Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT

KINH PHÓNG QUANG BÁT NHÃ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Vô La Xoa, Đời Tây Tấn
 

PHẨM BỐN MƯƠI MỐT

PHẨM CHIẾU MINH
 

Xá Lợi Phất bạch Phật: Thưa Thế Tôn! Đây là bát nhã Ba la mật phải không?

Phật nói: Đúng vậy Xá Lợi Phất!

Xá Lợi Phất thưa: Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật làm chiếu sáng vậy.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật làm cho đạt đến rốt ráo thanh tịnh.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật làm có danh tự.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật là ở trong ba cõi không có ô nhiễm.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật là trừ các trần cấu vô minh.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật là bậc tôn quý nhất trong ba mươi bảy phẩm trợ đạo.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật làm an ổn thoát tai họa lo sợ.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật làm soi sáng năm kiến chấp tối tăm.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật là hướng dẫn chúng sinh đi đến con đường chân chánh, không đưa vào đường tà.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật là trí nhất thiết có thể trừ các tập khí.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật là mẹ của các Bồ Tát, sinh ra các pháp Phật.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật là không sinh không diệt từ khi có danh tự cho đến rốt ráo không.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật là xa lìa các sinh tử, không có chỗ diệt tận cũng không tạo ra chỗ bắt đầu.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật là tiếp nhận những người nghèo khổ, làm trân bảo để bố thí cho họ.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật là đầy đủ không gì chinh phục được.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật là Tam chuyển, mười hai hành pháp luân, cũng không có người chuyển, sự chuyển, hoàn toàn không lưu chuyển hoàn diệt.

Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật là hiện ra căn bản của tất cả các pháp và không của sở hữu, vô sở hữu.

Cúi xin Thế Tôn nên làm thế nào để trụ nơi bát nhã Ba la mật?

Thế Tôn dạy: Nên trụ như Thế Tôn, này Xá Lợi Phất! Đảnh lễ bát nhã Ba la mật như đảnh lễ Thế Tôn.

Vì sao vậy?

Vì bát nhã Ba la mật là Thế Tôn, Thế Tôn với bát nhã Ba la mật không sai khác. bát nhã Ba la mật là Thế Tôn, Thế Tôn là bát nhã Ba la mật.

Chư Phật Thế Tôn từ nơi bát nhã Ba la mật mà có danh hiệu. Từ Tu Đà Hoàn, La Hán, Bích Chi Phật cho đến Bồ Tát nhân nơi bát nhã Ba la mật mà có danh hiệu. Mười pháp thiện, bốn thiền, bốn đẳng, bốn không định, năm thần thông, nội ngoại không và hữu vô không, ba mươi bảy phẩm trợ đạo, mười lực và mười tám pháp bất cộng của Phật, cho đến trí nhất thiết đều từ nơi bát nhã Ba la mật mà ra.

Lúc đó Thích Đề Hoàn Nhân suy nghĩ: Do nhân duyên gì Xá Lợi Phất hỏi như vậy.

Thích Đề Hoàn Nhân liền hỏi Xá Lợi Phất: Thưa Tôn Giả, vì sao Ngài hỏi câu này?

Xá Lợi Phất nói: Này Câu Dực! Vị đại Bồ Tát với phương tiện quyền xảo được bát nhã Ba la mật hộ trì, trong ba đời Chư Phật Thế Tôn từ khi mới phát tâm cho đến pháp cuối cùng, trong thời gian đó đã gieo nhân lành, hết sức hộ trì trí nhất thiết.

Này Câu Dực! Vì thế Bồ Tát hộ trì bát nhã Ba la mật hơn cả năm pháp Ba la mật. Ví như những người bẩm sinh bị mù lòa, đến cả trăm, ngàn, vạn người. Nếu như muốn đi đây đó, hoặc muốn vào thành mà không có người dẫn thì không đi đến được.

Này Câu Dực! Năm pháp Ba la mật như là người mù xa lìa bát nhã Ba la mật, như người mù không ai dẫn đường thì không đạt đến chí đạo, cũng không thể thành tựu trí nhất thiết, năm pháp Ba la mật đã được trì tuệ độ hộ trì như người mù được mắt sáng. Bát nhã Ba la mật hộ trì năm pháp Ba la mật, làm cho năm pháp Ba la mật đều có danh hiệu.

Thích Đề Hoàn Nhân nói với Xá Lợi Phất: Như đã nói năm pháp Ba la mật nhân nơi bát nhã Ba la mật mà có danh hiệu, năm pháp Ba la mật chỉ có danh mà không có sự hóa độ.

Xá Lợi Phất nói: Như vậy Câu Dực! Năm pháp Ba la mật từ nơi bát nhã Ba la mật mà có danh hiệu, năm pháp Ba la mật chỉ có danh mà không có sự hóa độ. Bồ Tát trụ ở bát nhã Ba la mật đó, vì đầy đủ năm pháp Ba la mật này nên bát nhã Ba la mật đối với năm pháp Ba la mật là sự hóa độ tối thượng, hóa độ vi diệu, hóa độ không thể so sánh.

Xá Lợi Phất bạch Phật: Thưa Thế Tôn! Nên làm cách nào để vào trong bát nhã Ba la mật?

Phật dạy: Như vào năm ấm là sẽ vào bát nhã Ba la mật, như vào năm pháp Ba la mật sẽ vào bát nhã Ba la mật, vào nội ngoại không và hữu vô không, vào ba mươi bảy phẩm trợ đạo, mười lực và mười tám pháp bất cộng của Phật, như vào trí nhất thiết, vào các pháp là sẽ vào bát nhã Ba la mật như vậy.

Xá Lợi Phất thưa: Bạch Thế Tôn! Tại sao vào năm ấm như vào bát nhã ba la mật?

Tại sao vào các pháp như vào bát nhã Ba la mật?

Phật dạy: Đối với năm ấm không chỗ sinh, không chỗ nắm bắt được, không lấy, không bỏ, không phá hoại nên vào bát nhã Ba la mật như vậy.

Đối với các pháp không có chỗ sinh, nếu không nắm bắt được, không lấy, không bỏ cũng không phá hoại. Đó là vào bát nhã Ba la mật.

Xá Lợi Phất thưa: Bạch Thế Tôn! Vào bát nhã Ba la mật như vậy là cùng với pháp nào?

Phật dạy: Đối với các pháp không có cùng với, mới là danh hiệu bát nhã Ba la mật.

Xá Lợi Phất thưa: Bạch Thế Tôn! Không đắc pháp nào?

Phật dạy: Không đắc pháp thiện cũng không đắc pháp ác, không đắc pháp đạo cũng không đắc pháp tục. Không đắc pháp hữu lậu, vô lậu. Không đắc pháp hữu vi, vô vi.

Vì sao?

Vì sự phát sinh bát nhã Ba la mật cũng không do hy vọng mà có. Vì vậy, đối với các pháp không có cùng với và không có chỗ đắc.

Thích Đề Hoàn Nhân bạch Phật: Thưa Thế Tôn! Vì sao bát nhã Ba la mật này không đắc trí nhất thiết?

Phật dạy: Như vậy Câu Dực! Bát nhã Ba la mật không đắc trí nhất thiết, cũng không có sự đạt đến cũng không có chỗ đạt đến.

Thích Đề Hoàn Nhân hỏi: Bạch Thế Tôn! Tại sao không có sự đạt đến cũng không có chỗ đạt đến?

Phật dạy: Bát Nhã Ba la mật không do danh tự, không do tưởng cũng không do hành.

Thích Đề Hoàn Nhân thưa: Bạch Thế Tôn! Không do danh tự, không do tưởng cũng không do hành, tại sao mà chứng đắc?

Phật dạy: Như không nhập vào, không thọ nhận, không xả bỏ, không an trụ, làm như vậy đạt được hay không đạt được!

Này Câu Dực! Bát nhã Ba la mật đắc các pháp không có chỗ đạt được như vậy.

Thích Đề Hoàn Nhân bạch Phật: Thưa Thế Tôn! Sự phát sinh của trí tuệ kỳ lạ đặc biệt, nên đối với các pháp, không chỗ sinh, không chỗ có, không ỷ lại, không phá hoại.

Tu Bồ Đề bạch Phật: Nếu Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật là đắc các pháp hay không đắc các pháp?

Bồ Tát nghe việc này rồi lo sợ liền xa lìa bát nhã Ba la mật.

Phật dạy: Bồ Tát nghe như vậy có thể lo sợ, hoặc có Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật suy nghĩ: bát nhã Ba la mật là không, bát nhã Ba la mật không có kiên cố. Bát nhã Ba la mật xâm phạm người. Người suy nghĩ như vậy liền xa lìa bát nhã Ba la mật. Do sự kiện này Bồ Tát xa lìa bát nhã Ba la mật.

Tu Bồ Đề bạch Phật: Tin bát nhã Ba la mật là không tin những pháp nào?

Phật dạy: Tin bát nhã Ba la mật là không tin sắc, thọ, tưởng, hành, thức. Không tin lục tình sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp. Không tin mười tám giới và mười hai nhân duyên cho đến năm pháp Ba la mật. Không tin nội ngoại không, hữu vô không.

Không tin ba mươi bảy phẩm trợ đạo, mười tám pháp bất cộng và mười lực của Phật. Không tin Tu Đà Hoàn cho đến A La Hán, Bích Chi Phật. Không tin Vô Thượng Chánh Đẳng Giác cũng không tin trí nhất thiết.

Phật bảo Tu Bồ Đề: Nếu không có năm ấm và trí nhất thiết là không tin bát nhã Ba la mật. Do đó, Tu Bồ Đề, tin bát nhã Ba la mật là không tin năm ấm, các pháp và trí nhất thiết. Nếu không có năm ấm và các pháp là không tin bát nhã Ba la mật. Người tin bát nhã Ba la mật là không tin các pháp.

Tu Bồ Đề bạch Phật: Thưa Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật là đại Ba la mật.

Phật bảo: Ý ông thế nào?

Lấy cái gì để biết bát nhã Ba la mật là đại Ba la mật?

Tu Bồ Đề thưa: Bát Nhã Ba la mật không làm cho năm ấm lớn hơn, không làm năm ấm nhỏ đi. Không làm năm pháp Ba la mật lớn hơn, cũng không làm năm pháp Ba la mật nhỏ đi. Từ nội ngoại không và hữu vô không cũng không làm cho lớn hoặc làm cho nhỏ.

Ba mươi bảy phẩm trợ đạo, mười tám pháp bất cộng của Phật cũng không làm cho lớn hoặc làm cho nhỏ. Chí đạo và Phật Pháp cũng không làm cho lớn hoặc làm cho nhỏ. Không làm năm ấm tụ lại cũng không làm năm ấm tan mất. Cho đến Phật Pháp cũng không làm tụ lại cũng không làm tan mất, cũng không có tướng bình đẳng, năm ấm cũng không có tướng bình đẳng.

Cho đến Phật Pháp cũng không có tướng bình đẳng, cũng không không có tướng bình đẳng, năm ấm không rộng cũng không hẹp. Cho đến Phật Pháp cũng không rộng cũng không hẹp, cũng hông làm cho năm ấm yếu. Cho đến Phật Pháp cũng không làm cho mạnh cũng không làm cho Phật Pháp yếu.

Bạch Thế Tôn, vì bát nhã Ba la mật là Đại độ của Bồ Tát. Nếu người phát tâm Bồ Tát mà chưa tu tập sáu pháp Ba la mật, nghe năm ấm và sáu pháp Ba la mật này không có tăng giảm, không có rộng hẹp. Nghe người nói như vậy, hoặc có thể không tu hành bát nhã Ba la mật.

Vì sao?

Vì không do bát nhã Ba la mật mà có năm ấm và Phật Pháp có lớn, có nhỏ. Không do bát nhã Ba la mật mà có năm ấm và Phật Pháp có mạnh có yếu.

Bạch Thế Tôn! Cho nên bát nhã Ba la mật là Đại độ của Bồ tát.

Bạch Thế Tôn! Thực hành bát nhã Ba la mật, muốn cầu năm ấm lớn nhỏ, muốn cầu Phật Pháp mạnh yếu, đây là lệ thuộc lớn.

Vì sao?

Vì bắt đầu của đạo không có tướng lệ thuộc, vì chúng sinh không sinh, bát nhã Ba la mật cũng không sinh nên thấy như vậy, nên biết như vậy. Năm ấm cũng không sinh, Phật Pháp cũng không sinh nên quán như vậy.

Quán sự có của bát nhã Ba la mật, cũng như quán sự có của chúng sinh. Quán sự có của bát nhã Ba la mật cũng như quán sự có của năm ấm. Quán sự có của Phật cũng như quán sự có của bát nhã Ba la mật. Quán không có sự có của bát nhã Ba la mật cũng như quán không có sự có của năm ấm.

Quán không có sự có của bát nhã Ba la mật cũng như quán không có sự có của Phật. Quán không có sự có của bát nhã Ba la mật cũng như quán không có sự có của chúng sinh. Quán sự vắng lặng của bát nhã Ba la mật cũng như quán sự vắng lặng của chúng sinh. Quán sự vắng lặng của bát nhã Ba la mật cũng như quán sự vắng lặng của Phật Pháp.

Quán sự vắng lặng của năm ấm, quán sự vắng lặng của bát nhã Ba la mật, nên quán bát nhã Ba la mật không đầu mối nên biết chúng sinh cũng không có đầu mối, năm ấm và Phật Pháp không có đầu mối nên bát nhã Ba la mật không có đầu mối.

Bát Nhã Ba la mật không thể suy lường nên biết chúng sinh không thể suy lường. Năm ấm không thể suy lường và Phật Pháp không thể suy lường. Chúng sinh không bị bại hoại, nên biết bát nhã Ba la mật không bị bại hoại.

Chúng sinh không đắc Chánh Đẳng Giác, nên biết bát nhã Ba la mật không đắc Chánh Đẳng Giác, năm ấm cũng không đắc Chánh Đẳng Giác, Phật cũng không đắc Chánh Đẳng Giác. Sức mạnh của chúng sinh không đầy đủ, sức mạnh của bát nhã Ba la mật không đầy đủ, sức mạnh của năm ấm không đầy đủ, sức mạnh của Phật không đầy đủ. Do vậy, Thế Tôn, đại bát nhã Ba la mật là Đại độ của Bồ Tát.

***