Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT

KINH THIỀN ĐẠT MA ĐA LA

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Phật Đà Bạt Đà La, Đời Đông Tấn
 

PHẦN BỐN

CON ĐƯỜNG TU HÀNH

THÙ THẮNG PHẦN TRỤ
 

Thắng đạo tu chỉ, quán

Niệm hành tướng đã thành

Không giỏi pháp thăng tiến

Tức là trụ chỗ trói.

Đắm chấp cảnh sở duyên

Tiến tu tâm bê trễ

Do đó bị trói buộc

Không thể đến thắng xứ

Hoặc có không thể động

Không mềm cũng không cứng

Hoặc vững chắc kiên cố

Cũng như tượng Kim cương.

Có năm chướng ngại này

Không tiến cũng không thoái

Đó là trụ tướng buộc

Xa con đường thăng tiến.

Loạn sáng và tối tăm

Chính mình nhẫn không hiện

Ví như đốt dầu cặn

Cũng như mắt bị màng,

Ánh sáng không phát rõ

Xả bỏ các hỷ lạc

Tịch diệt dứt vui thích

Nó không thể khởi lại.

Giống như vật cứng chắc

Mà hiện lên tướng mềm

Người tu hành có lúc

Cũng trụ tướng như vậy.

Tướng không theo chỗ muốn

Mà dấy lên tưởng dục

Tuy muốn tùy theo ý

Rốt cuộc không có vui.

Tướng chẳng lưu giữ được

Mà cố ý giữ lại

Như vậy trái với niệm

Đó là bị trói buộc.

Khi tưởng đã thành tựu

Nên biết không ngăn được

Trụ rồi không giữ tướng

Chắc đến cho tối thắng.

Khi vọt muốn cho chìm

Hoặc cao muốn hạ thấp

Đi muốn khiến trở lại

Chỗ trụ không muốn trụ.

Lúc diệt muốn không diệt

Rốt cuộc không như ý

Hành giả trụ sinh diệt

Sở hành luôn chuyển tiến.

Các pháp tướng đã thành

Nhưng không bỏ tự tướng

Nếu không bỏ tự tướng

Thì tự tướng hiển hiện.

Da mỏng che bất tịnh

Để khỏi thấy thân dơ

Oai nghi và các thứ

Lợi lạc che thân khổ.

Tương tợ thứ lớp sinh

Trước sau không gián đoạn

Che mất tướng vô thường

Không thấy thân thay đổi.

Phơi bày sự cảm thọ

Nắm giữ tướng của ta

Hay nhớ nghĩ việc cũ

Ẩn thân, không quán ngã.

Đó là tướng tương tợ

Hành giả không phân biệt

Từ đó khởi ái lạc

Sinh ra tướng công đức.

Đắm chấp vọng tưởng sinh

Lại không màng thăng tiến

Thì thắng pháp khó thành

Sự lỗi lầm càng tăng.

Không ngã tướng, tợ tướng

Loại này không hồi chuyển

Không hồi chuyển như vậy

Hành giả sinh ngu si.

Vô trí bị trói buộc

Cột chặt vào nơi ấy

Tham đắm sinh các lỗi

Tướng ấy nay phải nói:

Trí tuệ tổn hoại dần

Phân ly và tạp loạn

Phá tan không hòa hợp

Đó là bị tướng trói.

Với thân, không khéo léo

Tự sinh tướng phân ly

Tạp loạn hay nát vụn

Ấy là bị trói buộc.

Giữ thường không tưởng khác

Các sắc sẽ không sinh

Nhiều thứ tướng vi diệu

Cũng không lần lượt khởi.

Tuôn chảy không dừng lại

Thân này dần tiêu giảm

Tướng hoặc lại hoặc đi

Tu hành không tăng trưởng.

Tịch tĩnh đã không sinh

Không nuôi lớn thân căn

Tâm không khởi vui vẻ

Nên nói xả bất tịnh.

Kia không thanh tịnh xả

Điều thấy không rõ ràng

Cũng không thể thăng tiến

Lại cũng không thoái chuyển.

Như giỡn tượng Sa Môn

Giây lát sinh khoái lạc

Ví như mượn y phục

Hay như thấy chiêm bao.

Là mạng không thanh tịnh

Dối nịnh và các ác

Nơi làng xóm tri thức

Hiển bày các công đức.

Che giấu các lỗi lầm

Phạm tội không phát lồ

Và tất cả trói buộc

Làm nhơ kẻ tu hành

Phảng phất có sự tướng

Liền khởi tưởng là thật

Chưa thuần cho là thuần

Chưa diệt tưởng đã diệt.

Phương tiện chưa tới đâu

Mà mong cầu thăng tiến

Như mộng lúa trong hạt

Thế là bị trói buộc.

Nghiệp mới khởi: Vô phương

Tướng hiện: Giữ chặt lấy.

Tâm kiêu mạn quá tăng

Như vậy bị trói buộc.

Hoặc có người tu hành

Mà khởi đoạn thường kiến

Kiến chấp khiến tâm loạn

Tức là bị trói buộc.

Hoặc có người tu hành

Quán sát kỹ nơi thân

Người kia bị trói buộc

Tâm chán không tăng tiến.

Tâm chán không tăng tiến

Không lìa tham dục được

Nếu không lìa tham dục

Giải thoát có từ đâu?

Không thành tựu giải thoát

Thì không được lậu tận

Người không đoạn các lậu

Thì không phải trí tuệ.

Thân niệm xứ nơi ấy

Tướng trụ đã phân biệt

Thọ, tâm, pháp niệm xứ

Như vậy cần nói rộng.

Tu hành tâm không vui

Cũng không sinh hỷ lạc

Thân còn vui lăng xăng

Nên biết trụ tướng này.

Tu hành chỗ đạt được

Tín, giới, văn, xả, tuệ

Chỉ giữ được phần nhỏ

Thế là con trụ tướng.

Tỳ Kheo còn buộc ràng

Nên đến chỗ A Nan

Mê lầm nơi tướng trụ

Nay cần phải lược nói:

Được chánh định vô tướng

Sáu năm còn bị trói

Theo Tôn Giả A Nan

Để nghe những lời dạy.

Không thể tiến đạo nghiệp

Mà cũng không thoái chuyển

Càng trụ vào cảnh giới

Thì không thể giải thoát.

Không đến cũng không đi

Giải thoát rồi mà trụ

Trụ rồi lại giải thoát

Giải thoát rồi lại buộc.

Hoặc có người tu hành

Trụ cảnh giới bất thoái

Phiền não vi tế khởi

Mà không tỉnh thức được.

Vì không biết phiền não

Không đến được thắng xứ

Không phân biệt các địa

Cũng không lỗi thoái lùi.

Khi các lỗi không sinh

Như vậy dừng nơi trụ

Hoặc ở trong phần trụ

Làm mất đi diệu tướng.

Các diệu tướng tuy diệt

Ý còn thuận đối tượng

Khi ý thuận đối tượng

Các lạc ý phát sinh.

Đã có diệu lạc rồi

Tâm nương vắng lặng trụ

Nhân tâm yên tịnh đó

Cho rằng tự mình làm.

An chỉ chưa tới đâu

Không được quả đầy đủ

Vô trí che mắt tâm.

Mà tự cho là trí.

Tu hành mà vô trí

Không biết điều ứng dụng

Nếu người biết ứng dụng

Ở cảnh giới cứu cánh.

Trụ trong cộng địa ấy

Những việc ấy làm bẩn

Nếu như người tu hành

Thành tựu bất cộng địa.

Như vậy biết lỗi lầm

Thì không còn trói nữa

Lỗi phiền não không biết

Ngu si không thật trí.

Thiền giác là điều tốt

Như voi trói vào cây

Tu quán cảnh giới trí

Không biết chỗ khởi lên.

Từ nơi chốn nương ra

Mà không thể tự biết

Không vọt cũng không chìm

Không thấy chỗ khởi tướng.

Cũng không biết chỗ diệt

Lỗi cũng là không lỗi

Đã nói các chướng ngại

Đều là tướng trụ chắc.

Do kia không chỗ trụ

Đây chẳng nói trí sáng

Dấy lên các lỗi lầm

Bao nhiêu duyên ràng buộc.

Phải dùng phương đối trị

Các vi diệu hiển hiện

Bậc tôn quý không kính

Cũng không bỏ kiêu mạn.

Tự che giấu lỗi mình

Không nói cho ai biết

Nay ta đã già suy

Mọi người đều ruồng bỏ.

Mất luôn cả lợi dưỡng

Làm ta sinh khổ não

Tâm thường ôm lo sợ

Âu sầu than thở dài.

Sau khi ta chết rồi

Muốn bày trò gì đây?

Giấu lỗi tâm ưu não

Ngu hoặc gây trói buộc.

Chính mình sinh tội lụy

Mất cả biển công đức

Đắm chấp vui hiện tại

Xan, tham không tuệ sáng.

Bỏ cả qua đời sau

Gây ra các lỗi ác

Các trụ buộc như vậy

Khởi lên đều khác nhau.

Hành giả không khiếp nhược

Trị những gì nên trị

Yếu kém không phương tiện

Cho rằng do đâu tiến.

Thế thì rất khó vượt

Như voi yếu sa lầy

Không thể vươn lên được

Khinh nhờn tâm bê trễ.

Mãi mãi phải chìm đắm

Càng đến gần chỗ chết

Gây nghiệp báo phiền não

Ba thứ chướng ngại này.

Vô trí không sao khởi

Vĩnh viễn bị chìm đắm

Chứa ngu tối từ đâu

Gây các nghiệp phiền não.

Các loại trói buộc này

Mê loạn không tự tại

Quen gần các lỗi ác

Xa lìa công đức lành.

Làm cho ý nhiễu loạn

Như tên quay trên không

Rắn độc đầy dẫy cả

Rồng và bò cạp độc.

Biển sâu thẳm không đáy

Không biết đống lửa lớn

Người mù đi đến gần

Tối tăm nên không thấy.

Hành giả trụ chỗ buộc

Lỗi ấy cũng như vậy

Lỗi trụ nhiều vô lượng

Đức thăng tiến cũng vậy.

Như biển không bờ bến

Sâu thẳm đâu đo được

Thế gian vì không biết

Chân thật tuệ là đuốc.

Cầm đuốc không phóng dật

Sáng mãi sẽ không tắt

Khéo nói lỗi phần trụ

Trói những kẻ tối tăm.

Quyết định biết cảnh giới

Chẳng có phần của ta

Các thứ lỗi trói buộc

Không phải chỉ một tướng

Nên biết các nghiệp duyên

Chỉ Phật mới biết rõ.

***