Kinh Đại thừa

PHẬT THUYẾT KINH VIÊN GIÁC

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Phật Đà Đa La, Đời Tống
 

CHƯƠNG SÁU

CHƯƠNG THANH TỊNH TUỆ
 

Lúc ấy Bồ Tát Thanh Tịnh Tuệ ở trong đại chúng, từ chỗ ngồi đứng dậy, đem đỉnh đầu của mình lạy ngang chân Đức Thế Tôn, theo chiều bên phải của Ngài đi quanh Ngài ba vòng, rồi quì thẳng, chắp tay mà tác bạch: Thưa Đức Thế Tôn lòng thương cao cả!

Ngài đã nói cho chúng con, một cách rộng rãi, về những sự ngoài tầm tư duy thảo luận mà trước đây chúng con chưa được nghe thấy. Ngày nay chúng con nhờ sự huấn dụ khéo léo của Đức Thế Tôn mà thân thể và tâm trí đều thư thái, được đại ích lợi.

Con thỉnh cầu Đức Thế Tôn chỉ dạy thêm nữa cho đại chúng này biết, đối với Viên Giác của Đấng Pháp Vương, các loại chúng sinh, các vị Bồ Tát, và các Đức Thế Tôn, thực hiện khác nhau thế nào?

Sự chỉ dạy này của Đức Thế Tôn sẽ làm cho người thời kỳ cuối cùng, đối với Viên Giác, có thể tùy thuận, tỉnh ngộ, và tuần tự mà nhập vào.

Tác bạch rồi, Bồ Tát Thanh Tịnh Tuệ gieo xuống sát đất tất cả năm bộ phận của thân thể mà kính lạy Đức Thế Tôn. Bồ Tát thỉnh cầu như vậy đến ba lần, mỗi lần thỉnh cầu xong lại làm lại từ đầu.

Bấy giờ Đức Thế Tôn dạy Bồ Tát Thanh Tịnh Tuệ: Tốt lắm! Thiện nam tử! Ông có thể vì các vị Bồ Tát, và những người sau này, mà hỏi Như Lai về thứ tự sai biệt trong sự thực hiện Viên Giác. Ông hãy nghe kỹ Như Lai sẽ nói cho. Bồ Tát Thanh Tịnh Tuệ vâng lời, hoan hỷ, cùng cả đại chúng yên lặng lắng nghe.

Đức Thế Tôn dạy: Thiện nam tử! Bản thể Viên Giác không phải là các chủng tánh, nhưng chủng tánh nào cũng có Viên Giác, nên tùy các chủng tánh phát khởi mà có sai biệt, chứ thật ra không có thủ chứng gì hết. Vì lẽ trong Viên Giác, Bồ Tát và chúng sinh không phải có thật.

Bồ Tát và chúng sinh toàn là huyễn ảo: Khi huyễn ảo hủy diệt thì không có ai là kẻ thủ chứng, tựa như con mắt đâu có tự thấy con mắt. Nên đặc tính của Viên Giác là không sai biệt, một sự không sai biệt không phải do ai tạo ra.

Nhưng chúng sinh mê mờ thác loạn, chưa thể hoàn toàn hủy diệt huyễn ảo, và trong giai đoạn chưa hủy diệt mà đang hủy diệt đó, công phu tự lộ ra sai biệt. Đến khi thích ứng được với Viên Giác dứt bặt của Như Lai thì không còn sự dứt bặt, không còn người dứt bặt.

Thiện nam tử! Vô thỉ đến giờ, chúng sinh ảo tưởng tự ngã và đam mê tự ngã, không bao giờ tự biết tự ngã chỉ là trạng thái phát sinh và hủy diệt liên tiếp trong từng đơn vị ngắn nhất của thì gian, do đó mà nổi lên mặt thì ghét bỏ mặt thì ưa thích, vướng mắc năm thứ dục lạc.

Nếu gặp được thầy bạn tốt dạy cho biết bản thể Viên Giác trong sáng, phát giác thực chất của sự nổi lên và sự hủy diệt, tức thì thấu hiểu đời sống này tự nó tạo ra tư tưởng mệt nhọc, và ước mong hủy diệt tư tưởng mệt nhọc ấy bằng cái biết bản thể Viên Giác trong sáng.

Nhưng cái biết này tự chướng ngại cho họ, nên họ không được tự tại đối với Viên Giác. Đó là sự thích ứng Viên Giác của phàm phu.

Thiện nam tử! Các vị Bồ Tát thì biết cái biết trên là chướng ngại, dẫu hủy diệt chướng ngại của cái biết trên, nhưng còn đứng nơi cái biết của mình, nên cái biết biết sự chướng ngại này lại thành chướng ngại mà chưa được tự tại. Đó là sự thích ứng Viên Giác của các vị Bồ Tát bước chưa tới Thập Địa.

Thiện nam tử! Cái biết nào cũng là chướng ngại, nên các vị Bồ Tát thường biết mà không đứng lại nơi cái biết, thì cái biết và người biết cùng lúc vắng lặng, tựa như có người tự chặt đầu mình, đầu đứt rồi kẻ chặt đứt cũng không: Đem cái biết biết sự chướng ngại mà tự diệt sự chướng ngại, sự chướng ngại diệt rồi, cái biết diệt chướng ngại cũng không. Biết Kinh Pháp cũng chỉ như ngón tay chỉ mặt trăng, hãy nhìn mặt trăng và biết ngón tay không bao giờ là mặt trăng cả.

Biết mọi ngôn ngữ của Như Lai chỉ dạy cho Bồ Tát toàn là như vậy. Đó là sự thích ứng Viên Giác của Bồ Tát bước đã tới Thập Địa.

Thiện nam tử! Biết một cách triệt để về mọi sự chướng ngại: Chánh niệm với vọng niệm toàn là giải thoát, hoàn thành với thoái thất toàn là Niết Bàn, Tuệ Giác với u mê toàn là Bát Nhã, Bồ Tát thành đạt với ngoại đạo thành đạt toàn là bồ đề, chân như với vô minh toàn là bản thể, giới định tuệ với dâm nộ si toàn là phạn hạnh, chúng sinh với Quốc Độ toàn là pháp tánh, địa ngục với Thiên Cung toàn là Tịnh Độ.

Có chủng tánh với không chủng tánh toàn thành Phật Đà, tất cả phiền não cứu cánh là giải thoát: Biển cả Tuệ Giác soi tỏ những khái niệm đối lập lẫn nhau toàn như không gian. Đó là sự thích ứng Viên Giác của Như Lai.

Thiện nam tử! Các vị Bồ Tát, và những người thời kỳ cuối cùng, nếu có ai không lúc nào nổi lên vọng niệm, đối với vọng niệm cũng không trừ khử, sống trong vọng cảnh mà không phân biệt, cũng không nói không phân biệt là thật, thì người này nghe pháp thoại Viên Giác này sẽ tin tưởng, lý giải, tiếp nhận, ghi nhớ, không kinh ngạc, sợ hãi, và như thế chính là thích ứng Viên Giác.

Thiện nam tử! Ông nên biết người này đã hiến cúng trăm ngàn vạn ức hằng sa Phật Đà và Đại Sĩ, gieo trồng gốc rễ công đức, và Như Lai gọi người này là người thành tựu Tuệ Giác. Biết tất cả chủng loại.

Đức Thế Tôn muốn lặp lại ý nghĩa đã nói nên nói những lời chỉnh cú sau đây:

Thanh tịnh tuệ này,

Nên biết bản thể

Tuệ Giác viên mãn

Không có thủ chứng,

Không có Bồ Tát

Không có chúng sinh.

Vì đang chứng ngộ

Hay đã chứng ngộ,

Do đó mà có

Thứ tự khác nhau.

Phàm phu thì bị

Cái biết chướng ngại.

Bồ Tát cấp thấp

Chưa rời cái biết,

Bồ Tát Thập Địa

Vĩnh viễn dứt bặt,

Không còn đứng lại

Mọi cái biết trên.

Như Lai Đại Giác

Mới trọn thích ứng.

Những ai sau này

Tâm không vọng niệm,

Như Lai tuyên bố

Những người như vậy

Hiện tại đã là

Một vị Bồ Tát,

Quá khứ hiến cúng

Hằng sa Phật Đà,

Và có đủ cả

Mọi phẩm chất tốt.

Nói tóm bao nhiêu

Phong cách trên đây

Đều được gọi là

Thích ứng Viên Giác.

***