Kinh Nguyên thủy

PHẬT THUYẾT KINH TRƯỜNG BỘ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

An Thế Cao, Đời Hậu Hán
 

KINH THẬP THƯỢNG
 

PHẦN NĂM

SÁU PHÁP
 

Có sáu pháp có nhiều tác dụng, có sáu pháp cần phải tu tập, có sáu pháp cần phải biến tri, có sáu pháp cần phải đoạn trừ, có sáu pháp chịu phần tai hại, có sáu pháp đưa đến thù thắng, có sáu pháp rất khó thể nhập, có sáu pháp cần được sanh khởi, có sáu pháp cần được thắng tri, có sáu pháp cần được tác chứng.

Thế nào là sáu pháp có nhiều tác dụng?

Sáu hòa kính pháp: Này các Hiền giả, ở đây khi vị Tỳ Kheo thành tựu từ thân nghiệp, trước mặt hay sau lưng đối với các vị đồng phạm hạnh, như vậy là một pháp hòa kính, tạo ra từ ái, tạo ra cung kính, đưa đến đoàn kết, không tranh luận, hòa hợp, đồng tâm, ý hợp.

Này các Hiền giả, lại nữa khi vị Tỳ Kheo thành tựu từ khẩu nghiệp, trước mặt hay sau lưng đối với các vị đồng phạm hạnh, như vậy là một pháp hòa kính, tạo ra từ ái, tạo ra cung kính, đưa đến đoàn kết, không tranh luận, hòa hợp, đồng tâm, ý hợp.

Này các Hiền giả, lại nữa khi vị Tỳ Kheo thành tựu từ ý nghiệp trước mặt hay sau lưng, đối với các vị đồng phạm hạnh, như vậy là một pháp hòa kính, tạo ra từ ái, tạo ra cung kính, đưa đến đoàn kết, không tranh luận, hòa hợp, đồng tâm, ý hợp.

Này các Hiền giả, lại nữa, vị Tỳ Kheo, đối với các đồ vật được cúng dường một cách hợp pháp cho đến đồ vật nhận trong bình bát, đều đem chia đồng đều giữa các vị Tỳ Kheo có giới hạnh, như vậy là một pháp hòa kính, tạo ra từ ái, tạo ra cung kính, đưa đến đoàn kết, không tranh luận, hòa hợp, đồng tâm, ý hợp.

Này các Hiền giả, lại nữa, vị Tỳ Kheo, khi những giới luật của vị này không bị phá hoại, không vi phạm, được kiên trì tuân hành, không có tỳ vết, làm con người được giải thoát, được người trí tán thán, không uế tạp, hướng đến thiền định, vị Tỳ Kheo ấy giữ giới hạnh Sa Môn như vậy.

Sống trước mặt hay sau lưng với các vị đồng phạm hạnh như vậy là một pháp hòa kính, tạo ra từ ái, tạo ra cung kính, đưa đến đoàn kết, không tranh luận, hòa hợp, đồng tâm, ý hợp.

Này các Hiền giả, lại nữa, vị Tỳ Kheo sống đời sống được chánh kiến hướng dẫn, chân chánh, đoạn diệt khổ đau, vị ấy sống thành tựu với chánh kiến như vậy, sống với các vị đồng phạm hạnh, trước mặt hay sau lưng, như vậy là một pháp hòa kính, tạo ra từ ái, tạo ra cung kính, đưa đến đoàn kết, trong tranh luận, hòa hợp, đồng tâm, ý hợp. Ðó là sáu pháp có nhiều tác dụng.

Thế nào là sáu pháp cần phải tu tập?

Sáu tùy niệm xứ:

Phật tùy niệm.

Pháp tùy niệm.

Tăng tùy niệm.

Giới tùy niệm.

Thí tùy niệm.

Thiên tùy niệm.

Ðó là sáu pháp cần phải tu tập.

Thế nào là sáu pháp cần phải biến tri?

Sáu nội xứ: Nhãn xứ, nhĩ xứ, tỷ xứ, thiệt xứ, thân xứ, ý xứ. Ðó là sáu pháp cần phải biến tri.

Thế nào là sáu pháp cần phải đoạn trừ?

Sáu ái thân: Sắc ái, thanh ái, hương ái, vị ái, xúc ái, pháp ái. Ðó là sáu pháp cần phải đoạn trừ.

Thế nào là sáu pháp chịu phần tai hại?

Sáu bất cung kính pháp: Này các Hiền giả, ở đây vị Tỳ Kheo sống không cung kính, chống đối bậc Đạo Sư, chống đối với pháp chống đối với Tăng chống đối với học pháp chống đối với bất phóng dật sống không cung kính, chống đối sự tiếp đón niềm nở. Ðó là sáu pháp chịu phần tai hại.

Thế nào là sáu pháp hướng đến thù thắng?

Sáu cung kính pháp: Này các Hiền giả, ở đây vị Tỳ Kheo cung kính, không chống đối bậc Đạo Sư không chống đối với pháp không chống đối với Tăng không chống đối với học pháp không chống đối với bất phóng dật cung kính, không chống đối sự tiếp đón niềm nở. Ðó là sáu pháp hướng đến thù thắng.

Thế nào là sáu pháp rất khó thể nhập?

Sáu xuất ly giới: Này các Hiền giả, ở đây vị Tỳ Kheo nói như sau: Ta đã tu tập từ tâm giải thoát, làm cho sung mãn, làm thành cỗ xe, làm thành căn cứ, an trú, chất chứa và khéo léo tinh cần. Tuy vậy sân tâm vẫn ngự trị tâm ta.

Vị ấy cần phải được nói như sau: Chớ có như vậy, chớ nói như vậy, Đại Đức. Chớ có hiểu lầm Thế Tôn, vu khống Thế Tôn như vậy thật không tốt. Thế Tôn không nói như vậy. Này các Hiền giả, sự kiện không phải như vậy, trường hợp không phải như vậy.

Ai tu tập từ tâm giải thoát, làm cho sung mãn, làm thành cỗ xe, làm thành căn cứ, an trú, chất chứa và khéo léo tinh cần, mà sân tâm vẫn ngự trị, an trú, sự kiện không thể xảy ra như vậy. Này các Hiền giả, từ tâm giải thoát có khả năng giải thoát sân tâm.

Này các Hiền giả, ở đây vị Tỳ Kheo nói như sau: Ta đã tu tập bi tâm giải thoát, làm cho sung mãn, làm thành cỗ xe, làm thành căn cứ, an trú, chất chứa và khéo léo tinh cần. Tuy vậy hại tâm vẫn ngự trị tâm ta.

Vị ấy cần phải được nói như sau: Chớ có như vậy, chớ nói như vậy, Đại Đức. Chớ có hiểu lầm Thế Tôn, vu khống Thế Tôn như vậy thật không tốt. Thế Tôn không nói như vậy. Này các Hiền giả, sự kiện không phải như vậy.

Trường hợp không phải như vậy. Nếu tu tập bi tâm giải thoát, làm cho sung mãn, làm thành cỗ xe, làm thành căn cứ, an trú, chất chứa và khéo léo tinh cần, mà hại tâm vẫn ngự trị an trú, sự kiện không xảy ra như vậy. Này các Hiền giả, bi tâm giải thoát có khả năng giải thoát hại tâm.

Này các Hiền giả, ở đây vị Tỳ Kheo nói như sau: Ta đã tu tập hỷ tâm giải thoát, làm cho sung mãn, làm thành cỗ xe, làm thành căn cứ, an trú, chất chứa và khéo léo tinh cần. Tuy vậy bất lạc tâm vẫn ngự trị tâm ta.

Vị ấy cần phải được nói như sau: Chớ có như vậy, chớ nói như vậy, Đại Đức. Chớ có hiểu lầm Thế Tôn, vu khống Thế Tôn như vậy. Này các Hiền giả, sự kiện không phải như vậy. Trường hợp không phải như vậy.

Nếu tu tập hỷ tâm giải thoát, làm cho sung mãn, làm thành cỗ xe, làm thành căn cứ, an trú, chất chứa và khéo léo tinh cần, bất lạc tâm vẫn ngự trị an trú, sự kiện không xảy ra như vậy. Này các Hiền giả, hỷ tâm giải thoát có khả năng giải thoát bất lạc tâm.

Này các Hiền giả, ở đây vị Tỳ Kheo nói như sau: Ta đã tu tập xả tâm giải thoát, làm cho sung mãn, làm thành cỗ xe, làm thành căn cứ, an trú, chất chứa và khéo léo tinh cần. Tuy vậy tham tâm vẫn ngự trị tâm ta.

Vị ấy cần được nói như sau: Chớ có như vậy, chớ nói như vậy, Ðại Ðức. Chớ có hiểu lầm Thế Tôn, vu khống Thế Tôn như vậy thật không tốt. Thế Tôn không nói như vậy. Này các Hiền giả, sự kiện không phải như vậy. Trường hợp không phải như vậy.

Nếu tu tập xả tâm giải thoát, làm cho sung mãn, làm thành cỗ xe, làm thành căn cứ, an trú, chất chứa và khéo léo tinh cần mà tham tâm vẫn ngự trị an trú, sự kiện không xảy ra như vậy. Này các Hiền giả, xả tâm giải thoát, có khả năng giải thoát tham tâm.

Này các Hiền giả, lại nữa ở đây vị Tỳ Kheo nói như sau: Ta đã tu tập vô tướng tâm giải thoát, làm cho sung mãn, làm thành cỗ xe, làm thành căn cứ, an trú, chất chứa và khéo léo tinh cần. Tuy vậy thức của tôi vẫn chạy theo các tướng.

Vị ấy cần phải được nói như sau: Chớ có như vậy, chớ nói như vậy, Ðại Ðức. Chớ có hiểu lầm Thế Tôn, vu khống Thế Tôn như vậy không tốt. Thế Tôn không nói như vậy. Này các Hiền giả, sự kiện không phải như vậy. Trường hợp không phải như vậy.

Nếu tu tập vô tướng tâm giải thoát, làm cho sung mãn, làm thành cỗ xe, làm thành căn cứ, an trú, chất chứa và khéo léo tinh cần, mà thức vẫn chạy theo các tướng, sự kiện không xảy ra như vậy.

Nếu tu tập vô tướng tâm giải thoát, làm cho sung mãn, làm thành cỗ xe, làm thành căn cứ, an trú, chất chứa và khéo léo tinh cần, mà thức vẫn chạy theo các tướng, sự kiện không xảy ra như vậy.

Này các Hiền giả, vô tướng tâm giải thoát có khả năng giải thoát tất cả tướng.

Này các Hiền giả, lại nữa, ở đây vị Tỳ Kheo nói như sau: Quan điểm tôi có mặt bị tôi từ khước. Quan điểm tôi là cái này không được tôi chấp nhận. Tuy vậy mũi tên nghi ngờ do dự vẫn ám ảnh an trú nơi tôi.

Vị ấy cần phải được nói như sau: Chớ có như vậy, chớ nói như vậy.

Ðại Ðức! Chớ có hiểu lầm Thế Tôn, vu khống Thế Tôn như vậy không tốt. Thế Tôn không nói như vậy.

Này các Hiền giả, sự kiện không phải như vậy. Trường hợp không phải như vậy. Quan điểm tôi có mặt bị tôi từ khước. Quan điểm tôi là cái này không được tôi chấp thuận. Tuy vậy nghi ngờ, do dự vẫn ám ảnh, an trú nơi tôi. Sự kiện không xảy ra như vậy.

Này Hiền giả, chính nhờ khước từ sự ngạo mạn tôi có mặt, mà mũi tên do dự nghi ngờ được giải thoát. Ðó là sáu pháp rất khó thể nhập.

Thế nào là sáu pháp cần phải sanh khởi?

Sáu hằng trú pháp: Này các Hiền giả, ở đây vị Tỳ Kheo mắt thấy sắc không có hoan hỷ, không có ưu phiền, an trú xả, chánh niệm tinh giác. Tai nghe tiếng mũi ngửi hương lưỡi niếm vị thân cảm xúc ý nhận thức pháp không có hoan hỷ, không có ưu phiền, an trú xả, chánh niệm, tỉnh giác. Ðó là sáu pháp cần được sanh khởi.

Thế nào là sáu pháp cần được thắng tri?

Sáu vô thượng chi: Kiến vô thượng, văn vô thượng, lợi đắc vô thượng, giới vô thượng, hành vô thượng, ức niệm vô thượng. Ðó là sáu pháp cần được thắng tri.

Thế nào là sáu pháp cần được tác chứng?

Sáu thắng trí: Này các Hiền giả, ở đây vị Tỳ Kheo chứng được thần túc sai biệt với thân có thể đến Phạm Thiên Giới.

Với Thiên Nhĩ thanh tịnh vượt khỏi loài người, nghe được hai loại tiếng, Chư Thiên và loài người, xa và gần.

Với tâm của mình có thể biết tâm của các loài hữu tình khác, của các loài người khác, như tâm có tham tâm không giải thoát, biết tâm không giải thoát.

Nhớ đến rất nhiều các đời trước, như một đời, hai đời nhớ đến các đời trước với các chi tiết và các hình thức.

Với Thiên nhãn thanh tịnh vượt quá loài người biết được cái loài hữu tình tùy theo nghiệp của mình.

Với sự diệt trừ các lậu hoặc. Sau khi tự tri, tự chứng ngay trong đời hiện tại. Đạt đến và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát. Ðó là sáu pháp cần được tác chứng.

Như vậy sáu mươi pháp này là chân, thực, như thị, không phải không như thị, không có sai khác, được Như Lai giác ngộ, Chánh Đẳng Chánh Giác.

***