Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT KINH TÔN GIẢ

HỘ QUỐC HỎI VỀ ĐẠI THỪA

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Thi Hộ, Đời Tống
 

PHẦN HAI
 

Khi Tôn Giả Hộ Quốc nói kệ xong, Phật bảo: Lành thay, lành thay! Ông có thể hỏi Như Lai nghĩa tối thượng, làm cho nhiều người được lợi ích an lạc, nhiếp thọ các Đại Bồ Tát ở đời vị lai. Vậy ông hãy lắng nghe và khéo suy nghĩ, ta sẽ nói cho ông.

Tôn Giả Hộ Quốc bạch Phật: Hay thay, hay thay! Nay con lắng nghe! Xin Ngài nói cho!

Khi ấy, Thế Tôn bảo giả Hộ Quốc: Có bốn pháp hoàn toàn thanh tịnh thì gọi đó là Đại Bồ Tát.

Bốn pháp đó là gì?

Một: Là trong.

Hai:Là ngoài.

Ba: Là tâm.

Bốn: Là ý.

Bốn pháp như thế xứng với lý chân thật.

Thấy các chúng sanh tâm họ bình đẳng như hư không, không có sự phân biệt, theo lời nói mà làm, đó là bốn pháp đạt được thanh tịnh của đạo Bồ Tát.

Bấy giờ, Đức Thế Tôn nói kệ:

Trong ngoài tâm, ý thường thanh tịnh

Tâm chánh đạo bất thối bồ đề

Thực hành điều thiện không vô ích

Được trí vô biên của Bồ Tát

Quán sát chúng sanh khổ, vô ngã

Sanh, già, bệnh, chết đến bức bách

Như vậy trong biển lớn ba cõi

Rộng dùng thuyền pháp cứu các loài

Thấy các chúng sanh tâm bình đẳng

Quán thế gian kia như con một

Nguyện cho tất cả đều giải thoát

Đều hướng bồ đề tâm bất thối

Thường nói nghĩa không nương hạnh không

Cũng không nhân, ngã, không chúng sanh

Ví như mộng huyễn đều không thật

Làm cho người ngu sanh trí tuệ

Như Đại Giác trí đã giảng nói

Nương trí thi hành làm các việc

Điều phục tội lỗi tâm vắng lặng

Là Phật Tử cầu chứng bồ đề.

Thế Tôn nói kệ rồi, bảo Tôn Giả Hộ Quốc:

Lại có bốn pháp làm cho tâm các Bồ Tát an ổn.

Bốn pháp đó là gì?

1. Là đối với pháp môn tổng trì mong muốn tu học.

2. Thường gần bạn lành, oai nghi không khiếm khuyết.

3. Cần chứng vô sanh pháp nhẫn sâu xa.

4. Là chuyên cần tu hành giữ giới thanh tịnh.

Bốn pháp như thế làm cho tâm Bồ Tát an ổn tiến tu không lùi.

Phật lại nói kệ:

Nếu người ái kính pháp tổng trì

Danh tiếng đồn xa người qui tụ

Trì pháp môn nhiệm mầu vô thượng

Tất cả Như Lai đồng nói đến

Trí tuệ thêm sáng không quên mất

Như vậy chóng được trí vô ngại

Thông đạt tất cả pháp tối thượng

Thành tựu môn giải thoát vô vi

Chứng bồ đề đều nhờ bạn lành

Phát triển bảy giác hay tu đoạn

Tăng trưởng tám chánh làm việc Phật

Xa lìa bạn ác như sợ lửa

Nghe pháp sâu xa chứng vô sanh

Hiểu rõ các pháp rốt ráo không

Không ngã, không nhân, không chúng sanh

Như vậy mong lìa tất cả kiến

Luật nghi là gốc sanh các thiện

Kiên trì giữ gìn lìa hủy phạm

Hành được thanh tịnh tâm vắng lặng

Phật thương chúng sanh nên giảng nói.

Thế Tôn nói kệ rồi bảo Tôn Giả Hộ Quốc: Lại có bốn pháp làm cho các Bồ Tát ở trong luân hồi tâm vui thích.

Bốn pháp đó là gì?

1. Là khiến cho các Bồ Tát vui thích gặp Phật.

2. Là khiến cho các Bồ Tát vui thích nói pháp.

3. Là khiến cho các Bồ Tát vui thích xả bỏ tất cả sở hữu.

4. Là khiến cho các Bồ Tát thọ nhận pháp vô tướng sâu xa.

Bốn pháp như vậy làm cho các Bồ Tát ở trong luân hồi sanh vui thích sâu xa.

Phật lại nói kệ:

Bồ Tát được thấy Lưỡng Túc Tôn

Trong tất cả đời hành chánh hạnh

Hay khéo điều phục các thế gian

Hào quang chiếu khắp trừ ngu tối

Như vậy cúng dường Nhân Trung Tôn

Ưa thích sâu xa thường tôn trọng

Cứu độ tất cả các chúng sanh

Khiến nhập đạo bồ đề vô thượng

Nếu nghe các Phật giảng nói pháp

Thân tâm vắng lặng sanh vui thích

Như vậy tâm kiên cố không lùi

Hành theo mau chứng bồ đề Phật

Hay bỏ tất cả tâm không tiếc

Thấy người đến xin tâm vui vẻ

Nước, thành, vợ con và thân mạng

Ban cho chúng sanh tạo nhân Phật

Nếu nghe pháp thậm thâm vô tướng

Tánh lìa phân biệt xưa nay không

Không ngã, không nhân, không chúng sanh

Như vậy, ưa thích những việc ấy.

Khi ấy, Thế Tôn nói kệ rồi, bảo Tôn Giả Hộ Quốc:

Lại có bốn pháp Bồ Tát không được ưa thích.

Bốn pháp đó là gì?

1. Là không được ưa thích người tại gia.

2. Là đã xuất gia rồi không được ưa thích lợi dưỡng.

3. Là không được ưa thích sanh trong giòng họ cao quý.

4. Là không được ưa thích hàng tiểu thừa.

Bốn pháp như vậy các Bồ Tát không được ưa thích.

Lại nói tụng:

Tại gia tội lỗi nhiều vô biên

Xa lìa khiến tâm không vướng mắc

Thường vui sơn dã tịch các căn

Dũng mãnh siêng tu đức đại trí

Độc hành thanh tịnh như kiếm bén

Chặt đứt ngu si các cấu nhiễm

Đối với mọi thứ lợi dưỡng lớn

Thường ưa xa lìa không đắm trước

Xả bỏ cao quý dòng tộc sang

Quán như huyễn hóa như bóng nắng

Vì khắp quần sanh hành bố thí

Trì giới, nhẫn nhục và các hạnh

Không tiếc thân mạng và quyến thuộc

Chí cầu Chánh Giác đến bờ kia

Không đắm trước vào pháp tiểu thừa

Đối pháp thượng thừa tâm hằng vững

Cho đến thân thể bị cắt xẻo

Tâm kia không hoại, như Kim Cang.

Khi ấy, Thế Tôn nói kệ rồi bảo Tôn Giả Hộ Quốc:

Lại có bốn pháp đối với các Bồ Tát có sự tổn hại.

Bốn pháp đó là gì?

1. Là phá giới, phạm luật.

2. Là không ở nơi sơn dã để hướng đến thanh tịnh.

3. Là không nương giáo lý bốn thừa, tìm cầu tà vạy.

4. Là tuy thích đa văn nhưng hoàn toàn chẳng được gì.

Bốn pháp như thế đối với các Bồ Tát có sự tổn hại.

Lại nói tụng:

Giới tướng thanh tịnh như Ma Ni

Hay dắt chúng sanh đến bờ giác

Bồ Tát phá giới luật nghi này

Đắm chìm không thành Vô Thượng Giác

Ở chốn sơn dã nơi vắng lặng

Phân biệt nhân, ngã tự nhiên trừ

Quyến thuộc nam, nữ và thân ta

Quán như cỏ cây không yêu thích

Giáo lý bốn thừa không hư dối

Nhất tâm thanh tịnh phụng hành theo

Chắc chắn đầy đủ các công đức

Thành tựu trí Phật đại trượng phu

Quán các hữu tình trong luân hồi

Thường ở sanh tử khổ, sầu bi

Luôn dùng thuyền pháp tối thượng diệu

Đưa hữu tình kia khỏi biển khổ

Nếu không cứu độ chúng sanh ấy

Mê đắm, trầm luân không lúc dừng

Vì thế tiểu thừa chẳng rốt ráo

Nên vì chúng sanh phát bồ đề.

Khi ấy, Thế Tôn nói kệ rồi bảo Tôn Giả Hộ Quốc: Lại có bốn pháp đối với các Bồ Tát nên hiểu rõ để tu tập.

Bốn pháp đó là gì?

1. Là phát sanh tâm bình đẳng của Chư Phật để cầu Thiện Thệ.

2. Là phụng sự Pháp Sư tôn trọng cúng dường ngọa cụ mà không chấp trước.

3. Là không ham lợi dưỡng cũng không mong cầu.

4. Là đối với pháp nhẫn sâu xa thành tựu đầy đủ.

Bốn pháp như thế Bồ Tát nên hiểu rõ tu tập.

Lại nói kệ:

Có bậc Thiện Thệ đại trượng phu

Thiên thượng nhân gian không ai bằng

Bình đẳng dẫn đường các quần sanh

Tu tập hành Thập Thiện như vậy

Tôn trọng cung phụng vị Pháp Sư

Nương Thầy Giáo thọ mà tu học

Hết lòng cúng dường cầu trí Phật

Vô biên Chư Phật từ đây sanh

Thường ở núi sâu không sợ hãi

Đối với lợi dưỡng không ham thích

Khéo hay thành tựu trí vô ngại

Thông đạt pháp sâu lìa các trần

Nghe công Đức Phật càng hoan hỷ

Hành pháp như vậy tu kiên cố

Chứng vô sanh nhẫn tịch tịnh kia

Rộng độ vô lượng khổ chúng sanh.

Bấy giờ, Thế Tôn nói kệ rồi, bảo Tôn Giả Hộ Quốc: Lại có bốn pháp để hành pháp thanh tịnh đối với các Bồ Tát.

Bốn pháp đó là gì?

1. Là thân tâm quyết định chí cầu bồ đề để hành pháp thanh tịnh.

2. Là lìa các hư vọng, ưa ở núi sâu để hành pháp thanh tịnh.

3. Là xả bỏ tất cả không cầu quả báo để hành pháp thanh tịnh.

4. Là thường theo Pháp Sư, ngày đêm cầu pháp để hành pháp thanh tịnh.

Bốn pháp như thế, các Bồ Tát theo đó hành pháp thanh tịnh.

Lại nói kệ:

Tâm bẩn tham, sân, si đều dứt

Biếng nhác hư vọng cũng lại không

Tất cả tội lỗi khiến không sanh

Quyết định cầu chứng đạo bồ đề

Chán lìa nhà cửa đoạn gốc lo

Xả bỏ trần tục cầu xuất gia

Chẳng nên gặp gỡ bằng hữu xấu

Sống ở núi sâu hướng giải thoát

Ở trong núi kia tu tịnh hạnh

Thân mạng tài vật không đắm trước

Tự tại vô úy như Sư Tử

Thấy loài hữu tình sanh hoan hỷ

Như chim nhóm họp rồi ly tán

Quán thế gian này chẳng bền chắc

Như vậy cầu đạo đại bồ đề

Thân tâm thanh tịnh như hư không

Xả bỏ tất cả không kinh sợ

Đối với lợi dưỡng không đắm trước

Như nai kinh sợ không đứng vững

Thế gian luôn ở nguy hiểm lớn

Khó phát thân tâm cầu giải thoát

Thấy đây hư vọng không chân thật

Vì thế ta hành hạnh tịch tịnh

Dùng lời hòa nhã dạy quần sanh

Oán thân bình đẳng không phân biệt

Không trước, không trụ cũng như gió

Là cầu Bồ Tát hạnh tối thượng

Vô tướng, giải thoát, không, vô nguyện

Hiểu rõ hữu vi như huyễn hóa

Thường hành thanh tịnh tâm quảng đại

Uống vị cam lồ thường hoan hỷ

Chí cầu đạo pháp nương thầy học

Người ấy năm uẩn thường thanh tịnh

Các khổ bức bách không mệt mỏi

Như thế chứng nhập môn tổng trì

Hiểu rõ việc tu Bồ Tát hạnh

Thành tựu sở cầu khiến người vui

Nếu đối bồ đề không mong cầu

Kẻ ấy thiếu trí trăm đời mất.

Lúc ấy, Thế Tôn nói kệ rồi, bảo Tôn Giả Hộ Quốc: Lại có bốn pháp đối với các Bồ Tát là pháp nạn.

Bốn pháp đó là gì?

1. Là tâm không tôn trọng, nhiều hành động khinh mạn.

2. Là tâm không hiếu hạnh, biếng nhác chống đối.

3. Là tâm ham lợi dưỡng, ít tri túc.

4. Là tâm ưa hư vọng, cầu tài lợi.

Bốn pháp như thế là pháp nạn của Bồ Tát.

Lại nói kệ:

Phật Pháp bổn sư và cha mẹ

Không tin kính trọng, nhiều khinh mạn

Không hành hiếu kính, tâm biếng nhác

Thường bị ngu si làm tán loạn

Tâm tham chỉ nghiêng về lợi dưỡng

Lại hành hư vọng vì tà lợi

Khen đức nghiệp mình chê người khác

Ta giữ gìn giới và tu hành

Đôi bên tranh đấu không lòng thương

Che dấu lỗi mình nhìn lỗi người

Lại làm nghề nông và kinh doanh

Sa Môn như vậy không công đức

Thời mạt pháp lòng người tán loạn

Đấu tranh hại nhau tâm tật đố

Sa Môn ngầm diệt pháp Như Lai

Các thiện Bí Sô đều xa lìa

Bồ Đề diệu đạo mãi không gặp

Năm nẻo luân hồi không cùng tận.

Khi ấy Thế Tôn nói kệ rồi, bảo Tôn Giả Hộ Quốc: Lại có bốn pháp các Bồ Tát cần phải xa lìa.

Bốn pháp đó là gì?

1. Là biếng nhác.

2. Là bất tín.

3. Là tật đố.

4. Là ghét người khác.

Bốn pháp như thế cần phải xa lìa.

Lại nói kệ:

Biếng nhác không tin tâm mê muội

Tâm ôm tật đố thường sân nhuế

Thấy có Sa Môn hành nhẫn nhục

Liền đuổi họ ra khỏi già lam

Với người sang hèn ở thế gian

Đều không phân biệt việc thiện ác

Chuyên môn chỉ theo việc phải trái

Như vậy tội lỗi đều do sân

Xa lìa Phật Pháp các công đức

Rơi vào nẻo ác hầm lửa lớn

Hạnh ác thú đã hành như vậy

Không nương giáo pháp chuốc khổ kia

Vì thế thường hành đạo bồ đề

Không cho chìm đắm, sanh nẻo ác

Đại kim tiên lợi ích hữu tình

Trải nhiều ức kiếp mới xuất thế

Nay mới được gặp bậc Mâu Ni

Chóng bỏ các lỗi cầu giải thoát.

***