Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT KINH TÔN GIẢ

HỘ QUỐC HỎI VỀ ĐẠI THỪA

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Thi Hộ, Đời Tống
 

PHẦN BA
 

Khi ấy, Thế Tôn nói kệ này rồi, bảo Tôn Giả Hộ Quốc: Lại có bốn pháp đối với các Bồ Tát không nên hành.

Bốn pháp đó là gì?

1. Là không nên theo bạn ác.

2. Là không nên theo người có kiến chấp.

3. Là không nên theo người bỏ tất cả thiện pháp.

4. Là không nên theo người mê đắm tài lợi.

Bốn pháp Bổ đặc già la như thế không nên theo.

Lại nói kệ:

Nếu người xa lìa các bạn ác

Thường được bạn lành đến thân cận

Như đêm, trăng tròn hiện không trung

Trừ tối, sáng rỡ đạo bồ đề

Phàm có hiểu biết thường không dứt

Với thân mạng mình luôn nuôi dưỡng

Như vậy độc khí có thể lìa

Người ấy thành đại trí tuệ Phật

Nếu bỏ pháp vi diệu tối thượng

Không thích vắng lặng vị Cam Lồ

Như vậy gọi là đồ bất tịnh

Xa lìa cầu chứng đại bồ đề

Tham cầu tài lợi và y bát

Cùng người tại gia làm kinh doanh

Như vậy xa lìa hố lửa này

Có thể thành tựu đạo tối thượng

Thường ưa hàng phục các ma oán

Thường chuyển pháp luân độ các loài

Như vậy rộng làm lợi ích lớn

Thường gặp bạn lành được bồ đề

Thân sơ khen chê thường bình đẳng

Lợi dưỡng tật đố cũng như vậy

Như thế trí các Phật vô thượng

Người ấy không lâu ắt thành tựu.

Lúc ấy, Thế Tôn nói kệ rồi, bảo Tôn Giả Hộ Quốc: Lại có bốn pháp đối với các Bồ Tát là pháp khổ báo.

Bốn pháp đó là gì?

1. Là khinh mạn giáo pháp.

2. Là chấp trước ngã nhân.

3. Là tâm không tin hiểu.

4. Là đối với cảnh bất tịnh ghi nhớ trọn vẹn.

Bốn pháp như thế là pháp khổ báo của Bồ Tát.

Lại nói kệ:

Nếu có thọ trì pháp vi diệu

Mới có thể nhận thế gian cúng

Kẻ khinh mạn không có trí lớn

Sẽ nhận vô biên các khổ ác

Với Phật bổn sư và cha mẹ

Thường ôm nhân ngã không cung kính

Phước lớn như vậy tâm không cầu

Sẽ đọa chỗ bất tịnh vô tri

Tam Bảo tối cao ruộng phước lành

Mà không tin hiểu và qui kính

Dùng hư dối mê hoặc thế gian

Như thế sẽ mắc tội khổ ác

Người nữ tức là cửa ngã ác

Trôi dạt sanh tử không cùng tận

Người ngu vô trí tạo nghiệp ấy

Mãi đắm địa ngục và súc sanh

Nếu người tôn trọng hướng về Phật

Hay diệt các khổ được vô úy

Lại đóng tất cả cửa ác thú

Dẫn lối chúng sanh đắc Phật Đạo.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo Tôn Giả Hộ Quốc: Có bốn pháp đối với các Bồ Tát là pháp trói buộc.

Bốn pháp đó là gì?

1. Là khinh mạn người khác.

2. Là đối với việc thế gian phương tiện tìm cầu.

3. Là dụng tâm tán loạn như đi đường nguy hiểm.

4. Là đối với quyến thuộc lòng sanh tham trước.

Bốn pháp như thế là pháp trói buộc của Bồ Tát.

Lại nói kệ:

Nếu hành khinh mạn với người khác

Phương tiện chỉ cầu việc thế gian

Tán loạn như đi trong đường hiểm

Như voi thân lún giữa đầm lầy

Đối với người thân sanh yêu mến

Thường ôm tham luyến như say rượu

Như vậy mỗi mỗi bị trói buộc

Tăng trưởng ngu si che trí lớn

Nếu người sợ khổ chán sanh tử

Mong khỏi chìm đắm hướng giải thoát

Xả bỏ khinh mạn việc thế gian

Đó là Bồ Tát thực hành đạo

Diệt hết vô biên các khổ rồi

Và các quyến thuộc phiền não kia

Rốt ráo an vui không mong cầu

Viên mãn bồ đề đạo vắng lặng

Thực hành sáu pháp Ba la mật

Ba thân năm trí và mười lực

Tất cả công đức đều trọn đủ

Như vậy lìa hẳn vô biên khổ

Quá khứ tu hành vô lượng kiếp

Vì chúng sanh nên cầu bồ đề

Tất cả các thiện thảy đều tu

Xa lìa các ác và quyến thuộc

Thường vui núi sâu chỗ yên tĩnh

Xa lìa thanh sắc, tưởng chân không

Tinh tấn tu hành không gián đoạn

Đắc tuệ viên mãn đại trượng phu

Thấy nghiệp chúng sanh thế gian kia

Năm nẻo xoay vần không cùng tận

Ta đời quá khứ phát tâm từ

Tự bỏ thân mạng và vợ con

Kinh thành đất nước và trân bảo

Cầu Phật như vậy vô số kiếp

Ta xưa ở núi hành nhẫn nhục

Hoa quả ao khe thảy thanh tịnh

Vua Ca lợi đến chặt chân tay

Tâm sanh thương xót, nhẫn không giận

Xưa ở núi sâu tên Xà Ma

Ta là tiên tên Ba La Đa

Khi ấy Thiên Tử bắn thân ta

Cũng không sân hận sanh tâm ác

Không tiếc thân mạng xem như đá

Chí cầu bồ đề tâm không lùi

Thuở xưa ta tên là Tát Đỏa

Gặp hổ đói muốn ăn thịt con

Gieo mình xuống vực cứu hổ kia

Trời người khen ngợi đại tinh tấn

Thường ưa bố thí cứu chúng sanh

Không tiếc thân mạng và tài bảo

Xưa ta tên là Ma Nẳng Phược

Rộng hành bố thí hết bảy báu

Cho đại Ma Ni để người giàu

Như vậy cầu chứng quả bồ đề

Thuở xưa làm Vua Đại Tô Ma

Ta tu hành tiếng tăm vang khắp

Bấy giờ ta chịu trói thay người

Để trăm Vua kia được giải thoát

Xưa ta làm Vua hiệu Năng Xả

Ai mong cầu gì đều thỏa mãn

Cho đến thân mạng và châu báu

Khiến người giàu sang khỏi nghèo khổ

Xưa có chim câu bay đến ta

Cắt thịt thân ta cứu mạng nó

Khi cầm dao cắt thịt như vậy

Không kinh, không sợ tâm an ổn

Cũng thời quá khứ bỏ ngôi Vua

Trọn đời hành pháp Ba la mật

Lại tự hóa thân làm thuốc hay

Bỏ thân mạng mình cứu quần sinh

Xưa kia ta là Sư Tử chúa

Thường làm lợi lạc cho thế gian

Xả bỏ ngôi Vua và quyến thuộc

Một lòng mong cầu đạo vô thượng

Lại xưa ta là Vua Diệu Nha

Thời ấy tuổi thọ một ngàn năm

Tám mươi bốn năm tu khổ hạnh

Phát đại tinh tấn thí của báu

Ở trước tháp Phật đốt thân mình

Hết lòng cung kính để cúng dường

Xưa ta là Vua tên Vô Cấu

Có Bà La Môn tên Ác Nhãn

Đi đến thâm cung xin đầu ta

Ta liền đem đầu mà ban cho

Thuở xưa ta là Vua Nguyệt Quang

Cứu khắp chúng sanh làm lợi ích

Trong tất cả thành ấp xóm thôn

Ngã tư đường bố thí thuốc hay

Ngàn thể nữ đoan nghiêm tướng đẹp

Châu báu vàng ròng khắp trang nghiêm

Bỏ ngàn thể nữ để tu hành

Việc làm ấy phước không ai sánh

Thuở xưa ta là Vua Du Bà

Đội mão quí báu đời hiếm có

Hoa hương các báu cùng trang nghiêm

Bố thí cho người không luyến tiếc

Xưa ta là Vua tên Bảo Kế

Tay chân mềm mại như bông, tơ

Nhãn láng vi diệu sắc như sen

Tự bỏ tay chân lợi chúng sanh

Thuở xưa ta là Vua An Ý

Có Thương Nhân tên là Tinh Hạ

Dẫn các thương khách vào trong biển

Bỗng nhiên trôi vào nước La Sát

Nước ấy trăm ngàn nữ Dạ Xoa

Không thẹn, tàn ác ăn thịt người

Thương khách không biết nữ Dạ Xoa

Thấy họ đẹp đẽ sanh lòng mến

Năm trăm thương khách sắp bị hại

Ta thương cứu họ đều thoát nạn

Thuở xưa ta là Vua Diệu Nhãn

Bốn triệu thể nữ thường vây quanh

Đoan chánh tuyệt đẹp như thiên nữ

Bỏ họ xuất gia cầu Phật Đạo

Xưa kia ta là Vua Phước Quang

Sạch sẽ thanh tịnh sắc vàng ròng

Ngón tay thon dài đời hiếm có

Xả bỏ tay này lợi chúng sanh

Thuở xưa ta là Vua Pháp Tài

Mắt biếc sáng trong như sen xanh

Với thân đáng yêu rất khó bỏ

Người đến cầu xin cũng ban cho

Xưa kia ta là Vua Liên Mục

Thấy thương chúng sanh trong khổ não

Có người nữ mang bệnh ưu sầu

Ta hành bi mẫn khiến được khỏi

Thuở xưa ta là Vua Đại Ý

Thường cứu bệnh khổ cho chúng sanh

Hoặc thân ra máu và tủy não

Cứu liệu bệnh tật khiến được trừ

Tâm tinh tấn dõng mãnh như vậy

Chưa từng xả bỏ loài hữu tình

Thuở xưa ta là Vua Thành Lợi

Đem mắt yêu quí đẹp như sen

Cho các chúng sanh trị bệnh tật

Một lòng vì cầu đạo vô thượng

Ta xưa là Vua tên Phổ Hiện

Thương xót hữu tình nên cứu độ

Khi ấy xả bỏ bốn châu lớn

Cõi nước nhân dân và các báu

Thậm chí cắt thân lấy máu thịt

Thí cho chúng sanh tâm hoan hỷ

Lại làm nữ vương tên Đại Trí

Thân đoan nghiêm sắc vàng mềm mại

Khi ấy người nữ tên Sắc Tướng

Là thương nhân sinh một cháu gái

Đói gầy khốn khổ không lượng thực

Ta bỏ hai vú để cứu họ

Xưa ta là Vua hiệu Đa Văn

Có đủ trân châu y phục đẹp

Voi ngựa xe cộ và tơ lụa

Bố thí như vậy vô số kể

Lại thấy thương nhân trôi trên biển

Ta vào trong biển để cứu họ

Người ấy vong ơn xin mắt ta

Ta cũng ban cho không sân hận

Xả bỏ đất đai và quyến thuộc

Quán họ, không chấp, như kiến nhỏ

Thuở xưa cứu quần sanh như vậy

Tâm không thối chuyển không mệt khổ

Thấy người già đơn độc bần cùng

Giúp đỡ cung cấp vật cần dùng

Thường hành yêu kính không khinh mạn

Cũng không xấu hổ không nhân ngã

Xưa ta từng làm thân Di Hầu

Cùng với đồng loại kia dạo chơi

Khi ấy thợ săn bắt trói chúng

Ta liền thay thế cứu chúng thoát

Thợ săn đem ta dâng quốc vương

Vua sai buộc ta sau hậu cung

Nghĩ đến cha mẹ già côi cút

Thức ăn uống ngon ta chẳng màng

Chịu khổ như vậy giữ lòng hiếu

Nhờ thế được thoát khổ vương cung

Xưa ta từng làm thân gấu lớn

Thường vào núi sâu hành từ nhẫn

Bỗng thấy tiều phu gặp mưa lớn

Dẫn vào hang núi để lánh mưa

Trải qua bảy ngày trời quang đãng

Dặn tiều phu ấy đừng chỉ chỗ

Khi ấy tiều phu yên ổn về

Chỉ dẫn thợ săn đến giết hại

Vong ân như vậy giết thân ta

Ta không sân hận sanh từ nhẫn

Thuở xưa ta là voi trắng chúa

Cầu bồ đề Phật hành Thập Thiện

Khi ấy thợ săn bắn thân ta

Ta xả bỏ ngà tâm hoan hỷ

Xưa có người ác Đế Lý Tử

Dùng lửa thiêu đốt ngọn núi lớn

Ta thấy lửa này khởi lòng thương

Trời mưa hoa hương lửa tự tắt

Xưa ta từng làm chúa loài nai

Vàng báu trang nghiêm thân tuyệt đẹp

Lội xuống sông nọ cứu người chìm

Khiến người an ổn, toàn mạng sống

Bảo chớ nói ta ở núi này

Vì sợ kẻ ác đến săn ta

Khi ấy người kia quên ơn này

Chỉ cho Quốc Vương đến vây bắt

Chỉ rồi hai tay người ấy rụng

Khi ấy ta không chút sân hận

Xưa đoàn Thương Nhân năm trăm người

Vì tìm châu báu vào trong biển

Thương chủ hết thức ăn nước uống

Thương chúng ốm gầy không lương thực

Lúc ấy ta là rùa chúa lớn

Đem thân cứu mạng chúng Thương Nhân

Với tâm từ làm lợi ích người

Họ đều bình an đến bờ biển

Xưa ta hóa thân làm trùng thuốc

Trùng này tên là Câu Tô Ma

Ăn thân ta trừ tất cả bệnh

Đều được an ổn hết các hoạn

Xưa ta lại làm Sư Tử chúa

Đại lực vô úy hành từ mẫn

Có thợ săn giỏi, bắn thân ta

Ta không sân hận không phẫn nộ

Ta xưa cũng làm ngựa trắng chúa

Thường hành hạnh Bồ Tát từ bi

Cứu Thương Nhân gặp nạn La Sát

Chở mọi người ra khỏi biển nguy

Xưa làm loài chim Quân Nô La

Xa lìa sắc dục không tán loạn

Khiến cho đồng loại các phi cầm

Cũng lại thực hành hạnh thanh tịnh

Ta xưa trong lúc làm thỏ chúa

Cùng các bầy thỏ nói pháp hạnh

Thấy vị tiên đói không thức ăn

Ta bỏ thân mạng cứu vị ấy

Xưa ta từng làm chim anh võ

Thường sống trong rừng cây hoa quả

Có kẻ ác thiêu hủy rừng này

Nhờ sức của ta rừng xanh lại

Thuở xưa ta làm Di Hầu chúa

Cùng đàn Di Hầu đi dạo chơi

Khi ấy Quốc Vương đến vây bắt

Ta vì cứu đàn đến trước Vua

Xưa ta lại làm chim Anh Võ

Cha mẹ già yếu không bay được

Ta vào trong ruộng gắp lúa thơm

Dưỡng nuôi song thân hành hiếu kính

Chủ ruộng lúa ấy lòng giận tức

Đuổi bắt Anh Võ và quở trách

Tại sao ngươi lại trộm lúa ta?

Bây giờ ta bắt ngươi bỏ mạng

Anh Võ bảo với chủ ruộng rằng:

Ông trồng ruộng lúa cứu hữu tình

Tôi lấy ít lúa cúng mẹ cha

Sao ông nói tôi là kẻ trộm?

Lúc đó chủ ruộng nghe lời ấy

Cho lúa gấp bội hoan hỷ nói:

Ta là cầm thú ngươi là người

Hiếu dưỡng như vậy thật hiếm có

Thuở xưa ta hành hạnh Bồ Tát

Trải qua số kiếp như vi trần

Cầu đạt quả Phật đại bồ đề

Chưa có lúc nào sanh mỏi mệt

Như vậy xả bỏ nội ngoại tài

Nước thành vợ con và châu báu

Đầu mắt tủy não và thân mạng

Giữ giới, nhẫn nhục, tinh tấn, thiền

Trí tuệ phương tiện và nguyện lực

Các độ như vậy rộng tu tập

Chưa từng xả bỏ hạnh Bồ Tát

Tất cả điều thiện không thiếu sót

Như Phật nói về hạnh đầu đà

Hạnh ấy cũng là nhân hướng Phật

Như vậy mỗi hạnh đều tu tập

Tinh tấn tu tập không khuyết phạm

Đối với các chúng sanh đời sau

Tuy làm Bí Sô mà vô hạnh

Thường sanh ngã mạn tâm biếng nhác

Tham đắm thanh sắc và tài lợi

Nghe hạnh lớn này nhân thắng diệu

Nhưng không tin nhận lại phỉ báng

Khinh khi cười cợt bảo mọi người:

Lời nói này chẳng phải Phật dạy.

Ta nghe quá khứ có một người

Học rộng hiểu nhiều tiếng vang khắp

Nhưng nghe Phật nói không tin nhận

Đem lời pháp ấy hỏi thầy mình

Vị thầy tuy già nhưng học rộng

Đối với lời Phật cũng không tin

Tuần tự như vậy bảo mọi người:

Pháp này chẳng phải lời chân thật

Cầu xuất ly nhọc công vô ích

Bày vẽ trì giới học oai nghi

Tu tập như vậy để làm gì?

Đã không chúng sanh không nhân ngã

Thân tộc cha mẹ thảy đều không

Đó là tà kiến lời ngoại đạo

Chẳng phải pháp giải thoát chân thật

Lại nữa đời sau các Bí Sô

Gây ra tội lỗi không hổ thẹn

Ngã mạn cống cao tâm tán loạn

Ganh ghét tham ái như lửa thiêu

Không sửa ba y thỏng tay bước

Kéo lếch Cà Sa vào thôn xóm

Mặc tình phóng túng mà uống rượu

Làm đủ các việc làm thô ác

Mặc pháp phục làm sứ giả Phật

Không nương giới luật, gần Vua quan

Mang thư tin dong ruổi bốn phương

Cậy thế lực quan tìm tài lợi

Bỏ mất rừng công đức Như Lai

Rơi vào tam đồ các nẻo ác

Hoặc là kinh doanh ở chợ búa

Hoặc là cày cấy ở nông thôn

Phật nói đó chẳng phải Sa Môn

Bí Sô thanh tịnh không như vậy

Tài vật cúng dường của thường trụ

Sử dụng phi pháp như của mình

Thấy có Bí Sô đủ giới đức

Sanh tâm khinh mạn và phỉ báng

Bôi nhọ hiền thiện phá luật nghi

Thân cận thế tục nhiễm hạnh tà

Nuôi dưỡng vợ con làm các việc

Buông lung thô ác như thế tục

Như vậy tạo nhiều nhân ác nghiệp

Chẳng phải Sa Môn hạnh xuất gia

Sẽ đọa trong nẻo ác tam đồ

Nhiều kiếp trầm luân chịu các khổ

Đối với các căn không điều phục

Tham đắm ăn uống và sắc dục

Chắc chắn mọi người sẽ khinh chê

Việc dạy đệ tử cũng như vậy

Chưa từng chỉ bày pháp tu hành

Cũng không truyền dạy tâm cung kính

Nói mình từ bi trước mọi người

Chẳng cần đệ tử để kế thừa

Người bệnh phong điên hoặc bệnh hủi

Sáu căn không đủ kẻ xấu ác

Nhận người như vậy cho xuất gia

Chẳng phải Sa Môn đệ tử Phật

Không giới không hạnh không đạo đức

Hạng ấy phi tục phi Sa Môn

Ví như chất củi thiêu thây thúi

Những người thanh tịnh nên lánh xa

Tánh vốn kiêu căng nhiều tán loạn

Cũng như voi điên không thuần phục

Dù ở núi sâu tâm không an

Lửa tham thiêu đốt không tạm dừng

Quên mất tất cả công Đức Phật

Phương tiện trí tuệ hạnh Đầu Đà

Các thiện như vậy không thực hành

Đọa vào A tỳ không ngày thoát

Thường bàn việc nước nơi thôn ấp

Việc quan việc giặc và quyến thuộc

Ngày đêm suy nghĩ việc như vậy

Chưa từng giây lát hành chánh định

Đối với Chùa Chiền sanh tâm tham

Sửa sang Tự Viện và phòng ốc

Không có trì tụng và tu tập

Chỉ vì quyến thuộc và đệ tử

Nếu Bí Sô nào nương tựa ta

Ta sẽ cho họ cùng sống chung

Ai muốn trì giới phụng hành luật

Chẳng phải việc ta phải xa lìa

Có ngọa cụ giường nằm các vật

Đồ vật thường dùng thức ăn uống

Cất giấu phòng kín hoặc che khuất

Nói rằng không có khiến người đi

Đời mạt pháp người ngu như vậy

Làm cho giáo pháp Phật sớm diệt

Tham cầu lợi dưỡng đoạn gốc thiện

Hạng Bí Sô này nhiều không kể

Nếu người thanh tịnh có trí tuệ

Xa lìa tất cả ở núi sâu

Mạt Pháp Bí Sô không giới đức

Không ưa ở núi sâu yên tịnh

Thường ở thị thành và thôn xóm

Chỉ lo toan phải trái đấu tranh

Trái với pháp luật của Quốc Gia

Biển công đức giáo pháp Chư Phật

Do phá giới nên đều khô cạn

Ví như biển báu nước lắng trong

Do bị bùn nhơ làm vẩn đục

Cũng như hoa sen nở khắp ao

Bị trận cuồng phong làm tơi tả.

Vào đời mạt pháp người phá giới

Làm tổn hại Pháp Phật cũng vậy.

Nếu có người tịnh tu phạm hạnh

Gặp bạn ác này phải xa lánh

Người ấy mạng dứt, đọa A tỳ

Chịu khổ trăm ngàn vô số kiếp

Ở địa ngục này chịu tội rồi

Sanh vào súc sanh hoặc làm người

Bần cùng hạ tiện và câm điếc

Mắt chột lưng còm nhiều bệnh tật

Tay chân các căn không đầy đủ

Ai thấy cũng đều sanh kinh sợ

Không tín không hạnh không căn lành

Ngày đêm đói lạnh thường sầu khổ

Lại bị mọi người sanh sân hận

Họ dùng ngói đá để đánh ném

Ba khổ như vậy thường trói buộc

Tất cả tội nghiệp phải xa lìa

Thường nên gần gũi Phật Pháp Tăng

Trì giới thanh tịnh hạnh Đầu Đà

Như vậy lợi danh và quyến thuộc

Như huyễn như hóa như bóng hình

Pháp hữu vi có trong chốc lát

Không lâu chống nhau liền tan hoại

Chỉ có bồ đề Phật vô thượng

Diệu địa mười lực Ba la mật

Kiên cố tu tập chớ sanh nghi

Vị lai rốt ráo an vui lớn.

***