóng theo hình

Lúc lãnh chịu các khổ đau

Cha mẹ cũng không thay được

Người thân lắm cũng không thay

Nên người trí không luyến dục

Muốn thoát khỏi khổ địa ngục

Và các cùm gông, xiềng xích

Nên siêng nghĩ xa lìa dục

Mau thực hành giáo pháp Phật

Ngôi nhà lửa nhiều phiền não

Lửa bừng cháy vẫn an nhiên

Bậc trí tuệ sao an vui

Đọa vào trong ngọn lửa dữ

Người tại gia lo lợi dưỡng

Ở thế tục nghiệp vợ con

Có hàng vạn mối lo âu

Bậc trí sao không bỏ nhà

Pháp mười lực rất an lạc

Không như vậy chịu khổ đau

Lo cho con mất ý chí

Người mê hoặc đọa địa ngục

Người mê muội trong thế gian

Nghĩ nhớ tưởng vợ con mình

Ngu si cho là thường còn

Không biết thân như huyễn hóa.

Lúc Phật Thế Tôn nói pháp này, Oai Thí và năm trăm trưởng giả liền đắc pháp nhẫn nhu thuận.

Do đắc nhẫn này, thần thông đầy đủ, biết được quá khứ, vị lai, đạt được trí tuệ Bậc Thánh vi diệu, không gì chướng ngại, hiểu rõ ý muốn của chúng sanh, phát sanh tâm quán tất cả chúng sanh trong hội, liền nói kệ:

Lành thay làm lợi lớn

Tối thượng trong các lợi

Là phát tâm thực hành

Mong cầu Phật, Bồ Tát

Tâm đại thừa an lạc

Chỉ muốn làm chúng vui

Vì người sửa cầu đường

Người mong cầu đại thừa

Chúng sanh đều ưa thích

Hình dáng người ưa nhìn

Có người nào phát tâm

Chí cầu Bồ Tát đạo

Người phát tâm bồ đề

Gieo đức nơi ruộng phước

Người ưa thích Bồ Tát

Là bậc trí ba cõi

Tâm kính Thánh Bồ Tát

Vượt qua các loại tâm

Tất cả đều đầy đủ

Có thể độ chúng sanh

Chúng ta vui được lợi

Ưa muốn phát tâm này

Gặp được Phật năng nhân

Sư tử tối Chánh Giác

Liền được nghe pháp này

Bồ Tát quán pháp thân

Chí mong cầu đại thừa

Đạt đến nhẫn nhu thuận.

Khi ấy, Phật liền mỉm cười.

Khi Thế Tôn mỉm cười, hào quang năm sắc từ kim khẩu Ngài phóng ra, rực rỡ như ánh sáng mặt trời, mỗi màu sắc đều khác nhau, vô số ánh sáng chiếu khắp các Quốc Độ trong mười phương, oai lực của ánh sáng này che mờ ánh sáng của tất cả Thích, Phạm, Mặt Trời, Mặt Trăng, cung điện của Thiên, Ma.

Khi Phật mỉm cười và che ánh sáng, Chư Thiên, Long, Thần và người thế gian gần bảy vạn hai ngàn người thấy thần thông biến hóa, ánh sáng chiếu rực rỡ của Phật, đều tự giác. Được Như Lai chiếu ánh sáng làm thân thể an ổn, đều ngay tại chỗ ngồi bỗng nhiên chứng đắc vô sanh pháp nhẫn.

Ngoài ra, vô số đều phát tâm Vô Thượng Chánh Giác. Sau đó, ánh sáng vòng quanh thân Phật ba vòng rồi bỗng nhiên trở vào lại đảnh đầu.

Bấy giờ, Hiền Giả A Nan bạch Phật: Chư Phật Như Lai xuất hiện ở đời, đem giáo pháp rộng lớn hóa độ chúng sanh, trọn không dối gạt.

Nay do đâu Thế Tôn vui cười?

Lành thay Thế Tôn! Như Lai ban đức, thương tưởng tất cả vô lượng Chư Thiên và người thế gian, làm cho được an vui. Các loài súc sanh, cầm thú, côn trùng đều được độ thoát. Nguyện xin Ngài giải rõ ý Ngài mỉm cười.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo A Nan: Ông có thấy trưởng giả Oai Thí và năm trăm trưởng giả không?

Bạch Thế Tôn! Con có thấy.

Thế Tôn bảo: Các trưởng giả này ở thời Chư Phật quá khứ đã gieo trồng phước đức.

Như vậy, này A Nan! Trưởng giả Oai Thí và năm trăm trưởng giả từ lúc phát tâm Vô Thượng Chánh Giác trở về sau, bảy mươi sáu kiếp không đọa trong ba đường khổ. Sau đó thành Phật cùng một kiếp, kiếp tên Dõng Mãnh, đều cùng một tên hiệu là Hoa Kiết Tạng Vương Như Lai Vô sở trước Đẳng Chánh Giác Đạo Pháp Điều ngự Thiên Nhân Sư Phật Thế Tôn. Mỗi vị đều độ chúng sanh đến vô lượng.

Khi ấy, A Nan lại bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Thật là thâm sâu vi diệu chưa từng có. Như Lai thuyết giảng Chánh Pháp uyên thâm vô lượng.

Kinh này tên là gì?

Phụng trì như thế nào?

Phật dạy: Này A Nan! Kinh này tên là Bồ Tát tu hành, cũng gọi là Đại Sĩ Oai Thí Sở Vấn Quán Thân Hành Kinh.

Lại nữa, này A Nan! Chư Phật quá khứ, tương lai, hiện tại thành đạo, hoằng hóa đều nhờ pháp quán này. Ta nay thành Phật, có thân tướng tốt đẹp, giáo hóa người trong vòng sanh tử cũng nhờ pháp này. Các ông hãy khéo ghi chép, thọ trì, đọc tụng, giảng giải cho tất cả chúng sanh.

Phật nói Kinh này xong, Hiền Giả A Nan, Đại Sĩ Oai Thí và năm trăm người, Chư Thiên, Long, Thần và người nghe Kinh đều hoan hỷ, chắp tay đảnh lễ Phật.

***