Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT

KINH THIỀN ĐẠT MA ĐA LA

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Phật Đà Bạt Đà La, Đời Đông Tấn
 

PHẦN BẢY

CON ĐƯỜNG PHƯƠNG TIỆN TU HÀNH

PHẦN NIỆM AN BAN QUYẾT ĐỊNH
 

Đã nói pháp thăng tiến

Nhiếp hết các công đức

Tu hành phần quyết định

Nay theo thứ lớp nói

Khéo niệm hơi thở ra

Thở vào cũng như vậy.

Ra vào tư duy kỹ

Phân biệt đủ rõ ràng

Đây là phần quyết định

Những điều Thế Tôn dạy

Tất cả các căn lành

Đều khắp cả tự tướng

Trí tối thắng vô thượng

Thì gọi là quyết định

Các vị hành giả này

An trụ phần quyết định

Khi thở ra, hít vào

Chánh quán tướng vô thường

Pháp thở thứ lớp sinh

Lần lượt làm tướng nhân

Cho đến các duyên hợp

Lúc khởi không tạm dừng

Nên biết pháp hòa hợp

Tánh nó chóng hoại diệt

Pháp từ nhân duyên khởi

Tánh mòn nên vô thường

Tất cả các duyên lực

Nhờ vào pháp mới sinh

Hư vọng không bền chắc

Chóng khởi cũng mau diệt

Độc trị độc, vô thường

Tánh ấy không trụ lâu

Hành giả quán như vậy

Đây là niệm quyết định

Ví như sự vận hành

Hơi thở liền bị nhanh

Quyết định tưởng vô thừng

Hành giả hướng Niết Bàn

Khi thơ ra chưa diệt

Mà thở vào lại sinh.

Khi thở vào chưa diệt

Thở ra lại phát sinh

Quán sát chắc như vậy

Tu hành phần quyết định

Gai bén thô nhám sinh

Các tướng khổ bức bách

Thở ra và thở vào

Lúc nào cũng bức thiết

Hiểu rõ ngay hơi thở

Đủ cả các tướng khổ

Tư duy đúng như vậy

Thì gọi là quyết định

Tự tướng không vững chắc

Tịch diệt không vô ngã

Sức nhân duyên khởi lên

Vì duyên khởi nên diệt

Xa rời tướng chấp ngã

Thường trụ không biến đổi

Hành điên đảo như vậy

Tất cả nên tránh xa.

Chỉ hành quán chân thật

Mới gọi là quyết định

Vô ngã không kiên cố

Cũng không có chủ tể

Kia chẳng thở ra vào

Từng có tướng giác tri

Biết chắc là vô ngã

Nên nói là quyết định

Phải biết trí tướng ấy

Gọi tương tợ Thánh hạnh

Thế thì hành phương tiện

Chẳng phải là chân thật

Tỳ Kheo Niệm An ban

Tưởng tạp niệm là loạn

Loạn rồi tâm không vui

Phải nên theo số đếm

Hoặc đếm hơi thở vào

Hay đếm hơi thở ra

Nghĩ loạn biết quán tưởng

Do đó lìa hết cả.

Người tuệ quán hơi thở

Buộc tâm nơi số đếm

Thở vào đếm là một

Không lộn số thở ra

Chuyên niệm đếm không loạn

Như vậy cho đến mười

Rồi bỏ mười thở ra

Từ đó được quyết định

Đây nói là đầy đủ

Thành tựu đến căn bản

Lại nói các cánh đếm

Hành giả khởi phương tiện

Nếu số đếm căn bản

Không thể quyết định được.

Thở nhanh rất dễ biết

Phương tiện khiến tâm sinh

Bỏ hai hơi thở ra

Rồi sau đếm vào một

Cuối cùng tâm không lộn

Đến thứ hai thành tựu

Nếu ở hai phương tiện

Vẫn không thể quyết định

Vượt mười hơi thở ra

Rồi sau đếm vào một

Chánh niệm tâm không loạn

Lần lượt đến đầy đủ

Đây nói người tu hành

Đếm đến mười thành tựu

Mười pháp đếm như trên

Là số đếm rốt ráo

Rồi lại, như trên xả

Tăng số chẳng phải tu

Hành giả đếm như vậy

Là cách đếm thành tựu

Thành rồi thì phải xả

Tiến đến phương tiện khác

Hành giả đối cách đếm

Mà không được thành tựu

Nên làm lại như trước

Phải đếm lại từ đầu

Phương tiện thành cách đếm

Liền được phần quyết định

Cách đếm đã thành tựu

Người tuệ tâm tùy thuận

Sáu thứ như trước nói

Tu hành đúng phương tiện

Đối với sáu thứ này

Hành giả sinh tưởng lìa

Không vui đắm sinh tử

Tìm cách đoạn phiền não

Tâm hành giả xa lìa

Tất cả pháp hữu vi

Nên biết lìa dục này

Thì quyết định thanh tịnh

Hoặc nói ở trước dài

Hoặc nói ở sau ngắn

Như nghĩa quyết định kia

Nay theo thứ lớp nói

Khi mới khởi thở ra

Nói rằng ở trước ngắn

Đây nói chẳng phải vậy

Vì thế càng tăng dần

Thở ra cứ xa dần

Cho đến không gián đoạn

Tận cùng biết là dài

Nói ngắn thì không phải

Thở ra tăng trưởng dần

Chưa đến chỗ rốt ráo

Trong đó nên quán sát

Gọi là dài trong ngắn

Nhất tâm siêng phương tiện

Chuyên niệm chánh tư duy

Tăng trưởng đến rốt ráo

Gọi là dài trong dài

Quán rồi phong đại chuyển

Xa lìa các tưởng cầu

Rồi sau được quyết định

Đây là ngắn trong dài

Thở vào hết sức ngắn

Rồi đến chỗ phát khởi

Cách quán sát thế này:

Gọi là ngắn trong ngắn

Tư duy đúng như vậy

Hành giả phải hiểu rõ

Khi đã được quyết định

Tiến đến phương tiện khác

Toàn thân đều giác tri

Khắp cả thân đều thở

Hành giả rõ như vậy

Chính đó là quyết định.

Ví như đốt lửa cháy

Ánh sáng chiếu lan xa

Củi hết, lửa sắp lụn

Ánh sáng lại càng gần

Nếu lại đun thêm củi

Ánh sáng chiếu rộng ra

Thế hết quy về diệt

Bốn thứ gió cũng vậy

Hoặc nói là dài ngắn

Trong ngoài sắp đổi nhau

Hoặc cả hai dài ngắn

Mỗi mỗi như vậy nói.

Như múc nước giếng sâu

Buông gầu xa xuống dưới

Rồi kéo trở lên lại

Càng kéo dây càng ngắn

Như bắn tên lên không

Tên bay nhanh vô cùng

Khi nó càng lên cao

Lực hết lại rơi xuống.

Hành giả tư duy đúng

Quán sát nương hơi thở

Đầu xa nhưng sau gần

Nghĩa dài ngắn cũng vậy.

Ví như lăn bánh xe

Giong ruổi qua lại nhau

Qua xa gọi là dài

Lại gần gọi là ngắn

Hơi thở ra vào nhanh

Dài ngắn cũng như vậy.

Hành giả quán thật kỹ

Trước khổ mà sau tập

Quán hơi thở cũng vậy

Trước dài nhưng sau ngắn

Nếu Sơ Thiền thở ngắn

Thiền thứ hai thở dài

Là trái nghĩa chánh thọ

Đây không nói như vậy

Ở trong Sơ Thiền kia

Hơi thở thế càng xa

Thiền thứ hai thở ngắn

Chánh thọ sai biệt dần

Toàn thân đều giác tri

Thì nương thiền thứ ba

Sau cùng dứt thân hành

Vì lìa lỗ chân lông

Đây nói các tam muội

Tùy thuận tướng công đức

Hành giả an trụ vào

Không bị các tưởng loạn

Có gì trong Sơ Thiền

Chỉ nói dài không ngắn

Không xả các sở y

Do đó nên thở dài

Nhờ vào sức giác tưởng

Hay khiến thở ra dài.

Thứ hai xả các y

Thế yếu nên thở ngắn

Kinh thật là thâm diệu

Phật nói suối trên núi

Sức chảy không có xa

Chỗ khác không đổ vào

Dụ đảnh núi như trên

Đệ nhị y cũng vậy

Chỉ từ nơi ấy khởi

Thì không thể đi xa

Như nói sĩ phu mạnh

Mang nặng mà leo núi

Sức kiệt khiến hơi dồn

Hơi thở vội hồi chuyển

Khi đến nơi an ổn

Hơi thở lại bình thường

Là dụ hơi thở kia

Trước ngắn mà sau dài

Kia nói sĩ phu mạnh

Mang nặng mà leo núi

Dùng phương tiện thân sức

Nên mới khiến thở dài

Nếu mà phương tiện yếu

Sức mình không mang nặng

Vì không sức phương tiện

Thở yếu nên không xa

Ví như người mạnh mẽ

Bắn tên bay thật xa

Sức yếu không phương tiện

Thế yếu bay không xa

Dụ này cần nên biết

Đây nói nghĩa dài ngắn

Hành giả biết cho kỹ

Tất cả hiểu rõ ràng

Mười sáu phần như vậy

Đều gọi là quyết định.

Như phương tiện thăng tiến

Phân biệt công đức trụ

Quyết định niệm An Ban

Cũng nên nói như vậy

Còn những gì chưa nói

Các công đức trụ khác

Thì nay tôi sẽ nói

Như phần quyết định kia.

Quán sát phong đại khởi

Căn bản rất thanh tịnh

Tu hành tướng vi diệu

Đều từ nơi ấy hiện

Ở nơi rốt ráo đó

Báu ma ni tam muội

Nên biết công đức này

Phương tiện căn bản sinh

Đã nói phương tiện diệu

Phần căn bản quyết định

Các tướng chánh thọ khác

Tất cả như trước nói.

***