Kinh Đại thừa
Phật Thuyết Kinh Phương đẳng Bát Nê Hoàn
PHẬT THUYẾT KINH
PHƯƠNG ĐẲNG BÁT NÊ HOÀN
Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư
Trúc Pháp Hộ, Đời Tây Tấn
PHẨM MỘT
PHẨM KHÓC THƯƠNG
Tôi nghe như vậy!
Một thuở, Đức Phật du hành đến nước Câu Di Na Kiệt, ở trong rừng Song Thọ, nơi sinh sống của các lực sĩ.
Đức Phật sắp vào Niết Bàn, nói với Hiền Giả A Nan: Chư Phật xuất hiện ở thế gian, khi vào Nê Hoàn ứng hiện những điềm gì?
Như ngày nay ở tại khu rừng này, ông có mộng điềm gì chăng?
Ông hãy trả lời câu hỏi của ta.
Bấy giờ, Hiền Giả A Nan dùng kệ đáp lại Đức Phật:
Nghe điều con mơ thấy
Điềm mộng rất lạ lùng
Nhớ việc thấy đêm trước
Lòng riêng những bàng hoàng.
Mơ cõi Diêm Phù ấy
Có cây rất lạ lùng
Trang hoàng bằng bảy báu
Hoa trái thường sum suê.
Che phủ Thế Giới Phật
Dưới bóng cây mát mẻ
Khai phát lòng hớn hở
Diệt trừ bệnh ưu phiền.
Vươn lên cao vô cực
Đẹp đẽ cũng vô cùng
Người thấy, mắt thanh tịnh
Người nghe, tai suốt thông.
Cây phát vô lượng tiếng
Tiếng pháp âm thanh tịnh
Đầy đủ không tịch diệt
Khiến an ổn tất cả.
Cây ấy phát ánh sáng
Soi khắp cõi phương Đông
Đất nước của Chư Phật
Nhiều như cát Sông Hằng.
Cũng như loài côn trùng
Mong cứu ở mười phương
Tất cả nương ánh sáng
Yên ổn khó nghĩ bàn.
Cây tỏa hương thơm ngát
Phẩm vật đủ trăm món
Người nghe mùi hương ấy
Chẳng đoạ vào đường ác.
Địa ngục và súc sinh
Chốn ngạ quỷ đói khổ
Nghe được mùi hương này
Mau chóng sinh xứ lành.
Cây lớn đức như vậy
Thấm nhuần loài chúng sinh
Bỗng giữa hai hàng cây
Bị chôn lấp tất cả.
Lúc này chẳng thể kể
Vô số ngàn chúng sinh
Khóc thương và quyến luyến
Như mắt mình bị mù.
Chẳng còn nghe tiếng ấy
Cũng chẳng thấy bóng cây
Còn chẳng nghe hướng ấy
Như người đói run rẩy.
Sợ sệt dựng tóc gáy
Lo sợ tâm bấn loạn
Mơ như vậy trong đêm
Nguyện Thế Tôn Giải nói!
Lúc này, Thiên Tử Trời Tịnh Cư, Đế Thích, Phạm Vương, Tứ Thiên Vương, Ma, Đạo Sư v.v… đều cùng với tám mươi ức chúng đi đến khu rừng rậm, nơi sinh sống của các lực sĩ.
Họ đi đến trước chỗ Đức Phật, cúi đầu làm lễ, rồi lui về đứng một bên, đồng thời vì A Nan nói kệ:
Thế Tôn nay diệt độ
A Nan có biết chăng?
Than ôi! Buồn quyến luyến!
Phật sắp vào Nê Hoàn!
Ngọn hải đăng lu mờ
Phật nay sắp Niết Bàn!
Thế Tôn vào Niết Bàn
Chúng con không chỗ nương.
Đến đây, Đức Phật vì các Thiên Tử, Đế Thích, Phạm Vương, Tứ Thiên Vương, Ma, Đạo Sư.
Nói kệ:
Các ông chớ lo buồn
Điềm mộng không gì lạ
Giữa hàng cây Song Thọ
Ta sẽ vào Nê Hoàn.
Cao nhất trong các cây
Kỳ diệu khó thể lường
Ánh sáng ngát mọi nơi
Niết Bàn tại nơi ấy.
Thế Tôn như cổ thụ
Ở trong đám cây rừng
Chỗ ngủ không thể biết
Như lửa gặp nước tan.
Vạn vật đều vô thường
Pháp sinh phải có diệt
Thế Tôn rõ sinh tử
Vì người mà nói pháp.
A Nan! Hiểu pháp ấy
Chư Phật còn Nê Hoàn
Tỳ Kheo Tạo Ca Lợi
Qua bờ kia, trí thông.
A Nan! Ông nay đến
Sắc bảo Thích tu đàn
Tôn Giả A Na Luật
Quán suốt độ vô cùng.
A Nan đi gọi bảo
Câu Hi Ca Chiên Diên
Phân Nậu, Văn Đà Phất
Bồ Đề và Ma Di.
Tu Bồ Đề, Diện Vương
Bạc Câu, Thiện Lai Giác
Nan Đà, La Vân Đình
Mã Sư, Độ Tri Tế.
Tất cả các Sa Môn
Đến độ dứt lo sợ
Mau đến nghe Ta dạy
Hôm nay Ta Nê Hoàn.
Bấy giờ, A Nan dùng kệ đáp Thế Tôn:
Thân con đã mệt lắm
Như người đói gầy yếu
Nghe Đức Phật Nê Hoàn
Sầu thảm chẳng kềm chế.
Thân mình không còn sức
Miệng chẳng muốn nói năng
Ý chí thêm khiếp nhược
Đi đâu, nhìn thế gian.
Chẳng cần khuyên Tôn Giả
Đời nay chẳng nghĩ nhớ
Mới đó nay Niết Bàn
Đấng ủng hộ không còn.
Chúng con từ nay khổ
Sao Phật nỡ ra đi
Con nay nghe tin ấy
Đâu tránh khỏi bàng hoàng.
Ánh sáng lớn thế gian
Tắt lịm sao nhanh quá
Phật vội bỏ chúng con?
Chướng nạn vây mù mịt.
Trưởng lão đến thỉnh cầu
Bày tỏ lòng đau xót
Nguyện Thế Tôn ở lại
Mọi người được an vui!
Đến đây, Đức Phật vì A Nan nói kệ:
A Nan muôn ức kiếp
Gào khóc rất thảm thiết
Tại cung Nan Đàn Lư
Vắng lặng không Trời người.
Tuyên cáo các Tỳ Kheo
Từng làm thị giả ta
Sau khi Ta Niết Bàn.
Không được quá bi thương!
Lúc ấy, Tôn Giả A Na Luật ở trên đỉnh núi Tu Di, vì Chư Thiên Trời Đao Lợi giảng giải pháp ngữ, thấy các Đại Tôn Thần, Diệu Thiên Tử ở các cung điện bối rối, bất an.
Tôn Giả A Na Luật thầm nghĩ: Các Thiên Tử này vì sao xả bỏ niềm vui với các kỹ nữ Trời, thái độ thấp thỏm, khi bay, khi chạy, lìa xa quyến thuộc, cõi ấy vắng lặng bỗng nhiên biến mất?
Bấy giờ, ở tại đỉnh núi Tu Di, Tôn Giả từ xa quán thấy đất ở dưới núi Bảo Tích, bèn đứng tại núi Tu Di nói kệ khen ngợi Đức Phật:
Dẫn đường lợi chúng sinh
Ban cho đời bình an
Đức Phật đấng Chánh Giác
Sao còn phải Niết Bàn.
Than ôi! Thế Tôn như mẹ hiền
Ánh sáng trừ tối của thế gian
Lương y trị lành mọi căn bệnh
Ngày nay Thế Tôn vào Nê Hoàn.
Thấy người tham, sân, ưa buông lung
Giác ngộ ngu si dứt tử sinh
Vì pháp tối thượng độ bỏn sẻn
Khiến lìa tham sân, phát đại nguyện.
Bậc Đạo Sư của cả Trời người
Lau sạch phiền não trao chánh giới
Phật động, sáu cõi đều chấn động
Cùng khắp Thế Giới đều nghe tiếng.
Như núi đá lớn khi sạt lở
Âm thanh chấn động, người khiếp sợ
Cũng vậy Thế Tôn nay Nê Hoàn
Tin ấy đồn xa khắp bốn phương.
Binh ma hung ác biến muôn hình
Khí giới kim cương sáng ngợp Trời
Hoặc đội núi lớn, hoặc mang lửa
Uy quang Thế Tôn, chẳng chút động.
Hàng phục tất cả binh tướng ma
Được pháp cam lồ, dứt âu lo
Chuyển đại pháp luân, thông
Bốn đế Ngày nay
Thế Tôn vào Nê Hoàn.
Phật từng ứng hiện vô số thân
Ba ngàn Thế Giới như sợi lông
Khiến cho chúng sinh không thể hại
Nay đấng Thế Tôn vào Nê Hoàn.
Cũng lại vì người mà đi đến
Nơi đất lực sĩ từng sinh sống
Năm trăm quyến thuộc vây quanh
Phật Giữa hàng Song Thọ nhập Nê Hoàn.
Đấng Đạo Sư của cả Trời Người
Thực hành bốn thiền, độ chúng sinh
Tu tập đạo hành, phát cam lộ
Ta lần cuối thấy Phật Nê Hoàn.
Lại qua ba cõi dứt tử sinh
Tu pháp bố thí không hối hận
Phụng trì chánh giới, không dua nịnh
Con lần cuối thấy Phật Nê Hoàn.
Ở trong trăm ngàn muôn ức kiếp
Tu hành tinh tấn, không lỗi lầm
Nhẫn nhục không lường ví như đất
Con lần cuối thấy Phật Nê Hoàn.
Chỗ giáng sinh đấng đại Đạo Sư
Cúng dường Thế Tôn vô số kiếp
Học đạo giải thoát, tâm bất thoái
Con lần cuối thấy Phật Nê Hoàn.
Chỗ giáng sinh đấng Thiên Trung Thiên
Trí tuệ đệ nhất, thông ba cõi
Mười phương Thế Giới không ngăn ngại
Con lần cuối thấy Phật Nê Hoàn.
Đủ mười lực, sánh bằng tất cả
Dũng mãnh, vững vàng như kim cương
Các pháp thế gian đều khó sánh
Con lần cuối thấy Phật Nê Hoàn.
Mười lực đủ đầy trang nghiêm thân
Hào quang rực rỡ chiếu khắp thân
Toàn thân rực rỡ như phủ vàng
Con lần cuối thấy Phật Nê Hoàn.
Trải qua ức kiếp nay chứng đạo
Dứt sạch các dục không nhiễm ô
Cứu người sinh tử, diệt các khổ
Con lần cuối thấy Phật Nê Hoàn.
Trải qua vô lượng vô số kiếp
Mưa đủ các màu kết hoa văn
Mưa xuống hương Trời thơm tỏa ngát
Lần cuối con thấy Phật Nê Hoàn.
Bước chân của bậc Đại giác ngộ
Nếu vào thành ấp, hay thôn xóm
Dù là người mù cũng nhìn thấy
Con lần cuối thấy Phật Nê Hoàn.
Khi đấng Nhân Trung Tôn đến cửa
Người bệnh được khỏi, lòng vui mừng
Tất cả yên ổn thoát khổ đau
Lần cuối con thấy Phật Nê Hoàn.
Khi Phật vào thành giảng nói pháp
Mãi được yên ổn, lòng hân hoan
Dứt trừ sầu khổ, trí tuệ phát
Con lần cuối thấy Phật Nê Hoàn.
Thân chẳng biết già, không lo chết
Giải thoát chướng ngại, trí bình đẳng
Làm thái tổ người, không ai hơn
Lần cuối con thấy Phật Nê Hoàn.
Vận dụng mười lực đến Đao Lợi.
Độ mẹ Ma Da phát đạo tâm
Giáo hóa vô số các Chư Thiên
Lần cuối con thấy Phật Nê Hoàn.
Cõi Phạm Thiên còn nhiều nghi hoặc
Phật xé lưới nghi, trao chánh pháp
Vua Cõi Phạm Thiên đến đảnh lễ
Lần cuối con thấy Phật Nê Hoàn.
Giặc cướp hung bạo, tội nghiệp nặng
Dùng nước cam lồ giáo hóa họ
Cải tà quy chánh nhiều vô số
Lần cuối con thấy Phật Nê Hoàn.
Điều đạt sân hận khởi tâm ác
Xua đàn voi say sát hại Phật
Phật ở trong thành điều phục chúng
Lần cuối con thấy Phật Nê Hoàn.
Phật ở chúng hội, người thuyết pháp
Chấn động thiên địa, núi rung chuyển
Biển dâng sóng dữ, cá tôm Kinh
Lần cuối con thấy Phật Nê Hoàn.
Khi đó, Tôn Giả A Na Luật nói bài kệ này xong, Đức Phật hiện sức oai thần khiến các Tỳ Kheo ở cõi Diêm Phù Đề, trừ quyến thuộc của Trưởng Lão Đại Ca Diếp, còn lại đều đến tụ tập đông đủ. Các Trời, Rồng, Thần, Kiền Đạp Hòa, A Tu Luân, Ca Lưu La, Chân Đà La, Ma Hầu Lặc v.v… của ba ngàn đại thiên Thế Giới đều đến phần đất sinh sống của các lực sĩ.
Họ đi đến chỗ Đức Phật cúi đầu làm lễ, kêu gào khóc lóc, niệm danh hiệu Phật. Họ nghĩ suy, quyến luyến, đau khổ, tuyệt vọng như khóc thương cha mẹ chết. Từng người, từng người dẫn dắt nhau buồn khóc, quay lại nhìn nhau lệ tuôn trào. Hoặc tay nắm vào nhau, vỗ gối, vỗ đầu, hoặc mở mắt, nhắm mắt, mặt mày tiều tụy, da dẻ nhăn nheo.
Hoặc có người đi lùi, gối phải bò trên đất, kêu than thảm thiết, nước mắt đầm đìa, đau buồn than với Đức Phật: Đau đớn thay! Than ôi đấng Thế Hùng! Than ôi bậc Đại Y! Than ôi Ngài Sư Tử! Than ôi đấng Pháp Vương Vua Nhật Nguyệt! Than ôi bậc Giác Chánh Giác! Than ôi đấng Đại Quang Minh!
Lời kêu gào như vậy nhiều không lường. Hoặc có người vật vã ngã lăn trên đất, hoặc có kẻ úp mặt vỗ xuống đất.
Bấy giờ, A Nan từ chỗ ngồi đứng dậy, quỳ gối, hai tay chống lên đất, ngước nhìn về Đức Phật mà nói kệ:
Thấy người khóc mến thương
Trong lòng thêm đau đớn
Từng tiếng khóc bi ai
Khiến con thêm chua xót.
Ví như người khách buôn
Giữa đường gặp giặc dữ
Gặp thấy ánh lửa lớn
Như cỏ sợ đốt cháy.
Nhân thấy lửa cháy hừng
Trong lòng sinh sợ hãi
Khi tâm ý hoảng hốt
Lạy Trời cầu xót thương.
Lòng con cố dằn nén
Sao vượt nổi buồn đau?
Lại nhìn thấy dân chúng
Đưa hai tay kêu gào.
Chỉ lo việc đến đi cầu
Phật trụ một kiếp!
Hôm nay sao nỡ nhìn
Thế Tôn vào Nê Hoàn?
Con thường cầu Thế Tôn
Thiên Trung Thiên chẳng thấy
Kỳ Hoàn là gò rỗng
Chỉ nhìn thấy người khác.
Nếu đến Duy Da Ly
Bạn hữu hỏi thăm Phật
Đời sống Vô Thượng Tôn
Con phải làm sao đáp?
Người nhiều vô số ngàn
Khóc lóc lệ ràn rụa
Thích Sư Tử vô thượng
Ngài nay được yên ổn
Mọi người buồn khóc thương
Không ai chẳng nhớ Phật.
Làm sao vào đại thành?
Mà lìa xa Đức Phật
Đứng sau ai hầu trông?
Sẽ vì ai mang bát?
Vì ai giữ áo quần?
Ai gần con sách tấn?
Ai sẽ vì con nói?
Sao gọi là nghe, giữ?
Ai giải nghi cho con?
A Nan trí như biển
Theo ai nghe chánh pháp
Câu khó giải thâm diệu?
Con sẽ từ đâu thọ
Vô lượng pháp vi diệu.
Bấy giờ, Phật bảo A Nan: Ông hãy bày giường Sư Tử giữa hai cây này cho Như Lai.
Vì sao?
Vì Như Lai vào lúc nửa đêm mới vào Nê Hoàn, cùng với bản nguyện là hợp vậy.
Lúc này, A Nan than khóc đứng dậy, bày giường Sư Tử dưới chỗ hai gốc cây nơi đất các lực sĩ, đầu hướng về phương Bắc.
Xong, A Nan nói bài kệ:
Vì đấng đại thần thông
Bày giường này lần cuối
Chẳng thể được cùng tận
Lại ở tòa thanh tịnh.
Con sẽ nương ai đây?
Ở chỗ Song Thọ đây
Ánh sáng nay đã mất
Xa lìa đấng Chí Tôn!
Đến đây, Tôn Giả A Na Luật vì A Nan nói kệ:
Đức Phật vốn đã nói
Vạn vật đều vô thường
Chẳng được riêng tự tại
Sao ông còn khóc thương?
Lúc ấy, A Nan dùng kệ đáp Tôn Giả A Na Luật:
Sao gọi là đàm luận?
Nhân giả đáp ý tôi
Thấy Phật vào Nê Hoàn
Nhân giả không lo sao?
Đến đây, Tôn Giả A Na Luật dùng kệ đáp lại:
Tôi thấy người xót thương
Chấn động và ưu não
Mắt tôi lệ ngập tràn
Dầm dề đau xót khóc.
Tôi cũng thấy Trời, Người
Dùng thiên nhãn khóc lóc
Tôi cũng lại như vậy
Buồn kêu thêm đau khổ.
Chẳng do việc kêu khóc
Có thể đạt điều gì
Vậy nên gắng tu hành
Người chớ sầu, chớ khóc.
***