Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT

KINH TRUNG BỔN KHỞI

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Khang Mạnh Tường, Đời Hậu Hán
 

PHẨM SÁU

PHẨM TRỞ VỀ BỔN QUỐC
 

Bấy giờ Đức Như Lai sắp trở về Xa Di cùng với chúng đại Tỳ Kheo Tăng, đều là bậc ứng chân La Hán tinh thần tĩnh lặng, thông suốt những điều vi tế, hiểu rõ hạnh nghiệp ba đời của chúng sanh.

Đó là Hiền Giả Xá Lợi Phất, Đại Mục Kiền Liên, Uất Tỳ Ca Diếp, Na Đề Ca Diếp, Già Da Ca Diếp v.v… gồm một ngàn hai trăm năm mươi vị. Khi ấy Vua Duyệt Đầu Đàn của nước Ca Duy La Vệ bảo Phạm Chí Ưu Đà Da đi đến Trúc Viên, thỉnh Đức Phật về nước.

Bấy giờ Ưu Đà Da thấy Đức Phật tướng tốt, chiếu sáng đất Trời, nên trong tâm rất hoan hỷ, đầu mặt lạy dưới chân Đức Phật rồi đứng qua một bên, tâm ý ngay thẳng, quỳ xuống bạch Đức Phật: Đức Phụ Vương từ xa gởi lời vấn an Tất Đạt, nghe Ngài thành đạo, lại cứu độ tất cả, riêng đức Phụ Vương chưa được mong nhờ, vậy Ngài hãy trở về. Do đó hôm nay sai sứ giả đến thỉnh Ngài.

Đức Phật hỏi Ưu Đà: Sức khỏe của Phụ Vương có bình yên chăng?

Ưu Đà thưa: Đại vương không sao cả, chỉ nhớ đến Thế Tôn thôi.

Đức Phật hỏi Ưu Đà: Ngươi có Thích Đạo của ta chăng?

Ưu Đà thưa rằng: Con rất thích, bạch Thế Tôn.

Đức Phật chấp nhận cho Ưu Đà làm Sa Môn, và truyền trao giới pháp.

Ưu Đà tự nghĩ: Nay là đệ tử, làm sao có điều kiện trở về, Đức Vua đang chờ tin tức, vậy ai báo tin?

Đức Phật biết tâm niệm của Ưu Đà, muốn trở về.

Đức Phật dạy: Chớ thân cận sự nghiệp thế gian, tham đắm cửa nhà.

Ưu Đà bạch Phật: Đức Phật sẽ về nước Xá Vệ chứ?

Đức Phật đáp: Sẽ về!

Ưu Đà vâng lời Phật dạy quỳ xuống bạch Đức Phật: Không rõ ngày nào Đức Thế Tôn sẽ về?

Đức Phật bảo Ưu Đà: Sau bảy ngày nữa ta sẽ đến Xá Di! Ưu Đà hoan hỷ đảnh lễ Đức Phật rồi lui về. Bấy giờ Ưu Đà Da trở về đến Xá Di, đến cung nhờ thông báo.

Người giữ cửa liền tâu với Vua: Sứ giả Ưu Đà đã trở về ở ngoài cửa cầu xin yết kiến.

Nhà Vua ra lệnh cho vào để hỏi tin và nói: Ta mong Ưu Đà như người khát nước mong được uống.

Sao lại ngăn cản, rồi mới xin thông báo cho đến ba lần, rồi mới đến trước?

Nhà Vua thấy Ưu Đà đã mặc pháp phục, nên hỏi Ưu Đà: Khanh làm Sa Môn rồi sao?

Ưu Đà thưa: Thần đã thọ giáo pháp của Đức Phật.

Nhà Vua hỏi Ưu Đà: Tất Đạt khi ở trong cung, chỉ có khanh là thân nhất, khi ra khi vào quấn quít bên nhau, không bao giờ thưa hỏi người giữ cửa.

Nay ngươi trở về, sao lại đứng bên ngoài cửa nhờ người thông báo?

Ưu Đà thưa với Vua: Đức Phật dạy Tỳ Kheo đừng nên gần gũi người bạch y, quyến luyến nhà cửa, vì đạo và tục phải khác nhau.

Nhà Vua hỏi Ưu Đà: Con của ta lúc ở trong cung y phục tuyệt đẹp, nay đã thành đạo, mặc y phục như thế nào?

Ưu Đà chỉ cái y mình đang mặc, nói rằng hiện nay Ngài mặc y phục như vậy.

Nhà Vua liền rơi nước mắt nói rằng: Tất Đạt khi ở nhà, ta đã làm cung điện cho tái tử, có bảy báu chạm khắc tuyệt hảo trên thế gian.

Nay nhà cửa của Thái Tử như thế nào?

Ưu Đà thưa Nhà Vua: Ngài thường ở dưới gốc cây. Đạo pháp của Chư Phật Thế Tôn đều như thế.

Nhà Vua hỏi Ưu Đà: Con của ta khi ở trong cung điện đệm chiếu êm ấm, đẹp như gấm thêu, mềm mại.

Nay tọa cụ của Thái Tử như thế nào?

Ưu Đà tâu với Vua: Ngài lấy cỏ làm tòa, giữ tâm trong sạch, để trừ lòng tham.

Nhà Vua hỏi Ưu Đà: Khi Tất Đạt ở nhà, ta cho người nấu các món ăn ngon ngọt cho Thái Tử dùng.

Nay Thái Tử ăn uống như thế nào?

Ưu Đà tâu rằng: Đến giờ thì Ngài ôm bát khất thực ở những chúng sanh có phước. Khi Ngài ăn không chọn món ngon hay dở, Ngài chú nguyện cho thí chủ. Nhà Vua nghe những lời ấy liền rơi nước mắt.

Nhà Vua hỏi Ưu Đà: Lúc Tất Đạt ngủ, nếu ta muốn cho Thái Tử thức giấc thì ta cho khảy đàn ca hát, sau đó Thái Tử mới thức. Nay ở trong núi sâu, làm sao để đánh thức Thái Tử.

Ưu Đà tâu Vua: Đức Như Lai ở trong tam muội, bất kể ngày hay đêm.

Nhà Vua hỏi Ưu Đà: Lúc con của ta ở trong cung, nếu khi tắm rửa, có tám thứ nước thơm, vậy nay tắm rửa thì dùng thứ gì?

Ưu Đà tâu Vua: Ngài dùng tám thứ nước giải thoát chân chánh để tẩy rửa tâm ô uế.

Nhà Vua hỏi Ưu Đà: Khi Tất Đạt ở trong nước, dùng các loại hương Chiên Đàn, tô hợp để xoa thân, con của ta, nay đã tu đạo thì dùng thứ gì?

Ưu Đà tâu Vua: Ngài dùng hương giới, định, huệ, huân ướp tám thứ.

Nhà Vua hỏi Ưu Đà: Lúc Tất Đạt ở nhà ta ra lệnh làm giường cho Thái Tử nằm, toàn bằng bốn thứ báu.

Vậy nay Ngài ngồi bằng thứ gì?

Ưu Đà tâu rằng: Lấy Tứ Thiền làm giường, dứt tâm không dục.

Nhà Vua hỏi Ưu Đà: Khi con ta ở trong cung có các vệ sĩ theo hầu.

Nay thì ai theo hầu?

Ưu Đà tâu rằng: Các đệ tử học đạo của Ngài gọi là Tỳ Kheo Tăng theo hầu Đức Thế Tôn, gồm có một ngàn hai trăm năm mươi vị cả thảy.

Nhà Vua hỏi Ưu Đà: Lúc Thái Tử ở nhà, nếu lúc muốn đi dạo, có bốn loại xe là xe trâu, xe dê, xe voi, xe ngựa để Thái Tử cỡi.

Còn nay lúc đi dạo thì cỡi bằng thứ gì?

Ưu Đà tâu Vua: Lấy Tứ Đế, thần túc làm xe phi hành.

Nhà Vua hỏi Ưu Đà: Khi con của ta du hành để tham quan thì có cờ lọng, tết bông làm dù che làm vật trang sức đẹp.

Nay thì lấy gì để che?

Ưu Đà tâu Vua: Dùng bốn ân, từ bi rộng rãi, trang điểm cho chúng sanh.

Nhà Vua hỏi Ưu Đà: Mỗi khi Tất Đạt đi ra ngoài thì khua chuông, đánh trống, người đi xem Thái Tử đứng đầy đường.

Bây giờ khi đi hay ở thì có âm thanh gì?

Ưu Đà thưa với Vua: Lúc Đức Phật mới thành đạo, Ngài đi tới nước Ba La Nại, đánh trống pháp Cam Lồ, năm anh em của Câu Lân liền chứng La Hán, tám vạn Chư Thiên được nhập Đạo tích, chín mươi sáu chủng loại, chẳng ai mà chẳng hân hoan kính phục. Cái pháp âm vô lượng ấy vang khắp cả ba ngàn Đại Thiên Thế Giới.

Nhà Vua hỏi Ưu Đà: Ngày nay Tất Đạt muốn thống lĩnh nước nào?

Ưu Đà tâu Vua: Đức Thế Tôn thống lãnh không thể nói được. Ngài giáo thọ chúng sanh không một ai mà không mong được độ thoát. Ngài dùng tâm bình đẳng để tế độ tất cả, chẳng chỗ nào mà không thích hợp.

Nhà Vua hỏi Ưu Đà: Nếu con ta ở trong nước lo nghĩ việc chính trị, giúp ta an dân, hành động đều thuận với lễ nghi, không ai mà không vâng lệnh.

Nay Thái Tử ở một mình, suy tư những gì?

Ưu Đà tâu Vua: Đức Thế Tôn suy tư về không, khổ, lạc, phi chân, cái gì có hình tướng phải trở về không, thần tịnh vô vi.

Nhà Vua nghe lời ấy nói rằng: Tai họa thay Tất Đạt Tất cả đều có sao ngươi nói là không?

Trái ngược thay Tất Đạt, thật là mâu thuẫn với con người.

Ưu Đà tâu Vua: Chính vì muốn cho người trí khắp trong thiên hạ, người có trăm cái đầu, đầu có trăm cái lưỡi, lưỡi giải thích cả trăm ý nghĩa. Hợp tất cả nhân loại lại xưng tán Đức Như Lai hết một kiếp cũng không thể nói hết công đức của Ngài. Huống chi điều tôi nói chưa được một phần ức, thì ăn thua gì. Chỉ có Phật với Phật thì mới thấy được cái đức ấy rực sáng.

Nhà Vua nói: Lành thay, Đức Phật sẽ đến đây chứ?

Ngày nào Ngài mới đến?

Ưu Đà tâu Vua: Bảy ngày nữa Ngài sẽ đến.

Nhà Vua rất vui mừng, liền ra lệnh Quần Thần rằng: Ta sẽ nghênh rước Đức Phật, đem theo các nghi vệ hầu hạ, thống nhất chuẩn bị pháp tắc khi Thánh Vương đi ra đi vào, sửa sang đường đi cho ngay thẳng, lấy nước hoa rưới trên mặt đất, các ngã tư trong thành đều phải treo tràng phan, tất cả đều trang hoàng, hết sức tráng lệ, xe, ngựa, người theo hầu, trong vòng bốn mươi  dặm.

Hôm đó Đức Thế Tôn từ Trúc Viên cùng câu hội với Đại Tỳ Kheo tăng một ngàn hai trăm năm mươi người vào Xá Di, con đường đi dẫn đến một con sông tên là A Lâu Na, khi vượt qua dòng sông đứng trên bờ, với thần thông chiếu soi, Ngài biết rõ sự hưng khởi ác tâm bên trong của Điều Đạt, chắc là khó khai hóa. Nên Ngài hiện thần túc, để cho Điều Đạt phải tín phục.

Ngài liền bay lên hư không, cách mặt đất bảy nhẫn, chân Ngài giống như bước trên đất nhưng kỳ thật là Ngài đang ở trên hư không.

Đức Phật bảo các Tỳ Kheo: Hãy xem xe ngựa của Nhà Vua năm màu trang nghiêm và đẹp đẽ, giống như Thiên Đế Thích đi dạo. Bấy giờ mọi người thấy Đức Phật và Tăng Chúng, bước chân trên mặt đất, ngước nhìn dấu chân thì thấy nó ở trên hư không, trên cao dần dần đi xuống, thứ lớp đến ngay chỗ nghênh rước, ngang đầu của con người, làm cho những kẻ cang cường không ai không cúi đầu quy mạng lễ bái.

Tuy nhiên chỉ có Điều Đạt khởi tâm ác, nói rằng: Người đi học đạo chỉ làm trò huyễn thuật, mê hoặc mọi người như vậy. Ta cũng làm huyễn thuật để rộng hóa độ cho mọi người. Khi ấy đức Phụ Vương từ xa thấy Đức Phật đi đến vừa thương vừa kính.

Một là kính đạo, hai là thương con, liền xuống xe voi, cởi kiếm, bỏ lọng, nước mắt giàn giụa, đi đến chỗ Đức Phật, đầu mặt lạy dưới chân Ngài nói bài tụng:

Lúc sanh nhờ phước đức

Ba hai tướng ta lạy

Bóng cây không ngã lạy

Thành đạo lạy lần ba.

Phụ Vương hỏi:

Lúc con còn ở nhà

Cỡi voi là xe báu

Nay phải đi dưới đất

Vì sao mà khổ vậy?

Thế Tôn đáp lại:

Cỡi xe ngựa sanh tử

Nguy hiểm, chẳng lâu bền

Ngồi lên xe ngũ thông

Đi đến đâu cũng được.

Phụ Vương hỏi:

Xưa mặc y Thất Bảo

Ngọc ngà hết sức đẹp

Nay cạo đầu, y rách

Sao không biết xấu hổ?

Thế Tôn đáp:

Xấu hổ vì y phục

Thế y thêm trần cấu

Pháp y chân nhân mặc

Dừng tâm là Như Lai.

Phụ Vương hỏi:

Xưa dùng vàng và bạc

Các đồ ăn thơm ngon

Nay thì đi xin ăn

Đồ dở làm sao nuốt?

Thế Tôn trả lời:

Pháp vị là đạo thực

Đói khát nay đã trừ

Thương đời nên khất thực,

Ôm bát, phước chúng sanh.

Phụ Vương hỏi:

Xưa ở trong cung riêng

Có cung phi hầu hạ

Nay riêng ở núi rừng

Vì sao không sợ hãi?

Đức Thế Tôn trả lời:

Trừ bỏ sợ sanh tử

Nay đã nhập bổn vô

Không sầu cũng không vui

Chỗ ở gọi Đạo Tràng.

Phụ Vương hỏi:

Khi xưa con ở nhà

Tắm bằng các hương thơm

Nay ở trong núi rừng

Lấy gì để tắm rửa?

Đức Phật trả lời:

Kho Đạo là ao tắm

Đầy tràn nước chánh định

Tắm xong hết ba độc.

Tam Đạt Thiên nhãn, túc mạng, lậu tận rất hoan hỷ. Bấy giờ Vua cha thỉnh Đức Phật và Tăng đi vào vườn Vua, lấy đó làm Tinh Xá mãi mãi.

Đức Phật vâng theo ý Vua, liền vào tịnh xá, ngồi dưới cây Ni Câu Loại, rộng thuyết giáo pháp suốt bảy ngày và không mệt mỏi.

Người nghe hoan hỷ. Trong đó có người phát tâm đại thừa, có người thích hạnh Bích Chi Phật, có người phát ý La Hán, có người làm Sa Môn, tất cả tùy theo sự phát tâm như sự tu hành mà đắc đạo.

Lúc ấy các người mẹ ở trong thành, đều sanh thiện niệm, thương khóc tự trách: Đức Thế Tôn đã về nước, các người đàn ông có phước đức, riêng được thấy Phật. Bọn chúng ta vì tội chướng ngăn che, không được uống pháp vị.

Sao lại khổ như vậy?

Đức Phật biết tất cả tâm niệm của những người mẹ, Ngài khen rằng: Lành thay, đã sanh tâm tốt muốn được nghe pháp để được thoát khổ thực sự.

Đức Phật liền nói với Vua cha: Chánh pháp khó gặp, Đạo Giáo khó được. Vua cha hãy ra lệnh các người mẹ ở trong nước ai thích nghe pháp hãy đến nghe. Nhà Vua liền ra lệnh, ai muốn thấy Phật để nghe pháp thì đến.

Lúc ấy các người mẹ ở trong thành, đều vui mừng đi đến gặp Phật lễ bái, rồi đứng qua một bên. 

Bấy giờ Đức Thế Tôn như điều mong cầu của họ Ngài thuyết pháp làm cho mọi người đều hiểu rõ, đều được pháp nhãn. Đức Vua và nhân dân vui mừng lạy Đức Phật rồi thối lui.

Khi ấy các Tỳ Kheo bạch Đức Phật: Các người nam nữ, già trẻ ở trong nước Xa Di, nghe Đức Phật thuyết pháp, như trong tâm họ mong muốn nên tất cả đều được quả quyết, nhưng Phụ Vương cũng có nghe pháp mà không được Ngài ghi nhận là có chứng đắc?

Đức Phật bảo các Tỳ Kheo: Phụ Vương của ta vì ân ái chưa dứt, tình cha con càng lúc càng nồng nên tâm cung kính chưa trọn vẹn, vì vậy mà không chứng đắc. Sáng sớm Đức Như Lai chỉ bảo Tôn Giả Mục Kiền Liên đi đến Cung Vua, lên ngồi trên điện.

Đức Phật bảo Tôn Giả Mục Liên: Hãy biểu hiện đạo lực của người. 

Tôn Giả Mục Liên vâng lời, bay lên hư không, bảy lần hiện ra bảy lần biến mất, toàn thân phun nước với lửa, từ trên hư không đi xuống, đảnh lễ dưới chân Đức Phật, rồi đứng hầu phía bên trái.

Đức Vua cha thấy sự biến hóa tâm ý cởi mở vui mừng, nên ân ái đoạn diệt, bên trong phát tâm cung kính đứng dậy đảnh lễ Đức Phật: Hết sức tốt lành, thưa Thế Tôn. Đệ tử có công đức mới được như vậy. Oai đức của Như Lai khó mà độ lượng. Nhờ vậy Vua cha liền phát đạo ý Vô Thượng Chánh Chân.

Bấy giờ Vua cha mỗi lần đến chỗ Đức Phật, thấy Ca Diếp… một ngàn người, hình thể rất xấu, liền nổi tâm bất bình.

Nhà Vua nói: Các Tỳ Kheo này tuy lại có tâm tinh tấn, mà không biểu hiện nơi dung mạo, nên khuyên dòng họ của ta, Thích Đạo vô vi, bảo họ làm Sa Môn, lựa chọn những người đoan chánh. Nhà Vua liền ra lệnh người trong hoàng tộc sáng mai hội họp ở điện. Mọi người vâng lệnh đến dự.

Nhà Vua nói với mọi người trong tộc họ:

Thầy tướng A Di nói: Nếu Đức Phật không xuất gia sẽ làm Thánh Vương, thống lãnh bốn thiên hạ, có thị tùng hầu hai bên, dùng sự đoan chánh để dẫn dắt nhân dân. Nay các đệ tử hình dáng khó coi. Ta muốn lễ bái bậc có đạo, đầy đủ nghi dung để sung thêm vào tăng số, rực rỡ cho Đức Thế Tôn.

Mọi người đều nói: Hết sức tốt lành. Mọi người nghe rồi hoan hỷ, lui về sửa soạn, bảy ngày nữa sẽ đi.

Điều Đạt liền bảo Hành Giả: Chúng ta là dòng họ của Vua Chúa, nay bỏ vinh hoa thế gian, xuất gia sống với đạo, đó là điều tốt đẹp nhất của đời, voi ngựa xe cộ giá trị ngàn vàng, nay chuẩn bị ra đi. Người đến xem đứng đầy cả đường đi.

Khi ấy cái mão và cái khăn vén tóc trên đầu của Điều Đạt tự nhiên rơi xuống đất, trật đường, con voi mà ông ta đang cỡi, bốn chân trãi dài dưới mặt đất, cất tiếng kêu như tiếng chim.

Thầy tướng số đoán rằng: Mọi người đều đắc đạo, chỉ có hai người là không tốt. Tất cả đều đi đến chỗ Đức Phật, đều làm Sa Môn. Kẻ cang cường thì được hàng phục, không ai mà không an lạc.

***