Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT KINH SINH

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Trúc Pháp Hộ, Đời Tây Tấn
 

ĐỨC PHẬT

THUYẾT GIẢNG KINH HÒA NAN
 

Tôi nghe như vậy!

Một thời Đức Phật du hóa tại khu lâm viên Kỳ Đà Cấp Cô Độc thuộc nước Xá Vệ, cùng với chúng đại Tỳ Kheo một ngàn hai trăm năm mươi vị.

Lúc ấy có vị Thích Tử tên là Hòa Nan. Vị này muốn có nhiều đệ tử, nên có ai muốn xuất gia, ông không cần biết họ hành vi tung tích thế nào, cứ cạo sạch râu tóc cho làm Sa Môn, truyền đủ giới pháp, không hỏi đầu đuôi, từ đâu đến, cha mẹ là ai, lành, dữ, tốt, xấu, biết hay không biết, miễn có được người là cạo đầu, truyền giới cụ túc.

Ông chỉ muốn có nhiều đệ tử, không nghĩ đến hậu hoạn. Đáng lẽ phải hỏi rõ ngọn ngành từ đâu đến, theo dõi hành động, đề phòng kẻ lừa dối xâm nhập để khỏi phải hối hận. Tỳ Kheo Hòa Nan chẳng chịu ai can ngăn, hễ gặp được người liền cho cạo đầu xuất gia.

Thuở ấy, có một người hung ác, con kẻ đánh bạc lận. Hắn nghe đồn Thích Tử Hòa Nan có nhiều quần áo, bình bát, lại rất muốn có nhiều đệ tử, liền đến xin theo học.

Ông Hòa Nan chẳng hỏi gốc ngọn, từ đâu đến mà cứ xuống tóc cho hắn, bản thân hắn thì đói lạnh, không có gì sinh sống, muốn đến đấy để lừa dối.

Trong lòng dự sẵn mưu kế, hắn đến thẳng chỗ Hòa Nan, cung kính nghiêm trang, dập đầu làm lễ, thể hiện oai nghi phép tắc, đứng ngồi phải cách, không chút sơ hở, vội vã.

Thích Tử Hòa Nan bảo với hắn: Làm Sa Môn phải sống ẩn dật, không ưu phiền, không lo lắng. Còn gần gũi với ái dục thì không phải là điều tốt đẹp. Lười nhác không lo tu tập là người không biết nên bị ái dục hủy hoại.

Ái dục mà theo đuổi nhiều thì chỉ mang đến bao nỗi ưu phiền rối rắm, tai hại. Người tham đắm ái dục thì không thể được hóa độ.

Hắn đáp lại: Bản thân con không thể vất bỏ ái dục làm Sa Môn.

Hòa Nan lại hỏi: Tại sao ngươi chẳng chịu làm Sa Môn?

Làm Sa Môn thu đạt được nhiều lợi ích. Ngươi đã có ý xuất gia làm Sa Môn rồi mà. Còn sở học và đức hạnh của ngươi thì ta sẽ giúp đỡ cho.

Hắn đáp: Xin vâng lời thầy dạy, dứt hết lo âu, phiền muộn, sống cảnh ẩn dật, an nhàn để làm Sa Môn. Như thế là hắn được cạo bỏ râu tóc, thọ cụ túc giới. Động cơ làm Sa Môn của hắn có ý đồ, nên hắn cố biểu hiện tốt.

Hắn cung kính, thuận hòa, tinh tấn tu hành, chưa từng lười biếng, nhẫn nhục, thuận theo lời dạy. Bấy giờ, Hòa Nan thấy có thể tin tưởng bảo bọc hắn, chẳng dò xét thái độ, chẳng chút nghi ngờ, lại tin tưởng tuyệt đối.

Vì vậy mà Thích Tử Hòa Nan đem hết y phục, bình bát cùng các đồ vật được cúng dường giao cho hắn trông coi, rồi đi ra ngoài du hóa, trong lòng yên ổn, chẳng còn vướng bận gì.

Ở nhà, hắn ta tóm thâu tất cả y bát và các vật được cúng dường, vội vàng đem cất giấu một nơi kín đáo, rồi cùng với bọn đánh cờ bạc lận tụ họp nhau ăn uống.

Lúc ấy, Hòa Nan nghe được người đệ tử mới kia như thế, liền tức tốc trở về, thấy nhà cửa trống không, mọi vật dụng bị trộm hết, bèn hỏi khắp chung quanh, tìm tới chỗ đông người cũng không thấy hắn, chỉ biết hắn là con kẻ đánh bạc lận, là hàng côn đồ hung bạo, giả vờ làm Sa Môn, dối trá lừa thầy để ăn cắp của cải.

Mọi người đều nói: Tánh thầy hấp tấp, chẳng hỏi rõ nguồn gốc mà đã xuống tóc cho hắn xuất gia. Nay hắn chiếm lấy của cải, lẫn trốn đâu đó, cùng với bọn đánh bạc lận ăn chơi. Hòa Nan biết được về hắn như vậy, sợ là không thể làm gì được hắn ta nên Thích Tử Hòa Nan âm thầm chịu mọi sầu não. Các vị Tỳ Kheo nghe biết việc ấy liền thưa lại đầy đủ với Đức Phật.

Bấy giờ, Đức Đại Thánh bảo các vị Tỳ Kheo: Người đánh bạc lận trụy lạc ấy không phải chỉ đời này dùng dáng dấp nhà Sư đạo đức để lừa gạt, chiếm đoạt của cải, mà kiếp trước hắn cũng thế. Ông Tỳ Kheo Hòa Nan cũng không dứt được sự tin tưởng đối với hắn.

Đức Phật kể: Về đời quá khứ xa xưa, lúc đó tại thành Vương Xá, có một người hiền đi vào nhà chứa dâm đãng, cùng với gái mãi dâm ăn uống, ca xướng, vui chơi hoan lạc.

Của cải của ông ta chẳng bao lâu tiêu tán, vì đã bị bọn dâm nữ đoạt lấy hết cả. Chẳng chừa, ông ta lại vào nhà chứa, bị dâm nữ xua đuổi, ông ta la mắng chửi bới chẳng chịu đi.

Bấy giờ, người dâm nữ nhất quyết đuổi ra khỏi nhà. Cuối cùng, ông ấy đành đi mưu tìm của cải, nhưng rồi đi đi, về về, chẳng tìm được gì.

Quyết tìm cầu của cải, lần đó ông ấy đến nước Uất Đan, tuy đến được nước này, nhưng vì lạ, ông ta chẳng biết ất giáp gì cả. Ở nước Uất Đan, bấy giờ có một vị đại Tôn Giả, nhiều của cải, châu báu, giàu có vô kể.

Ông ta giả vờ làm một người hiền lành, nhân đức đến gặp thẳng vị Tôn Giả, thưa: Tôi là một người buôn bán, dẫn đường cho nhiều người từ nước tôi đến đây, mang theo của cải châu báu. Trên đường đi, chúng tôi gặp bọn hung ác cướp đoạt hết mọi tài sản đó khiến chúng tôi trở nên nghèo cùng, mười phần nguy khốn, không thể sống nổi. Tôi vừa được cứu mạng, hết sức chạy đến đây, xin được nương nhờ, hầu hạ Tôn Giả.

Vị Tôn Giả thấy hắn ta oai nghi tề chỉnh, đi đứng đàng hoàng, có cái uy đức của người hiền, đúng là một người tốt. Từ đó hắn ta lập tâm làm ra vẻ một người trí tuệ thông minh, biện tài, biết ứng xử trong hành động, không lười biếng, tinh ý nhạy cảm mau mắn.

Để làm cho Tôn Giả hết sức vui mừng, hắn ta cẩn thận giữ gìn tâm ý, chưa từng phóng túng, làm việc gì đâu ra đó, không có việc gì mà không thành tựu, thân hành động trong sạch, miệng nói lời dịu dàng, không chút thô tục, toàn là lời khéo từ đẹp, mọi người thấy thế đều rất hoan hỷ.

Toàn thể người trong nhà, quyến thuộc lớn nhỏ của Tôn Giả đều rất quý mến thương yêu, ca ngợi hắn ta, khiến Tôn Giả thấy thế rất là hài lòng, đem lòng tin tưởng vì những hành động của hắn ta không chút sơ sót.

Bấy giờ Tôn Giả thấy đức hạnh của hắn trong ngoài tốt đẹp không chút lỗi lầm, nên khuyến khích, giúp đỡ hắn trong mọi công việc của hắn tạo ra.

Tôn Giả rất kính trọng không chút khinh thường, dốc hết lòng tin, xem hắn như anh em, không có gì phân biệt, đâu đó rõ ràng, không mảy may lừa dối, ít lâu sau khi được tín nhiệm, nắm được một số tài sản lớn, hắn liền chiếm đoạt đem ra ngoài, dùng xe chở hết số tài sản quý báu ấy về thành Vương Xá, cùng với bọn gái dâm đãng ăn uống, vui chơi thỏa thích.

Ở nhà vị Tôn Giả không thấy hắn xuất hiện, liền cho người tìm kiếm lục lọi khấp chốn, không biết hắn tụ họp nơi nào. Xem lại kho tàng thì thấy mất rất nhiều của cải, châu báu không biết bao nhiêu mà kể. Thấy mất của cải, vị Tôn Giả lại cho người tìm kiếm khắp nơi nhưng vẫn không thấy hắn đâu.

Mãi sau mới nghe người ta đồn đại: Tên ấy đã trở về thành Vương Xá cùng với bọn dâm nữ ăn chơi. Gã con của người đánh bạc lận ấy, chẳng phải là hạng Trưởng Giả, chẳng phải là hạng người như Tôn Giả đã nghĩ.

Tôn Giả đi dò tìm khắp nơi cũng không gặp được, rất tự giận mình, làm bài kệ than:

Không phải hiền quân tử

Mà ra dáng hào hoa

Lời khéo chứa điêu ngoa

Không nên tin tưởng chúng.

Nhìn bề ngoài hành động

Thấy họ rất hiền hòa

Người trí phải phòng xa

Quan sát cho thật rõ.

Tánh ác mới tường tỏ

Bọn lưu manh giở trò

Mà ta không nỡ lờ

Như ăn đồ độc hại.

Thì sao không phần lại

Ân tình cũng tiêu tan

Kẻ trí phải biết phân

Lúc nào nên giúp đỡ.

Như ta vừa rồi đó

Tin tưởng kẻ dối lừa

Giả hiền dạng dễ ưa

Đoạt của cải trốn mất.

Đức Phật bảo các vị Tỳ Kheo: Vị Tôn Giả lúc đó nay chính là ông Tỳ Kheo Hòa Nan đây, còn tên lường gạt thì nay chính là tên con của người đánh bạc lận giả làm Sa Môn lừa dối ông Hòa Nan. Đời trước đã xâm đoạt nhau, đời nay cũng thế.

 Đức Phật thuyết giảng như thế, không ai là không hoan hỷ lãnh hội.

***